Doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của 100 tập đoàn sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới đạt kỷ lục 679 tỷ USD trong năm 2024, theo số liệu mới công bố của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
Cuộc chiến tại Gaza và Ukraine, cùng với căng thẳng địa chính trị toàn cầu và khu vực cũng như chi tiêu quân sự ngày càng cao, đã thúc đẩy doanh thu của các công ty từ bán hàng hóa và dịch vụ quân sự trong nước và quốc tế tăng 5,9% so với năm trước, theo báo cáo của SIPRI mới công bố.
Châu Âu và Mỹ dẫn đầu tăng trưởng doanh thu
Phần lớn mức tăng toàn cầu thuộc về các công ty có trụ sở tại châu Âu và Mỹ, nhưng các khu vực khác đều ghi nhận tăng trưởng so với năm trước, ngoại trừ châu Á và châu Đại Dương, nơi các vấn đề trong ngành công nghiệp vũ khí Trung Quốc kéo giảm tổng doanh thu khu vực.
Lockheed Martin, Northrop Grumman và General Dynamics dẫn đầu ở Mỹ, nơi tổng doanh thu từ vũ khí của các công ty trong top 100 tăng 3,8% năm 2024, đạt 334 tỷ USD với 30 trong 39 công ty Mỹ trong danh sách ghi nhận doanh thu tăng.
Tuy nhiên, SIPRI cho biết nhiều dự án trọng điểm vẫn gặp trì hoãn và vượt ngân sách, như tiêm kích F-35, tàu ngầm lớp Columbia và Virginia, cùng tên lửa đạn đạo liên lục địa Sentinel.
SpaceX của Elon Musk lần đầu xuất hiện trong danh sách các nhà sản xuất quân sự toàn cầu, sau khi doanh thu vũ khí của công ty tăng hơn gấp đôi so với 2023, đạt 1,8 tỷ USD.
Châu Âu và Ukraine hưởng lợi từ nhu cầu quân sự tăng cao
Ngoại trừ Nga, có 26 công ty vũ khí châu Âu trong top 100, trong đó 23 công ty tăng doanh thu từ bán vũ khí và trang bị. Tổng doanh thu vũ khí của họ tăng 13% lên 151 tỷ USD.
Công ty Czechoslovak Group của Cộng hòa Séc ghi nhận mức tăng doanh thu vũ khí cao nhất với 193%, đạt 3,6 tỷ USD nhờ sản xuất đạn pháo cho Ukraine.
Trong bối cảnh Ukraine đối mặt với hoạt động quân sự của Nga ở phía Đông, Tổng công ty Công nghiệp Quốc phòng Ukraine (JSC Ukrainian Defense Industry) tăng doanh thu vũ khí 41% lên 3 tỷ USD.
Báo cáo SIPRI cho biết các công ty châu Âu đang đầu tư mở rộng năng lực sản xuất để đối phó Nga, nhưng cảnh báo nguồn cung vật liệu – đặc biệt là các khoáng sản quan trọng – có thể trở thành “thách thức ngày càng lớn” khi Trung Quốc siết chặt xuất khẩu.
Nga tăng doanh thu bất chấp lệnh trừng phạt, châu Á suy giảm
Rostec và United Shipbuilding Corporation là hai công ty vũ khí Nga duy nhất trong danh sách, nhưng vẫn tăng tổng doanh thu 23% lên 31,2 tỷ USD, bất chấp các lệnh trừng phạt do phương Tây áp đặt liên quan đến chiến tranh Ukraine.
Trong khi đó, các nhà sản xuất vũ khí ở châu Á và châu Đại Dương ghi nhận doanh thu 130 tỷ USD, giảm 1,2% so với 2023. Nguyên nhân là do tổng doanh thu của tám công ty vũ khí Trung Quốc trong danh sách giảm 10%, điển hình là NORINCO – nhà sản xuất hệ thống đất liền chính của Trung Quốc – giảm 31%.
Ông Nan Tian, Giám đốc Chương trình Chi tiêu Quân sự và Sản xuất Vũ khí của SIPRI, nhận định: “Hàng loạt cáo buộc tham nhũng trong mua sắm vũ khí tại Trung Quốc khiến nhiều hợp đồng lớn bị hoãn hoặc hủy năm 2024. Điều này làm gia tăng sự bất ổn xung quanh tiến trình hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc và thời điểm các năng lực mới xuất hiện.”
Tuy nhiên, doanh số của các nhà sản xuất vũ khí Nhật Bản và Hàn Quốc tăng mạnh nhờ nhu cầu lớn từ khách hàng châu Âu và trong nước, trong bối cảnh căng thẳng quanh Đài Loan (Trung Quốc) và Triều Tiên.
5 công ty Nhật Bản trong danh sách tăng tổng doanh thu 40% lên 13,3 tỷ USD, còn 4 nhà sản xuất Hàn Quốc tăng 31% lên 14,1 tỷ USD. Tập đoàn Hanwha, công ty vũ khí lớn nhất Hàn Quốc, ghi nhận mức tăng 42% năm 2024, trong đó hơn một nửa đến từ xuất khẩu vũ khí.
