Tận dụng hoạt chất quý trong lá chè vằng
Đề tài nghiên cứu “Khảo sát khả năng điều trị bệnh gút của cao chiết từ thân lá vằng sẻ” của nhóm tác giả là PGS.TS Đỗ Thị Hồng Tươi, ThS Nguyễn Lê Thanh Tuyền, ThS Nguyễn Thị Kim Oanh và Lê Thùy Dương, Trường Đại học Y Dược TPHCM.
Theo nhóm tác giả, cao chiết từ thân lá cây chè vằng hay vằng sẻ có tác dụng làm hạ acid uric máu trên chuột thí nghiệm, có thể sử dụng để sản xuất các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng phòng và điều trị bệnh gút.
PGS.TS Đỗ Thị Hồng Tươi cho biết, cây chè vằng mọc hoang khắp mọi miền đất nước. Theo Đông y, chè vằng có khả năng thanh nhiệt, giải độc, tác dụng tốt đối với phụ nữ sau sinh, giúp da dẻ mịn màng, kích thích giấc ngủ.
Tuy nhiên, hiện nay, các nghiên cứu về tác dụng điều trị bệnh của cây chè vằng ở trong nước còn rất ít; các tác dụng điều trị chủ yếu dựa vào kinh nghiệm dân gian.
Trong khi đó, gút là một loại viêm khớp do sự lắng đọng các tinh thể acid uric ở khớp. Bệnh này được điều trị chủ yếu bằng các loại thuốc hóa dược mà nếu sử dụng lâu dài sẽ gây nhiều tác dụng phụ như dị ứng, phát ban, nhược cơ, suy giảm chức năng gan, thận… Vì vậy, các thuốc phòng và điều trị bệnh gút bằng dược liệu đang ngày được quan tâm sử dụng.
Theo nhóm tác giả, cây vằng sẻ có chứa nhiều thành phấn hóa học như flavonoid, terpenoid, polyphenol... Trong đó, polyphenol có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa.
Ngoài ra, polyphenol còn có khả năng ức chế hoạt động của enzyme xanthin oxydase, làm giảm sự tạo thành acid uric. Cụ thể, trong nghiên cứu này, thân lá chè vằng được nhóm thu thập tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và chiết ngấm kiệt với dung môi cồn 50%, sau đó cô đặc thu cao.
Cao có hàm lượng polyphenol 86μg pyrogallol/g cao (phù hợp với thành phần hóa học trong các nghiên cứu về phân lập một số chất trong thân lá của vằng sẻ).
Thử nghiệm cho chuột được gây tăng acid uric mãn tính bằng kali oxonat uống cao chiết từ thân lá vằng sẻ (liều 800mg/kg) trong 7 - 14 ngày liên tục, kết quả cho thấy cao làm hạ acid uric máu.
Cao cũng không làm chết chuột ở liều tối đa 20g cao/kg, tương ứng 54,35g bột dược liệu/kg, khoảng 254,18g bột dược liệu/ngày ở người lớn. Kết quả này khẳng định tính an toàn của vằng sẻ, vì liều uống được khuyến cáo ở người lớn là 20 – 30g dược liệu/ngày.
Ngoài ra, thử nghiệm gây đau quặn bụng bằng acid acetic, sau đó cho chuột uống cao ở liều 800 – 1.200mg/kg, cho thấy giảm số lần quặn đau bụng tương đương diclofenac (thuốc giảm đau) 10mg/kg.
Phát triển thành sản phẩm phòng và trị bệnh gút
Trong Đông y, chè vằng là một loại thảo dược có tính mát, thường được dùng để thanh nhiệt, mát gan, giải độc; kích thích ngủ ngon, giúp da dẻ mịn màng… Theo y học hiện đại, chè vằng có chứa chất alcaloid, nhựa, flavonoid.
Đây là những chất có tác dụng ngăn ngừa oxy hóa, chống viêm, kháng khuẩn, giúp vết thương nhanh lành, lợi tiểu, bảo vệ gan. Bộ phận có thể dùng làm thuốc là cành và lá chè vằng. Người ta thường phơi khô cành lá rồi hãm lấy nước uống.
Ngoài ra, thành phần glycozit đắng kích thích sự ngon miệng, cải thiện tiêu hóa ở mức độ vừa phải. Ancaloid có tác dụng hạ huyết áp, chống ung thư, diệt khuẩn, diệt ký sinh trùng, tác dụng lên hệ thần kinh trung ương.
Chè vằng có khả năng kích thích tiêu hóa và đốt cháy mỡ thừa. Do đó, uống chè vằng mỗi ngày là cách rất tốt để phòng ngừa bệnh tiểu đường, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ…
PGS.TS Đỗ Thị Hồng Tươi cho biết, kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả cho thấy, cao chiết từ thân lá vằng sẻ có thể sử dụng để phát triển thành các sản phẩm để phòng và điều trị bệnh gút.
Kết quả của đề tài là cơ sở cho việc sử dụng cao chiết thân lá vằng sẻ để sản xuất thuốc hoặc thực phẩm chức năng có thể sử dụng trong phòng và hoặc điều trị bệnh gút.
Đặc biệt, thành công của nghiên cứu sẽ là cơ sở để nhân rộng vùng trồng nguyên liệu để chủ động cung cấp nguyên liệu, giá nguyên liệu trồng sẽ thấp hơn giá nguyên liệu tự nhiên, góp phần làm cho giá thành sản xuất chế phẩm sẽ thấp hơn rất nhiều so với các thuốc ngoại nhập.
Hiện, nhóm mới thành công ở giai đoạn thử nghiệm, nhóm sẽ tiến hành các thử nghiệm sâu hơn trên người để đưa đề tài vào ứng dụng trong thực tế.
