Thống nhất đồng bộ kế hoạch dạy học
Công văn 2345/BGDĐT-GDTH và Công văn số 5512/BGDĐT-GDTrH của Bộ GDĐT chỉ rõ: mục đích của việc dạy và học hướng đến tổ chức dạy học nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Theo đó, nhà trường phải xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, giáo viên cần thực hiện thiết kế kế hoạch bài dạy theo khung chương trình đã đề ra như sau:
Mặc dù Khung Kế hoạch đã được thiết lập và nội dung trong mỗi phần cũng đã được hướng dẫn rõ nét nhưng việc triển khai thực hiện chưa đồng bộ, mỗi nơi đang thực thi theo nhiều cách và nhiều kiểu mẫu khác nhau.
Chẳng hạn: “Yêu cầu cần đạt” có sự khác biệt khá lớn trong từng Kế hoạch của các giáo viên như:
Dung lượng của phần này hiện nay được thực hiện từ 1/4 trang giấy A4, đến 1/2 trang, có nơi lại yêu cầu giáo viên phải ghi cả 1 trang, hoặc gần 2 trang giấy để trình bày yêu cầu học sinh cần đạt.
Có nơi ghi phẩm chất trước, năng lực chung rồi năng lực đặc thù. Có nơi lại ghi năng lực chung, năng lực đặc thù rồi phẩm chất, cũng có một số kế hoạch ghi năng lực riêng, năng lực chung rồi phẩm chất,…
Thực tế, kế hoạch bài dạy cụ thể, cô đọng, xúc tích thể hiện rõ nội dung, công việc cần làm không chỉ giúp tiết dạy của giáo viên đạt chất lượng cao mà còn giúp các nhà quản lý thuận lợi hơn trong công việc.
Cụ thể, giáo viên dễ dàng xác định trọng tâm các hoạt động cần tổ chức trong tiết học. Giáo viên dễ hình dung và lập trình tiến trình tiết dạy. Giáo viên dễ nhớ, dễ giảng dạy và thực hiện được đúng định hướng phát triển năng lực phẩm chất của học sinh.
Kế hoạch bài dạy trở nên nhẹ nhàng, ngắn gọn, giảm bớt thời gian cho việc trình bày và viết lách. Thay vào đó, giáo viên sẽ có thời gian thực hành, làm trước, làm thử các hoạt động sẽ diễn ra. Giáo viên có thời gian đầu tư vào làm các đồ dùng dạy học bổ trợ cho các hoạt động dạy học của mình. Cũng từ đó, thầy cô có thể linh hoạt và sáng tạo hơn trong việc vận dụng phương pháp dạy học phù hợp, sát với đối tượng học sinh hơn.
Năng lực chuyên môn của giáo viên không thể chỉ đánh giá qua kế hoạch bài dạy (giáo án). Năng lực chuyên môn của giáo viên được nhìn nhận thông qua việc lựa chọn, sử dụng phương pháp đến cách thức tổ chức các hoạt động học tập sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh trong từng tiết dạy. Giáo viên dạy giỏi không chỉ bám vào kế hoạch đã thiết kế mà cần phải mềm dẻo, linh hoạt đáp ứng với sự nhận thức của từng cá thể.
Với cán bộ quản lý giáo dục, một khuôn mẫu kế hoạch bài dạy giúp đội ngũ chuyên môn, nhà quản lý dễ nhận định mức độ nhận thức, thấu hiểu, cảm nhận của giáo viên qua quá trình triển khai, sinh hoạt chuyên môn. Đánh giá tiết dạy sát với tiến trình, dễ phân định và phát hiện được kỹ năng sư phạm của từng giáo viên. Từ đó, việc bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp việc giảng dạy, đứng lớp,… phù hợp với tay nghề và sở trường của giáo viên hơn.
Do đó, việc thống nhất đồng bộ kế hoạch dạy học là việc làm cấp thiết.
Đề xuất khung kế hoạch dạy học
Tôi hoàn toàn thống nhất với định hướng linh hoạt, sáng tạo trong việc xây dựng kế hoạch bài dạy theo chủ đề lớn, có thể kéo dài nhiều tiết học. Tuy nhiên, mục tiêu cốt lõi là bảo đảm kế hoạch bài dạy phải là chương trình hành động chặt chẽ về mặt sư phạm nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh hiệu quả.
Qua thực tiễn giảng dạy, việc thiết kế gộp chung cho nhiều tiết dễ dẫn đến thiếu hụt các bước ôn tập và củng cố kiến thức ở cuối mỗi giờ lên lớp - một yêu cầu tối thiểu để kiến thức được liền mạch, khắc sâu, đặc biệt đối với học sinh tiểu học.
Do đó, tôi đề xuất: Dù được xây dựng theo bài học/chủ đề lớn, kế hoạch bài Dạy cần được chi tiết hóa cụ thể theo từng tiết học. Đây là giải pháp kỹ thuật hiệu quả nhất, đảm bảo giáo viên thực hiện đầy đủ tiến trình sư phạm trong từng giờ lên lớp. Qua đó tối ưu hóa hoạt động học tập và làm nền tảng vững chắc cho công tác quản lý chuyên môn.
Do đó, tôi đề nghị kế hoạch bài dạy cần được thống nhất triển khai cụ thể theo cấu trúc sau:
Sự thống nhất kế hoạch bài dạy cô đọng, dễ hiểu, linh hoạt không chỉ giúp giáo viên tập trung vào chất lượng giảng dạy và sự linh hoạt, sáng tạo mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ chuyên môn và nhà quản lý trong việc đánh giá, bồi dưỡng chuyên môn một cách đồng bộ và hiệu quả.
