Vụ phóng tên lửa xảy ra hôm 24/1 và được xác định từ khu vực Kharkov khi máy bay vận tải chiến lược Il-76 của Nga đang trên đường bay đến khu vực Belgorod.
Bộ Quốc phòng Nga xác nhận rằng chiếc Il-76 bay từ sân bay Chkalovsky bên ngoài Moscow đến Belgorod chở quân nhân Ukraine tham gia chương trình trao đổi tù binh chiến tranh theo kế hoạch đã bị tên lửa phòng không Ukraine bắn hạ.
Truyền thông Ukraine ban đầu đưa tin rằng chiếc Il-76 của Nga đã bị Lực lượng Phòng không Ukraine bắn hạ, nhưng đã rút lại thông tin này sau khi biết chiếc máy bay này chở tù binh Ukraine.
Các quan chức ở Kiev giữ im lặng về vụ việc trong suốt ngày 24, thậm chí kiềm chế ngay cả chiến thuật truyền thống của Kiev và Washington là đổ lỗi ngay lập tức cho Nga.
Hành động của phi hành đoàn đã ngăn chặn thảm họa lớn hơn
Andrei Koshkin, đại tá Nga đã nghỉ hưu và là chuyên gia tại Hiệp hội các nhà khoa học chính trị-quân sự, nói: "Tôi phải đề cập đến hành động anh hùng của người chỉ huy máy bay, người đã có thể đánh lái chiếc Il-76 vốn đang bốc cháy khỏi làng Yablonovo".
"Sự cố máy bay xảy ra trên một cánh đồng. Chủ nghĩa anh hùng của phi hành đoàn máy bay vận tải quân sự là điều hiển nhiên.
Họ không chỉ nhìn thấy và cảm thấy máy bay của họ đang vỡ vụn - theo những người chứng kiến, mà ngay lúc đó họ còn có thể giảm thiểu số lượng nạn nhân.
Sự dũng cảm và tính chuyên nghiệp của phi hành đoàn của chúng tôi rất đáng được đánh giá cao", Koshkin nhấn mạnh.
Làng Yablonovo có dân số khoảng 400 người, có nghĩa là nếu chiếc máy bay nặng 72 tấn rơi thẳng vào khu dân cư, nó đã biến thảm kịch hôm 24/1 thành một thảm họa liên quan đến hàng chục, thậm chí hàng trăm thường dân thiệt mạng và bị thương.
Sự hỗn loạn
Liên quan đến sự phân nhánh quân sự và chính trị của vụ bắn hạ, Koshkin lặp lại nhận xét của Bộ Quốc phòng Nga rằng các quan chức ở Kiev đã biết trước về chuyến bay và biết thực tế rằng nó chở tù nhân chiến tranh Ukraine.
"Việc tấn công một máy bay vận tải quân sự không phải là một nhiệm vụ đặc biệt khó khăn bởi kích thước khổng lồ của chiếc Il-76. Thẳng thắn mà nói, đây là một sự khiêu khích - một sự khiêu khích từ Lực lượng vũ trang Ukraine", Koshkin nói.
"Sẽ không phải là một nhiệm vụ dễ dàng để Tổng thống Zelensky thoát khỏi tình huống này, bởi vì ông ấy sẽ phải giải thích lý do tại sao chiếc máy bay bị phá hủy và bởi ai.
Tất nhiên có khả năng họ sẽ bất ngờ cho rằng Nga đã bắn rơi máy bay. Nhưng đây là điều mà các đối tác phương Tây của Kiev đang mất hứng thú. Rõ ràng đây là một hành động khiêu khích nghiêm trọng...
Nó được thực hiện theo quyết định của một thế lực nội bộ đang tìm cách làm phức tạp tình hình hoặc làm phức tạp thêm tranh chấp nội bộ giữa, chẳng hạn như, cơ sở chính trị và lãnh đạo quân sự, chúng tôi sẽ sớm xem hành động khiêu khích này sẽ được sử dụng ở mức độ nào trong cuộc đối đầu đó", nhà quan sát nói.
Dmitry Kornev, người sáng lập cổng phân tích Quân sự Nga, nói rằng phía Ukraine chắc chắn có đủ phương tiện để nhắm vào Il-76 của Nga, đây là "máy bay lớn, không có khả năng tàng hình, có thể bị nhắm mục tiêu và bắn hạ ở khoảng cách xa bởi hệ thống S-300, Patriot hoặc IRIS-T".
Kornev lặp lại quan điểm của Koshkin rằng hành động khiêu khích hôm 24/1 có thể là một phần của một kế hoạch lớn hơn, có thể liên quan đến sự phụ thuộc của Kiev vào số lượng hỗ trợ quân sự và kinh tế ngày càng giảm từ phương Tây.
"Hãy xem xét một số khả năng. Ông Zelensky đang phải đối mặt với một tình huống khó khăn, một chiếc máy bay chở đầy tù nhân bị bắn rơi, điều này có thể bị bóp méo theo nhiều hướng khác nhau", nhà phân tích cho biết.
Vị chuyên gia này đồng thời cho rằng tin tức này có thể được dùng làm bằng chứng cho thấy "mọi thứ đều tồi tệ đối với chính quyền Ukraine, rằng mọi thứ đều đã mất, và rằng ông ấy cần sự trợ giúp khẩn cấp của phương Tây".
Hiện các nhà lập pháp ở Washington đang chuẩn bị xem xét gói viện trợ trị giá 61 tỷ USD cho Kiev ngay trong tuần này. Kornev cho rằng, trong tình huống này, nhiều sự kiện có thể được kích hoạt một cách thiếu trung thực để bằng cách nào đó ảnh hưởng đến các quyết định có lợi cho Lực lượng Vũ trang Ukraine hoặc ngược lại, chống lại họ.
"Rõ ràng là các bên khác nhau có thể giải quyết tình huống này, bao gồm cả Mỹ, nơi có các quan điểm khác nhau về cuộc chiến ủy nhiệm tại Ukraine. Nhưng nhiều khả năng là tình hình này không có lợi cho Tổng thống Zelensky", Kornev kết luận.
