(GD&TĐ) - Bước sang ngày làm việc thứ 2 của Kỳ họp thứ 9, QH khóa XII, sáng nay 22-3, QH đã tiến hành thảo luận tại hội trường vào nội dung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Tố tụng dân sự.
 |
| Kỳ họp thứ 9, QH khóa XII, |
Giải trình trước QH tại Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, theo bà Lê Thị Thu Ba, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH, tại dự thảo lần này nhiều nội dung quan trọng đã được sửa đổi, bổ sung:
Liên quan đến việc kiểm soát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự theo khoản 2 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 21 Bộ luật Tố tụng Dân sự, có ý kiến đề nghị quy định tại phiên tòa, phiên họp sơ thẩm, Viện Kiểm sát tham gia và phát biểu quan điểm về việc tuân theo pháp luật tố tụng của người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự. Tại phiên tòa, phiên họp phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm, Viện Kiểm sát phát biểu cả về việc giải quyết vụ án.
Tại Kỳ họp trước, một số ý kiến không đồng tình với quy định này và cho rằng rằng việc Viện kiểm sát tham gia phiên tòa sẽ đi ngược lại nguyên tắc “việc dân sự cốt ở đôi bên”.
Do vậy, tại dự thảo này, theo bà Ba, Ban soạn thảo dự án Luật tiếp thu ý kiến của đại biểu QH và quy định: “kiểm sát viên tham gia các phiên tòa, phiên họp sơ thẩm của Tòa án khi xét thấy cần thiết”. Các tiêu chí để xác định sự “cần thiết” được giao cho Viện Kiểm sát Nhân dân hướng dẫn.
Về thực hiện biện pháp khẩn cấp tạm thời, theo bà Ba, tiếp tục thực hiện như Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành.
Về thời hiệu giải quyết vụ việc dân sự, theo quan điểm của Ủy ban Tư pháp cho rằng, thực tiễn áp dụng pháp luật cho thấy có một số quan hệ pháp luật đặc thù như yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự; mất tích, đã chết hoặc trong trường hợp các tranh chấp về quyền sở hữu tài sản, thuê tài sản... thì không thể quy định thời hiệu khởi kiện, thời hiệu yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự như các quan hệ pháp luật khác.
Tiếp thu ý kiến đại biểu, bà Ba giải trình, dự thảo trình QH lần này bổ sung quy định loại trừ về thời hiệu đối với các quan hệ pháp luật đặc thù nêu trên.
Về cơ chế kiến nghị và xem xét lại quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao được xem xét lại quyết định của mình khi có sai lầm nghiêm trọng. Đồng thời quy định rõ các chủ thể có quyền yêu cầu, kiến nghị để Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao xem xét lại quyết định, gồm: Ủy ban Thường vụ QH, Ủy ban Tư pháp của QH, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao và Chánh án Toà án Nhân dân tối cao. Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao quyết định này phải được ít nhất ¾ tổng số thành viên của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao biểu quyết tán thành.
Để đảm bảo tính chủ động của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao, theo Báo cáo giải trình, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao có thể quyết định ngay về vụ việc hoặc giao cho Tòa án Nhân dân các cấp có thẩm quyền xét xử lại.
Cho ý kiến vào một số vấn đề của dự án Luật, đại biểu Nguyễn Duy Hòa (Thanh Hóa) lại cho rằng, Kiểm sát viên tham gia các phiên tòa, phiên họp giải quyết các vụ việc dân sự là để thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhằm bảo đảm tuân thủ đúng pháp luật trong việc giải quyết các vụ việc dân sự, góp phần bảo đảm pháp chế XHCN trong tố tụng dân sự, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, lợi ích của nhà nước...
Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) có cùng quan điểm này. Ông phân tích: “Việc xét xử án dân sự hết sức phức tạp, rất dễ nảy sinh tiêu cực, do đó việc tham gia của đại diện Viện Kiểm sát tại tất cả các phiên xét xử là cần thiết, không nên quy định theo kiểu có thể tham gia hoặc không”.
Đại biểu Lê Văn Cuông (Thanh Hóa) đề nghị giữ nguyên quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Viện Kiểm sát như quy định của Bộ Luật Tố tụng dân sự hiện hành và tán cũng thành ý kiến đã nêu trong báo cáo.
“Tuy nhiên, theo tôi, có một số vụ án dân sự chất lượng không đảm bảo cho nên người dân có nhiều đơn khiếu nại lên cấp trên, trong đó có QH. Vì vậy, chúng ta phải làm thế nào để người dân tránh bị án sai” đại biểu Cuông đề nghị.
Đại biểu Nguyễn Đăng Trừng (TPHCM) cho rằng: “Trong xét sử án dân sự, cần tôn trọng nguyên tắc tự định đoạt của các bên đương sự.
“Chỉ khi việc xét xử có ảnh hưởng đến tài sản công thì lúc ấy Viện kiểm sát (đại diện cho quyền lợi nhà nước) mới phát biểu về nội dung giải quyết vụ án” đại biểu Trừng nói.
Về thẩm quyền của Tòa án đối với quyết định của cơ quan, tổ chức khác (khoản 7 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung Điều 32a), có ý kiến đề nghị quy định Tòa án có thẩm quyền hủy quyết định trái pháp luật của cơ quan, tổ chức như nội dung Điều 12 của Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án dân sự năm 1989.
Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết tán thành quan điểm này nhưng yêu cầu dự thảo luật cần nêu cụ thể Tòa án cấp nào được quyền tuyên hủy quyết định của cấp nào.
Về nội dung này, đại biểu Trần Thế Vượng (Hải Dương) nêu: Từ khi Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án dân sự năm 1989 đến thời điểm ban hành Bộ Luật Tố tụng dân sự thì không có trường hợp nào Tòa án có thẩm quyền hủy quyết định trái pháp luật của cơ quan, tổ chức.
Đại biểu Trần Thế Vượng cho rằng: “Với việc tổ chức Tòa án gắn liền với cơ quan hành chính, cho nên 1 Thẩm phán ở Tòa án huyện không thể hủy quyết định của Chủ tịch huyện. Vấn đề này vừa có pháp lý, vừa có thực tế ở nước ta, chỉ có cấp trên hủy được quyết định cấp dưới và của mình. Trước khi quyết định xét xử vụ án dân sự, thì Tóa án hay Hội đồng xét xử hủy và hủy văn bản của cơ quan nào.
“Do đó, tôi đề nghị không đưa quy định này vào dự thảo Luật”, đại biểu Vượng đề nghị.
Về thẩm quyền của Viện Kiểm sát trong việc yêu cầu Tòa án thu thập tài liệu, chứng cứ (khoản 17 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 85 Bộ Luật Tố tụng dân sự), một số ý kiến đề nghị bổ sung quy định Viện Kiểm sát có quyền yêu cầu Tòa án thực hiện việc thu thập tài liệu, chứng cứ vào khoản 17 Điều 1 dự thảo Luật.
Bên cạnh đó, cũng có ý kiến khác lại đề nghị quy định thời hạn cụ thể về việc cung cấp tài liệu, chứng cứ của cá nhân, cơ quan, tổ chức cho đương sự, Tòa án, Viện Kiểm sát...
Chiều nay, các đại biểu sẽ nghe Chủ nhiệm Uỷ ban pháp luật của QH Nguyễn Văn Thuận trình bày Báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủ đô và thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo này.
Nam Khánh
