Có vẻ hơi quá lời khi nói giới trẻ Việt đang phát cuồng vì Indie, nhưng rõ ràng, dòng nhạc này đã có những tác động không nhỏ đến gu thưởng thức ấm nhạc của công chúng.
Độc lập, tự do trong âm nhạc
Trái ngược với Pop, Indie được gắn liền với khẩu hiệu “DIY“ (Do It Yourself) ngay từ buổi đầu xuất hiện vào những năm 80 và 90. Chính đặc tính độc lập của dòng nhạc này đã thu hút các nghệ sĩ, nhóm nhạc vô danh tìm đến và tự do “vùng vẫy”, thể hiện cá tính riêng cũng như làm những điều mình thích với âm nhạc. Họ hầu như không bị giới hạn trong một khuôn mẫu nào cả.
Vì không có khuôn mẫu nên Indie không giới hạn thể loại, những xu hướng Indie phổ biến nhất có thể kể đến Grunge, Britpop, Gothic Rock và Indie Pop. Cũng vì không chính thống và tự do nên trước kia hầu hết các nghệ sĩ Indie đều phải tự thân vận động trong tất cả các khâu từ giai đoạn sáng tác, hòa âm, sản xuất, cho đến khâu phát hành và quảng bá.
Các nghệ sĩ Indie không cần chiến lược quảng bá nào nhưng với thứ âm nhạc nghệ thuật của họ đã chinh phục biết bao khán giả đam mê nhạc. Tiêu biểu phải kể đến tác phẩm Somebody that I used to know của Gotye đã làm mưa làm gió trên rất nhiều bảng xếp hạng âm nhạc tại Âu Mỹ và bán được rất nhiều đĩa cũng như lượt tải về cực khủng. Các nghệ sĩ khác của dòng nhạc Idie như Lana Del Rey, Bjork... đều được khán giả đón nhận với dòng nhạc độc lập, mang dấu ấn riêng.
Ngoài giá trị giải trí, nhạc Indie còn được xem là “bạn đồng hành” thân thuộc về mặt tinh thần bởi nó luôn mang lại cảm giác khoáng đạt, tự do bằng chất liệu, ca từ gần gũi với đời sống.
Ở Việt Nam, không thể phủ nhận sự thịnh hành, lan toả của Indie trong đời sống âm nhạc thời gian qua. 2018 là năm đánh dấu cú bứt phá “ngoạn mục” của Indie khi rất nhiều bài hát thuộc dòng nhạc này ghi nhận hàng triệu lượt nghe và liên tiếp giữ ngôi vị cao trên BXH #zingchart. Chưa từng có năm nào, người nghe lại thích thú đến vậy trước những bài hát “lạ” như So far (Binz), Buồn của anh (Đạt-G, K-ICM, Masew), Cùng anh (Ngọc Dolil)…
Điểm chung của những nghệ sĩ này là tuổi đời và tuổi nghề còn rất trẻ, nhưng họ đã dám “mơ lớn” bằng cách tạo nên một sản phẩm đậm màu sắc âm nhạc cá nhân của mình. Tuy nhiên, những gì họ thể hiện bên ngoài lại cực kỳ giản dị. Sản phẩm của họ không có sự đầu tư quá lớn, MV ca nhạc không hoành tráng thu hút đến cả trăm người nhảy phụ họa, tuy nhiên, đôi khi khán giả chỉ cần những điều mộc mạc như vậy giữa làng âm nhạc đa sắc ngày nay.
Nhắc đến dòng nhạc Indie của Việt Nam thì không thể bỏ qua những cái tên nổi bật như Vũ, Da LAB, Cá Hồi Hoang, Ngọt… Và đặc biệt, nếu tự nhận là một “fan” Indie mà không biết đến Da LAB chắc hẳn bạn chưa phải một fan chân chính. Da LAB được khán giả biết tới như một hiện tượng từ ca khúc Một nhà - bài hát được xem là “thánh ca” của giới trẻ. Hiện nay, Da LAB gồm các thành viên MPaKK (Trần Minh Phương), Rabbit Run (Nguyễn Trọng Đức, thường được gọi là Thỏ) và JGKid (được biết đến với cái tên Thơm).
Da LAB nổi bật giữa “rừng” Indie cùng thời là do hướng đi khác biệt. Âm nhạc của họ đơn giản nhưng đầy sức nặng, có tính trào phúng khi đề cập đến các vấn đề xã hội như sự thờ ơ của con người hiện đại hay cảm giác ngột ngạt, muốn buông xuôi mà người trẻ phải đối mặt. Những ca khúc làm nên tên tuổi của Da LAB phải kể đến Hà Nội giờ tan tầm, Từ ngày em đến, Chậm lại một chút, Sớm hôm qua, Thanh xuân...
