Là một cường quốc hải quân và đóng tàu lớn trong nửa sau thế kỷ 20 với hơn chục tàu ngầm trong kho vũ khí của mình, năng lực của Ba Lan kể từ đó đã giảm đáng kể xuống chỉ còn một tàu ngầm hoạt động, trong khi Warsaw đang tìm kiếm sự giúp đỡ từ nước ngoài để xây dựng hạm đội của mình. Và Hàn Quốc được coi là nhà cung cấp tiềm năng lớn.
"Chúng tôi sẵn sàng cung cấp tàu ngầm KSS-III, một trong những tàu ngầm tốt nhất thế giới, cho Dự án Orka của Ba Lan. Chúng tôi cũng muốn chia sẻ tầm nhìn dài hạn của mình về quan hệ đối tác với Ba Lan trong dịp này", Phó chủ tịch Hanwha Ocean Sung Kyun Jeong cho biết trong cuộc họp báo ở Warsaw hôm đầu tuần.
Dự án Orka là gì?
Hải quân Ba Lan hiện chỉ có một tàu ngầm, tàu ngầm tấn công diesel-điện lớp Kilo nặng 3.180 tấn do Liên Xô chế tạo trong kho vũ khí của mình.
Bốn tàu ngầm cổ lớp Kobben nặng 485 tấn, được chế tạo vào những năm 1960 đã được Hải quân Ba Lan cho nghỉ hưu lần lượt vào các năm 2017, 2018 và 2021, chưa đầy hai thập kỷ sau khi đi vào hoạt động.
Năng lực tàu ngầm của Hải quân Ba Lan đạt đến đỉnh cao vào những năm 1970, khi nước này vận hành hơn chục tàu ngầm diesel-điện, đã bị thu hẹp đáng kể sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.
Đồng thời, Ba Lan, quốc gia từng có vị thế là một trong những công ty đóng tàu lớn nhất châu Âu, đã loại bỏ phần lớn năng lực này trong những năm 1990 và 2000 trong quá trình cải cách và tái cơ cấu kinh tế nhằm chuẩn bị cho nước này gia nhập Liên minh châu Âu.
Với khả năng tàu ngầm hiện có, chính phủ Ba Lan bộc lộ mong muốn nhằm biến Ba Lan thành một tiền đồn lớn của NATO chống lại Nga, Warsaw đã công bố chương trình Orka (nghĩa là "Orca"), nhằm mục đích nâng cấp đáng kể lực lượng tàu ngầm của đất nước.
"Chúng tôi đang bắt đầu triển khai chương trình Orka. Năm nay, chúng tôi dự định khởi động một thủ tục nhằm mua tàu ngầm cùng với việc chuyển giao các công nghệ cần thiết", Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Blaszczak tuyên bố vào tháng 5.
Các công ty quốc phòng Hàn Quốc đã bán thành công nhiều loại vũ khí cho Ba Lan trong những năm gần đây, bao gồm xe tăng dòng K2 Black Panther, pháo tự hành K7 Thunder (được người Ba Lan tùy chỉnh thành AHS Krabs) và hệ thống pháo tên lửa K239 Chunmoo, hiện Hàn Quốc cũng muốn kiếm tiền từ cơn đói tàu ngầm của Warsaw.
Với việc Ba Lan công bố chương trình tái vũ trang trị giá hàng tỷ đô la vào năm 2022 sau khi xung đột ở Ukraine leo thang, các cuộc đàm phán về nâng cấp hạm đội tàu ngầm của quốc gia đã được nối lại, với việc Warsaw hiện quan tâm đến việc mua loại tàu ngầm mới có khả năng phóng tên lửa hành trình và đạn đạo như KSS-III, hỗ trợ tham vọng của liên minh phương Tây biến Biển Baltic thành "Hồ của NATO".
Khả năng của KSS-III
Được chế tạo bởi Hanwha Ocean và Hyundai Heavy Industries, KSS-III là lớp tàu ngầm tấn công có trọng tải 3.600-3.750 tấn được trang bị ngư lôi 533 mm, sáu bệ phóng thẳng đứng cho phép bắn sáu hoặc mười tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm Hyunmoo 4-4 (tầm bắn trên 1.000 km), cũng như tên lửa hành trình tấn công mặt đất dòng Chonryong nội địa của Hàn Quốc (tầm bắn 500 km).
Các tàu ngầm được vận hành bởi thủy thủ đoàn gồm 50 người và có hệ thống đẩy không khí độc lập chạy bằng pin lithium-ion được thiết kế để cho phép chúng hoạt động mà không cần tiếp cận với oxy, khiến chúng có khả năng ẩn mình ngang bằng hoặc thậm chí còn hơn cả chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Dòng tàu ngầm này được trang bị hệ thống quản lý chiến đấu do Hanwha phát triển, hệ thống tác chiến điện tử và sonar hiện đại cũng như hệ thống tìm kiếm mục tiêu quang học.
Các tàu ngầm có thể ở dưới nước tối đa 20 ngày mỗi lần và di chuyển với tốc độ 20 hải lý khi lặn (hoặc 12 hải lý khi nổi), với tổng tầm hoạt động vượt quá 19.000 km.
