Kết quả ban đầu đem lại hy vọng mới trong việc phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân ung thư.
Bài thuốc an toàn thay thế thuốc tây
Nguyễn Quốc Trung, 22 tuổi, sinh viên Khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM) cho biết, đam mê của em là nghiên cứu các bài thuốc y học cổ truyền như một giải pháp thay thế các loại thuốc tây. Cậu mong muốn khai thác các loại dược liệu phong phú tại Việt Nam bằng các bài thuốc an toàn cho sức khỏe và hiệu quả. “Đây cũng là cách nâng cao giá trị sử dụng của các loài thực vật bản địa tại Việt Nam”, Trung nói.
Trong năm 2024, Nguyễn Quốc Trung đã nhận được nhiều học bổng danh giá, trong đó có 2 học bổng thực tập nghiên cứu quốc tế tại Đại học Y khoa Đài Bắc (Trung Quốc). Tại đây, Nguyễn Quốc Trung được tiếp cận với hướng nghiên cứu mới liên quan đến ức chế u nguyên bào thần kinh đệm - một loại ung thư não ác tính. Đây là bệnh ung thư khó điều trị do tỷ lệ kháng thuốc cao.
Trong nghiên cứu liên ngành này, Nguyễn Quốc Trung đã tìm ra cơ chế gene CHID1 góp phần vào sự phát triển và di căn của tế bào ung thư. Qua tìm hiểu, nghiên cứu mãng cầu xiêm, Trung hướng đến bào chế dược chất ức chế tế bào u nguyên bào thần kinh đệm.
Trung nhận thấy các hợp chất phân lập từ mãng cầu xiêm có hoạt tính mạnh hơn chất điều trị hiện tại là temozolomide. Kết quả ban đầu đem lại hy vọng mới trong việc phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân ung thư.
Thành công bước đầu này đã mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc sử dụng các hợp chất thiên nhiên để tiêu diệt tế bào ung thư và hạn chế gây độc cho bệnh nhân. Nguyễn Quốc Trung đã phân lập và sử dụng các hợp chất từ họ na (Annonaceae) để ức chế sự phát triển của u nguyên bào thần kinh đệm góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng. Trong đó, hợp chất MB04 từ lá mãng cầu xiêm cho thấy hoạt tính ức chế mạnh đối với dòng tế bào u nguyên bào thần kinh đệm.
Đưa sản phẩm ra thị trường
Trung cho biết, việc tối ưu hóa bài thuốc nhằm khắc phục tình trạng khan hiếm dược liệu, đặc biệt là một số loại dược liệu quý hiện nay, giúp tiết kiệm một phần chi phí điều trị bệnh. Hiện hướng nghiên cứu của Trung và cộng sự được chấp nhận đơn đăng ký sở hữu trí tuệ.
Các hướng nghiên cứu được đánh giá tiềm năng, tuy nhiên Trung nhìn nhận việc đưa các kết quả từ phòng thí nghiệm ra thị trường cần phải qua nhiều giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, đánh giá an toàn và hiệu quả. Các nghiên cứu cũng cần có sự hợp tác trong ngành y tế, cũng như nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ.
Cậu đang tham gia chương trình hợp tác học thuật tại Đại học Khoa học sức khỏe và điều dưỡng quốc gia Đài Bắc (Đài Loan). Với sự giúp đỡ các chuyên gia, Trung thực hiện các thử nghiệm các nghiên cứu trên thiết bị hiện đại, hoàn thiện các luận cứ khoa học.
TS Đặng Hoàng Phú, Giảng viên Khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM), đánh giá Quốc Trung là sinh viên năng động, ham học hỏi và chủ động tìm kiếm cơ hội hợp tác trong và ngoài nước để thực hiện các nghiên cứu.
Ông cho biết, hướng nghiên cứu của Trung có nhiều thuận lợi do Việt Nam có nguồn thực vật, dược liệu khá đa dạng, có thể phát triển thành nhiều dạng thuốc, thực phẩm chức năng phục vụ người bệnh, cũng như làm giàu hơn nguồn dược liệu trong nước.
Nguyễn Quốc Trung là tác giả chính của 7 đề tài nghiên cứu, trong đó 2 đề tài được đăng tải trên các tạp chí quốc tế uy tín. Nhờ thành tích trên, Nguyễn Quốc Trung đã nhận giấy khen “Tác giả đứng đầu bài báo đăng trên tạp chí quốc tế uy tín của ngành, được công nhận bởi ISI” của Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM, cùng nhiều giải thưởng khác. Anh còn nằm trong danh sách 10 tài năng trẻ được trao bảo trợ từ Hội đồng Quỹ bảo trợ tài năng trẻ TPHCM.
