“Đòn bẩy” cho chương trình giáo dục phổ thông mới

Từ năm học 2016-2017 đến nay, MHTHM được thực hiện ở các cơ sở giáo dục tiểu học trên tinh thần hoàn toàn tự nguyện. Bên cạnh ưu điểm thì MHTHM cũng còn những hạn chế đòi hỏi các nhà trường, giáo viên điều chỉnh, vận dụng sáng tạo để phương pháp dạy học trên hỗ trợ đắc lực cho quá trình triển khai CTGDPT và SGK mới.

Thuận lợi song hành cùng thách thức

Ghi nhận từ Bộ GD&ĐT cho thấy: Đến nay, việc thực hiện MHTHM nhìn chung đã thành công, đạt hiệu quả tốt, tạo tiền đề vững chắc và  điều kiện thuận lợi cho đổi mới CT, SGK sắp tới về cả cơ sở vật chất, đội ngũ GV và HS.

Từ phương pháp dạy học (PPDH) này GV đã thay đổi cách thức tổ chức lớp học, tự quản và tự học của HS được nâng lên. Mối quan hệ giữa GV với HS, nhà trường với cộng đồng, môi trường học tập cải thiện theo hướng tích cực.

MHTHM cũng đã thay đổi cách nhìn về quá trình dạy học của GV, giúp định hướng cho GV một cách rõ ràng hơn về đổi mới PPDH. GV biết vận dụng thích hợp các PPDH tích cực nhằm phát huy tối đa khả năng tự học, sáng tạo của mỗi HS; tăng cường các hoạt động hướng dẫn, tổ chức để HS được thực hành, trải nghiệm nhiều hơn trong mỗi giờ học...

Áp dụng MHTHM đã tạo ra thay đổi tích cực trong quá trình học tập, rèn luyện của HS. HS được học tập tích cực, chủ động, hứng thú do có cơ hội bày tỏ, chia sẻ qua trải nghiệm; có cơ hội thực hành và vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống hàng ngày…

Đặc biệt, từ khi triển khai MHTHM, các trường TH đã chú trọng đổi mới cách thức nội dung các hoạt động giáo dục để phát triển phẩm chất năng lực HS. Nhiều hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức…

Tuy nhiên bên cạnh ưu điểm thì MHTHM cũng bộc lộ những hạn chế nhất định. Ví như, việc quản lí, tổ chức lớp học theo MHTHM ở một số địa phương, lớp học còn mang tính hình thức. Các hội đồng tự quản được thành lập nhưng GV chưa tổ chức, chưa tạo điều kiện để HS hoạt động thực sự. Các công cụ hỗ trợ cho tổ chức lớp được thực hiện và đi vào hoạt động nhưng một số trường chưa phát huy tác dụng, thậm chí nhiều GV chưa hiểu hết ý nghĩa, bản chất của công cụ đó.  

Bên cạnh đó, một số GV do nguyên nhân nào đó còn cứng nhắc, rập khuôn máy móc nên việc vận dụng PPDH theo MHTHM chưa linh hoạt, dạy học theo nhóm còn mang tính hình thức, chưa phát huy hết ưu thế của PPDH này, hiệu quả mang lại chưa cao.

Về nội dung, GV còn quá lệ thuộc vào tài liệu hướng dẫn học tập, chưa chú ý dạy theo đối tượng HS, dạy học còn hời hợt, thiếu sự hỗ trợ tích cực để khắc sâu kiến thức, nâng cao năng lực cho HS…

Để MHTHM hỗ trợ tích cực đổi mới giáo dục

Đến nay, một số địa phương đã và đang triển khai tốt MHTHM như: Kiên Giang (85%); Điện Biên (84%); Cần Thơ (78,3% ); Lào Cai (54,9%); Lâm Đồng (51,9%)… Nhiều địa phương có tỉ lệ HS tham gia MHTHM từ 20-40%.

Học sinh được trải nghiệm nhiều hơn với MHTHM

HMTHM có nhiều tính ưu việt và việc thực hiện MHTHM đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Tuy nhiên, theo ông Thái Văn Tài – Quyền Vụ trưởng Vụ GD TH - thì cần quan niệm đây là một PPDH tích cực để chỉ đạo và vận dụng một cách hợp lý. Vấn đề khó khăn nhất hiện nay là đội ngũ GV gặp khó khăn khi tổ chức các hoạt động dạy học theo định hướng mới (điều chỉnh nội dung dạy học để gắn với thực tiễn cuộc sống HS, không linh hoạt trong sử dụng phương pháp, hình thức, không có thói quen làm và sử dụng đồ dùng dạy học, ngại chuẩn bị đồ dùng dạy học…).

Vì vậy cần tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ cho GV, trong đó tập huấn trực tiếp vẫn là hình thức hiệu quả nhất.

GV thực hiện PPDH này một cách linh hoạt, bảo đảm hiệu quả trên  nguyên tắc đặt mục tiêu giáo dục hiệu quả HS lên hàng đầu.

Khi sử dụng tài liệu Hướng dẫn học, GV cần chuẩn bị phương án tổ chức các hoạt động học cho HS, ghi nhật kí, điều chỉnh, bổ sung để tránh tình trạng GV không nghiên cứu bài trước khi đến lớp.