Cùng với Da LAB, Cá Hồi Hoang cũng là một nhóm nhạc Indie vô cùng thành công trên thị trường nhạc Việt. Thành lập năm 2013, đến nay Cá Hồi Hoang đã có cho riêng mình 2 album và hàng loạt single, MV được khán giả đón nhận. Với câu từ và giọng hát nhẹ nhàng bay bổng ẩn chứa tự sự (rất nhiều về tuổi thơ) trên nền nhạc mạnh mẽ, Cá Hồi Hoang dần trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu với nhiều người trẻ.
Bên cạnh sự thành công của các nhóm nhạc Indie, những cá nhân theo đuổi dòng nhạc này cũng nhận được sự khâm phục của biết bao khán giả. Lê Cát Trọng Lý là một trong số ít nghệ sĩ đặt nền móng cho xu hướng Indie tại Việt Nam. Đến nay tên tuổi Lê Cát Trọng Lý đã vượt xa lãnh thổ hình chữ S. Chính sự độc lập của xu hướng nhạc Indie đã giúp người nghệ sĩ có thể thoải mái trình bày “gu” âm nhạc của chính mình. Âm nhạc của Lý “lạ” lắm, vừa dung dị, gần gũi mộc mạc lại vừa có chút cổ điển, chút dân gian đương đại. Có những khoảng thời gian người ta cảm thấy thứ âm nhạc của Lý hơi kén người nghe, thế nhưng, Lý vẫn là Lý, vẫn giữ “gu” âm nhạc riêng, với chất riêng của mình, để đến giờ chỉ cần nghe những nốt nhạc đầu tiên đã dễ dàng nhận ra: “À, thì ra đây chính là cô ấy, Lê Cát Trọng Lý”. Chênh vênh được viết bởi Lê Cát Trọng Lý thuở đôi mươi, nay nghe lại, khán giả vẫn thấy sự trải đời, vẫn thấy tâm đắc.
Khi tự do vượt qua khuôn khổ
 |
| Không ai “bắt bẻ” được triết lý của những người theo đuổi dòng nhạc Indie. Ảnh: dnuni |
Có lẽ bày tỏ bao nhiêu cũng không thỏa tình cảm khán giả đang dành cho dòng nhạc Indie. Cũng bởi cá tính riêng mạnh mẽ nên Indie được coi là dòng nhạc không dành cho tất cả mọi người. Dù Indie đang ở đỉnh cao của sự thành công nhưng không ít yếu tố độc đáo tự thân của nhạc này đang bị những người tạo ra nó hiểu sai, thậm chí biến thành thứ độc hại cho người nghe.
Điều không thể phủ nhận là Indie không hạn chế hay bó buộc sức sáng tạo của người viết nhạc. Một nghệ sĩ Indie sẽ có quyền hát những gì anh ta nghĩ và thích thú, chơi đùa cùng âm nhạc và cảm xúc theo cách của riêng mình. Đó là lý do để người ta bắt gặp những điều khác biệt ở thể loại nhạc này so với phần còn lại. Bên cạnh những sản phẩm Indie chất lượng, thực tế, khán giả không ít lần bắt gặp những bài hát vượt ngoài khuôn khổ trong những ca khúc hit (ăn khách) trên thị trường âm nhạc. Điều đó ngày càng trở nên táo bạo và nghiêm trọng hơn. Đó không chỉ là những câu chữ thô tục mà còn là một tư duy lệch lạc. Đâu đó, những người ưa thích Indie cho rằng “bình thường” bởi Indie vốn thế.
Không ai “bắt bẻ” được triết lý của những người theo đuổi dòng nhạc Indie. Tuy nhiên, khi những sản phẩm Indie kém thẩm mỹ bước ra sân khấu lớn và tiếp cận với số đông khán giả, những câu nói sỗ sàng, những tư duy ngổ ngáo chỉ nhằm thỏa mãn cái tôi của người sáng tác lại trở thành bất thường, không phù hợp với chuẩn mực chung của xã hội. Đây có thể coi là những “biến tướng” không mong muốn của dòng nhạc Indie.
Dù chỉ hoạt động độc lập, nhưng một khi đã chọn bước lên sân khấu để trở thành ngôi sao giải trí, sản phẩm âm nhạc được lan tỏa rộng rãi, phát hành bài bản, thì nghệ sĩ Indie cần có trách nhiệm với khán giả của mình.
