Đó là trao đổi của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023 diễn ra chiều 30/9.
Tại buổi họp báo, phóng viên đặt vấn đề, trong chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ, tuyên bố chung của Việt Nam và Hoa Kỳ cho thấy, hai bên sẽ hợp tác sâu rộng trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Ngành bán dẫn của Việt Nam được cho là đứng trước cơ hội lớn để thu hút dòng vốn lớn từ Mỹ.
Phóng viên đặt câu hỏi, để hấp thụ dòng vốn này, chúng ta có sự chuẩn bị thế nào về nhân sự chất lượng cao?
Chia sẻ tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nhấn mạnh, chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Việt Nam cũng như chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ đến Mỹ trong thời gian qua đã mở ra nhiều cơ hội; trong đó có cơ hội phát triển khoa học công nghệ và ngành công nghiệp mới, cụ thể hơn là ngành công nghiệp bán dẫn.
Đây là một trong những ngành công nghiệp đang chiếm ưu thế và chúng ta đang đón đầu để cố gắng vươn lên, đi đầu, dẫn trước.
Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, ngành công nghiệp chip bán dẫn là ngành mới ở Việt Nam. Vì mới nên chúng ta phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đón nhận và phát triển hiệu quả.
Cho rằng, vấn đề trên có rất nhiều khía cạnh cần đề cập; tuy nhiên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhìn nhận, đào tạo nguồn nhân lực là khía cạnh mang tính chất nền tảng để chúng ta phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.
Thời gian tới, đào tạo nguồn nhân lực có nội dung mới. Thủ tướng Chính phủ vừa giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhiệm vụ: khẩn trương xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn đến năm 2030.
Qua sơ bộ nghiên cứu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất 3 trụ cột chính đào tạo nhân lực phục vụ cho công nghiệp bán dẫn. Cụ thể:
Trụ cột đầu tiên mang tính dài hơi là, đào tạo bậc đại học nhằm tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo đó, để đào tạo được các kỹ sư, tiến sĩ, thạc sĩ giỏi về bán dẫn, bắt buộc phải đào tạo đại học và đòi hỏi sự hợp tác của ba đối tác quan trọng, gồm:
Thứ nhất, là Nhà nước. Theo đó, Nhà nước cần có cơ chế tạo điều kiện cho các trường đại học, viện đào tạo để phục vụ trong ngành công nghiệp bán dẫn. Hiện, chúng ta vẫn còn thiếu hụt lực lượng này.
Nhóm đối tác thứ hai, vấn đề chúng ta cần tập trung là các viện và trường đại học. Chúng ta phải có kế hoạch mang tính chất dài hơi như: mở thêm các khoa, phòng đào tạo. Hoặc thuê mướn, hoặc hợp tác với các trường trên thế giới để có nguồn giáo viên dạy cho học sinh, sinh viên Việt Nam về công nghiệp bán dẫn. Trên cơ sở đó chúng ta mới có sự hấp dẫn đối với sinh viên đăng ký học các khoa này.
Nhóm đối tác thứ ba là doanh nghiệp trong công nghiệp bán dẫn. Đây là nhóm đối tác quan trọng bởi nếu không chúng ta đào tạo sẽ lãng phí, không sử dụng được.
Thứ trưởng Trần Quốc Phương thông tin, trong hai chuyến thăm vừa rồi của Tổng thống Hoa Kỳ và Thủ tướng Chính phủ, rất mừng là có nhiều doanh nghiệp chip bán dẫn của Mỹ quan tâm và bày tỏ ý định sẽ đầu tư tại thị trường Việt Nam. Không những thế, họ còn hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam để có các hoạt động ở bên Hoa Kỳ.
Hy vọng, với nhu cầu của các doanh nghiệp đầu tư chip bán dẫn tại Việt Nam có thể khắc phục được số lượng dự kiến chúng ta đào tạo sinh viên cho ngành này.
Trụ cột thứ hai có ý nghĩa quan trọng mà chúng ta còn thiếu là đào tạo kỹ sư, người lao động. “Chúng tôi gọi tắt là kỹ thuật viên, những người cụ thể làm việc trong lĩnh vực này” - Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.
Trụ cột thứ ba là huy động nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn của Việt Nam. Một nhân tài có thể dẫn dắt được hàng chục, hàng trăm người đi theo. Thu hút nhân tài trong công nghiệp bán dẫn, đặc biệt ở Việt Nam là việc hết sức quan trọng.
“Với ba trụ cột trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành địa phương, các doanh nghiệp, các nhà khoa học cố gắng hoàn thành đề án theo đúng tiến độ đề ra” - Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh.
