Nhiều người nghĩ Google Search giống như một tấm bản đồ, hướng dẫn họ đến những nơi tốt nhất và quan trọng nhất trên Internet. Tuy nhiên, sự thực không phải thế. Google Search thực chất chỉ là sản phẩm quan trọng nhất của một công ty giàu có và khao khát lợi nhuận. Google sẽ sử dụng nó cho đến khi nào không còn giá trị nữa.
Điều này càng trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết sau khi Thời báo Phố Wall “đào mộ” một báo cáo của Ủy ban Thương mại Mỹ (FTC), cho biết Google đã dùng bất hợp pháp tài nguyên từ các website khác như TripAdvisor và Amazon trong kết quả tìm kiếm của mình. Khi bị kiện, Google đe dọa sẽ xóa sổ hoàn toàn các công ty này khỏi danh sách tìm kiếm.
Báo cáo của FTC đề nghị khởi kiện Google về độc quyền song Google đã thực hiện một số thay đổi quan trọng, đó là cho phép các công ty lựa chọn không hiển thị nội dung trực tiếp trong kết quả tìm kiếm. Do đó, ủy viên FTC đã bỏ phiếu dừng điều tra năm 2013.
Dù sau, bài báo của Thời báo Phố Wall cũng mang đến cái nhìn khá hiếm vào hoạt động thực sự của Google so với những gì chúng ta vẫn nghĩ.
Thách thức của Google
Sau những dự án “khủng” như xe hơi tự hành, khí cầu Internet, Android, YouTube, tìm kiếm vẫn là mảng kinh doanh quan trọng nhất của Google đến ngày nay. Năm 2014, Google kiếm được 45 tỷ USD doanh thu quảng cáo từ các trang riêng trong tổng số 66 tỷ USD doanh thu.
Công ty không tiết lộ tỉ lệ doanh thu giữa Google Search và các sản phẩm khác song ai cũng biết rằng sự chênh lệch không hề nhỏ. Website nổi tiếng thứ hai của Google là YouTube “chỉ” thu về 4 tỷ USD trong cùng kỳ. Đó là lý do vì sao những người đang làm trong bộ phận tìm kiếm và quảng cáo tìm kiếm tại Google vẫn được xem là “ngôi sao nhạc rock” của công ty.
Google thực ra gặp thách thức không nhỏ về cả kỹ thuật lẫn kinh tế với mảng tìm kiếm. Hãng phải làm cho Google Search hữu dụng nhất có thể nếu không muốn bị người dùng quay lưng và chuyển sang đối thủ khác, không chỉ là Bing mà cả Amazon hay Yelp. Rủi ro ngày càng cao hơn khi smartphone thống trị thế giới công nghệ, nơi mọi người dùng ứng dụng nhiều hơn là công cụ tìm kiếm trên máy tính.
Tuy nhiên, cùng lúc này, Google cũng muốn mọi người sử dụng sản phẩm khác của hãng để bán quảng cáo. Kết quả là càng ngày hãng càng hiển thị thông tin tự cung cấp nhiều hơn và đặt lên trên cùng trang tìm kiếm.
Chẳng hạn trong ảnh này, có thể thấy Google xếp đánh giá của người dùng Google lên trên các website thứ ba như TripAdvisor (với điều kiện người dùng đang đăng nhập Google).
Nhiều đối thủ, đặc biệt là Yelp, thường xuyên phàn nàn về “chiêu” này của Google. Trong khi giới chức Mỹ có vẻ “buông súng”, châu Âu sắp “dội bom” lên ông lớn Internet về hành vi độc quyền.
Vì sao Google không thể “muốn làm gì thì làm” với sản phẩm của mình?
Việc chính phủ điều tra và kiểm soát Google Search cũng tương tự trường hợp Bộ Tư pháp Mỹ điều tra Microsoft về trình duyệt Internet Explorer trong Windows. Sau cùng, Windows vẫn là một sản phẩm của Microsoft chứ không phải hàng hóa công cộng.
Dù vậy, khi mang ra tòa năm 2000, một bồi thẩm đoàn đã chứng minh được Windows là sản phẩm độc quyền và Microsoft lợi dụng lợi thế độc quyền đó để loại bỏ đối thủ.
Các diễn biến xung quanh khá phức tạp song điều cơ bản rút ra là chính phủ có thể ra phán quyết rằng khi sản phẩm quá quan trọng và nổi trội, chúng không còn là sở hữu độc quyền của công ty tạo ra chúng nữa.
Vụ kiện của Microsoft còn trải qua nhiều phiên kháng cáo với kết quả nhẹ hơn lúc đầu, tuy nhiên nó dẫn đến một điều có ý nghĩa hơn: nó mở ra con đường cho hàng loạt các vụ kiện chống độc quyền khác như Sun, RealNetworks, IBM. Đây chính là điều Google muốn tránh khỏi.
Hãy nhớ Google là ai
Dù Google có bị án phạt mới hay không, điều duy nhất mọi người nên hiểu về Google đó là nó là công ty vì lợi nhuận. Sản phẩm của nó phải tốt nếu không sẽ không ai dùng nó, nhưng chúng cũng phục vụ cho mục tiêu kinh doanh lớn hơn của công ty.
Android không phải là hệ điều hành mà Google muốn cho ai thì cho. Nó là con đường để Google bảo đảm không ai khác thống trị duyệt web di động, nơi họ có thể bị dẫn dắt để tránh xa công cụ tìm kiếm và quảng cáo của Google.
Google không chỉ là nỗ lực phát triển trình duyệt web tốt hơn, nhanh hơn. Nó còn mang đến cho bạn nhiều cách tìm kiếm Google, khuyến khích bạn đăng nhập dịch vụ Google mọi lúc mọi nơi (ví dụ đăng nhập để xem bookmark), để từ đó giúp Google tối ưu kết quả tìm kiếm và quảng cáo đúng đối tượng.
Mọi sản phẩm Google đều nên được nhìn nhận qua lăng kính này. Google không phải nhà từ thiện.