Hải quân Hàn Quốc hiện là lực lượng duy nhất sử dụng tàu ngầm KSS-III. Với đơn giá 900 triệu USD mỗi chiếc, Seoul có kế hoạch chế tạo tổng cộng 9 chiếc KSS-III, trong đó có 2 chiếc đang hoạt động tại thời điểm hiện tại.
Hanwha Ocean đã tiết lộ một biến thể thu nhỏ, nặng 2.000 tấn, có tổ lái 40 người của KSS-III tại triển lãm quốc phòng năm 2019 được gọi là DSME-2000 và cung cấp biến thể xuất khẩu 3.300 tấn được gọi là DSME-3000 cho Ấn Độ vào năm 2021.
Hanwha Ocean đã chủ động vận động Warsaw mua tàu ngầm của mình, với việc các giám đốc điều hành cấp cao của công ty đã thuyết phục Chủ tịch Andrzej Duda tại một hội chợ hồi tháng 9 trong nỗ lực kiếm tiền từ ngân sách lên tới 2,3 tỷ USD của Warsaw cho chương trình Orka.
Cùng với các tàu ngầm, Hanwha Ocean đã bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Warsaw đào tạo thủy thủ đoàn và xây dựng một trung tâm bảo trì, sửa chữa và đại tu riêng biệt ở quốc gia Đông Âu này.
Không phải là lựa chọn duy nhất
Trong khi khả năng phóng tên lửa hành trình tấn công mặt đất và đạn đạo của KSS-III khiến nó trở thành một đề xuất hấp dẫn đối với Warsaw, thì các nhà chế tạo của Hàn Quốc không phải là lựa chọn duy nhất cho chương trình Orka.
Chẳng hạn, ThyssenKrupp Marine Systems của Đức được cho là đang giới thiệu tàu ngầm diesel-điện Type 212 Common Design (CD) hoàn toàn mới nặng 2.500 tấn được trang bị khả năng phòng không và phóng tên lửa hành trình cũng như các đặc tính tàng hình cũng như hệ thống động cơ đẩy độc lập với không khí.
Các tàu của Đức được trang bị hệ thống cảm biến quang học và sóng siêu âm hiện đại, có tốc độ tối đa trên 20 hải lý/giờ và đã được hải quân Đức và Na Uy đặt hàng, với chiếc đầu tiên dự kiến sẽ đến vào cuối thập kỷ này.
Theo truyền thông Ba Lan, Tập đoàn Hải quân Pháp và Saab Kockums của Thụy Điển cũng quan tâm, trong đó Pháp có thể sẽ tham gia cuộc cạnh tranh với các tàu ngầm tấn công diesel-điện lớp Scorpene, Thụy Điển sẽ tham gia với tàu ngầm lớp Blekinge.
Lớp tàu trước đây đã được hải quân Chile, Malaysia, Ấn Độ và Brazil vận hành, có lượng giãn nước 1.565-1.900 tấn, động cơ đẩy không khí độc lập, tốc độ tối đa lên tới 20 hải lý khi lặn, tầm hoạt động 12.000 km, tốc độ 40-50 thời gian hoạt động trong ngày, thủy thủ đoàn gồm 31 người và vũ khí ngư lôi, tên lửa chống hạm, tên lửa phòng không.
Sản phẩm của Thụy Điển, còn được gọi là loại A26, dự kiến sẽ bắt đầu được đưa vào sử dụng trong Hải quân Thụy Điển vào nửa sau của thập kỷ hiện tại và có lượng giãn nước 1.950 tấn, hệ thống động cơ diesel-điện/không khí Stirling độc lập.
Tàu có khả năng ngư lôi, rải mìn. Và trong một số biến thể được đề xuất, có tới 18 bệ phóng thẳng đứng bắn tên lửa hành trình Tomahawk.
Nga có thể đáp trả thế nào?
Theo hãng RIA, khả năng tác chiến chống tàu ngầm hiện đại (ASW) được hầu hết các cường quốc quân sự lớn sở hữu, bao gồm cả Nga.
Phản ứng của Nga đối với những khả năng dành cho Ba Lan bằng chương trình Orka sẽ bao gồm việc sử dụng các hệ thống sonar, tàu ngầm, phao siêu âm và các biện pháp đối phó điện tử để theo dõi các tàu ngầm thù địch, đặc biệt là ở những tàu hoạt động gần vùng đặc quyền kinh tế của Nga.
Các hệ thống phát hiện sóng vô tuyến tần số cao có thể được sử dụng để xác định phương hướng của tàu ngầm nước ngoài, trong khi các vệ tinh, thiết bị dò tìm và đo xa bằng laser cũng như thiết bị radar có thể xác định vị trí của các tàu nổi.
Các tàu ngầm bị phát hiện có thể trở thành mục tiêu của nhiều biện pháp đối phó, từ mìn hải quân, ngư lôi phóng từ tàu ngầm và tàu mặt nước cho đến bom chìm, tên lửa, súng cối và một số vũ khí nếu cần thiết.
