Kéo vào cuộc
Hãng thông tấn công Jpost dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết hôm 19 tháng 10 tại một cuộc họp báo chung với Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi:
"Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thường xuyên mở ra những mặt trận mới trong khu vực và cố gắng kéo Iran vào cuộc chiến. Israel đang đe dọa tấn công các cơ sở hạt nhân và nhiên liệu của Iran.
Lập trường tấn công của Israel buộc Tehran phải thực hiện các biện pháp để tự vệ. Tôi muốn cảnh báo một lần nữa, như lúc bắt đầu cuộc xung đột: đừng coi nhẹ mối đe dọa chiến tranh lan rộng ra toàn bộ khu vực vì hành động của Israel".
Trong khi đó, tờ Washington Post cho biết Thủ tướng Netanyahu đã nói với chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng ông sẵn sàng tấn công các mục tiêu tại Iran, nhưng đó không phải các cơ sở dầu mỏ hay hạt nhân.
Ngày 1 tháng 10, Iran đã tiến hành một cuộc tấn công tên lửa lớn vào Israel, gọi đó là hành động tự vệ. Quân đội Israel cho biết khoảng 180 tên lửa đạn đạo đã được bắn vào nhiều mục tiêu tại Israel. Tel Aviv tuyên bố sẽ đáp trả cuộc tấn công vào thời điểm và theo cách mà họ lựa chọn.
Kế hoạch của Israel và gắn bó của Mỹ
Tiến sĩ Isa Blumi, phó giáo sư tại Khoa Nghiên cứu Châu Á và Trung Đông của Đại học Stockholm, nói với RIA rằng các câu chuyện truyền thông cũ như báo cáo của tờ Washington Post rằng Israel có kế hoạch tấn công các địa điểm quân sự của Iran trước cuộc bỏ phiếu bầu cử tổng thống vào tháng 11 được thiết kế "để nhắc nhở người Mỹ rằng họ không thể nghĩ và chấp nhận suy nghĩ về việc tách biệt lợi ích của Mỹ khỏi lợi ích của Israel".
Tiến sĩ Blumi cho biết: "Mục đích của đề xuất dàn dựng một cuộc đối đầu khác với Iran ngay trước cuộc bầu cử là buộc các đảng phái chính trị, những người đang tranh cử tổng thống, những người đang tranh cử Thượng viện, Quốc hội đều phải 'đoàn kết' với Israel", đồng thời chỉ ra sức mạnh to lớn mà nhóm vận động hành lang Israel nắm giữ đối với tầng lớp chính trị Mỹ.
Giáo sư tin rằng việc tái cam kết lòng trung thành đặc biệt quan trọng vào lúc này, vì "thực tế là người dân Mỹ phần lớn đang có xung đột" về các cuộc chiến ở Gaza và Lebanon, với "hình ảnh thường dân bị sát hại, người dân bị thiêu sống, vụ đánh bom Beirut hiện đang làm phức tạp thêm cốt truyện" mà họ đã quen nghe từ các nhà lãnh đạo và báo chí.
Theo góc nhìn này, một vòng tấn công mới của Israel chống lại Iran và phản ứng không thể tránh khỏi của Iran sẽ khiến Mỹ thực hiện chiến dịch bảo vệ Israel khỏi 'kẻ thù của nền văn minh phương Tây' là Iran và Trục kháng chiến do Tehran lãnh đạo.
Điều này có thể chứng minh là đặc biệt có liên quan nếu quân đội Mỹ thấy mình đang ở trong tình thế nguy hiểm, với bất kỳ sự leo thang tiềm tàng nào cũng được 'kể lại' và được dán nhãn là 'một cuộc chiến tự vệ' đối với Israel trước người Iran và các đồng minh của họ, nhà quan sát cho biết.
Học giả Blumi mong đợi Iran – một quốc gia có hệ thống chính trị phức tạp và tinh tế hơn nhiều so với những gì phương Tây đánh giá, sẽ cố gắng hết sức để tránh leo thang.
"Tuy nhiên, nếu Israel và người Mỹ thực sự tham gia vào chiến tranh kinh tế và cố gắng phá hủy cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran, chẳng hạn, thì chúng ta có thể thấy chiến tranh lan rộng", ông cảnh báo.
Tại sao lại thay đổi giọng điệu?
Bản báo cáo của WaPo về việc Israel tập trung vào các mục tiêu quân sự của Iran được đưa ra sau khi các quan chức, nhà lập pháp và phương tiện truyền thông Israel đe dọa sẽ tấn công các địa điểm năng lượng và hạt nhân của Iran.
Furkan Halit Yolcu, chuyên gia an ninh và nhà nghiên cứu tại Viện Trung Đông thuộc Đại học Sakarya, cho biết sự thay đổi trong giọng điệu có thể xuất phát từ nhận thức rằng nếu IDF tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở năng lượng của Iran, Tehran có thể trả đũa bằng một cuộc tấn công tập trung vào một trung tâm thương mại quan trọng của Israel và cơ sở hạ tầng thăm dò và khai thác khí đốt lớn.
"Khi chúng ta tưởng tượng ra viễn cảnh Israel tấn công các mỏ dầu và các tổ chức quan trọng như tòa nhà quốc hội, tòa nhà chính phủ, các địa điểm có các tòa nhà công nghiệp lớn, tôi nghĩ mục tiêu của Iran sẽ là Haifa – một khu vực ven biển nơi có các tuyến đường thương mại lớn nhất của Israel.
Khu vực ven biển của Haifa thực sự gần với khu vực tìm kiếm trữ lượng khí đốt tự nhiên Leviathan. Tôi nghĩ điều đó sẽ tác động rất lớn đến hoạt động tìm kiếm khí đốt tự nhiên của Israel ở phía đông Biển Địa Trung Hải", Yolcu nói.
Haifa thực sự có giá trị đặc biệt quan trọng đối với Israel vì gần một nửa lượng hàng xuất nhập khẩu được thực hiện qua bờ biển đó. Vì vậy, việc làm tê liệt phần đó của Israel sẽ gây tổn hại đến ngành công nghiệp, sản xuất và thị trường việc làm, nhà quan sát nhấn mạnh.
Theo ước tính, 98% hoạt động thương mại nước ngoài của Israel đi qua các cảng biển của nước này, bao gồm Haifa, Ashdod và Eilat, trong đó Haifa xử lý khoảng 30 triệu tấn hàng hóa mỗi năm, chiếm 32% tổng số container cập cảng nước này và đóng vai trò là trung tâm trung chuyển khu vực quan trọng.
Đòn giáng mà Israel phải đối mặt từ một cuộc tấn công tiềm tàng của Iran vào Haifa sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng kinh tế mà Tel Aviv đang phải đối mặt dọc theo "mặt trận phía nam" của nước này.
Bởi hiện tại, lực lượng dân quân Houthi của Yemen đã gần như đóng cửa cảng Eilat của Israel trên Biển Đỏ và đẩy cảng này vào tình trạng bên bờ phá sản khi liên tiếp tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các tàu buôn bị nghi ngờ có liên quan đến Israel, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế của Tel Aviv.
