Trình bày Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc gia nhập Công ước số 98, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết: Trong nền kinh tế thị trường, tiền lương và điều kiện lao động dựa trên thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và tập thể người lao động, do vậy điều quan quan trọng là cần thúc đẩy thương lượng tập thể một cách thực chất và hiệu quả, nhất là thương lượng tập thể về tiền lương, nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ.
Gia nhập và thực hiện Công ước 98 chính là giải pháp cụ thể nhằm thực hiện chủ trương của Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp.
Theo đó, Nhà nước sẽ chỉ ban hành mức lương tối thiểu; giảm dần, tiến tới không can thiệp mang tính hành chính, áp đặt vào việc trả lương của doanh nghiệp. Tiền lương trong doanh nghiệp sẽ do chính các bên quan hệ lao động quyết định thông qua thương lượng mà chủ yếu là thương lượng tập thể.
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, các quy định của pháp luật Việt Nam tương thích với các quy định của Công ước số 98. Tuy nhiên, để bảo đảm thực thi đầy đủ, có hiệu quả Công ước trên thực tiễn sau khi gia nhập, Việt Nam cần nội luật hóa các quy định của Công ước. Trong đó, cần bổ sung bổ sung thương lượng tập thể được tiến hành theo nguyên tắc tự nguyện.
Đồng thời, bỏ quy định thương lượng tập thể được thực hiện định kỳ một năm một lần; sửa đổi quy định về vai trò đại diện đương nhiên của công đoàn cấp trên của công đoàn cơ sở trong việc đại diện cho người lao động tại nơi chưa có công đoàn cơ sở để tiến hành thương lượng tập thể (bãi bỏ Khoản 3 Điều 188 Bộ luật Lao động 2012). Sửa đổi quy định về nội dung thương lượng tập thể, bảo đảm cách hiểu thống nhất.
Bổ sung các quy định bảo đảm thương lượng tập thể không chỉ được thực hiện ở cấp doanh nghiệp và cấp ngành mà có thể được thực hiện ở bất kỳ cấp nào như cấp bộ phận doanh nghiệp, cấp vùng, cấp nhóm doanh nghiệp... và sửa đổi không quy định thủ tục trọng tài bắt buộc đối với mọi tranh chấp lao động tập thể về lợi ích xuất phát từ thương lượng tập thể.
Kết quả rà soát cho thấy, nội dung Công ước 98 liên quan đến các điều luật của Bộ luật Lao động năm 2012, Luật Công đoàn năm 2012, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Theo chương trình kỳ họp, Quốc hội sẽ nghe trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước, Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc về việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế và thảo luận tại tổ về nội dung này vào ngày 29/5. Sau đó, sẽ thảo luận tại hội trường vào ngày 7/6 và biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 98 vào ngày 14/6.
