Theo tài liệu của cơ quan chức năng, sau một thời gian xác minh, khoảng 10h15’ ngày 10/9/2020, lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh đã kiểm tra 2 xe ô tô đầu kéo đang di chuyển hướng sang biên giới Trung Quốc.
Tại thời điểm kiểm tra, xe đầu kéo mang BKS: 22C-037.89 kéo theo rơ moóc mang BKS: 22R-003.62 đang vận chuyển 51,52 tấn quặng kim loại; xe đầu kéo BKS: 29C-624.70 kéo theo rơ moóc BKS: 22R-001.29 đang vận chuyển 49,88 tấn quặng kim loại.
Toàn bộ số quặng trên 2 xe đều được cất giấu trong thùng tôn hình trụ ống tròn và được ngụy trang thành giấy cuộn bên ngoài nhằm qua mặt các lực lượng chức năng.
Chủ hàng là Công ty TNHH đầu tư xuất nhập khẩu An Phát Việt Nam (Công ty An Phát - địa chỉ tại khu đô thị Văn Phú, phường Phú La, quận Hà Đông, Hà Nội).
Trước đó, công ty này đã làm thủ tục mở tờ khai xuất khẩu cho lô hàng trên là giấy carton dạng cuộn dùng để tạo lớp sóng, hàng mới 100% (được áp thuế suất xuất khẩu 0%) tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái.
Kết quả điều tra đã xác định nguồn gốc số quặng trên không có hóa đơn, chứng từ kèm theo được thu gom, tập kết tại Bắc Ninh, đóng gói ngụy trang thành giấy cuộn để xuất lậu sang Trung Quốc.
Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra lệnh khám xét khẩn cấp nhà kho tại thôn Phương Cầu (xã Phương Liễu, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh) mà đối tượng cầm đầu là Nguyễn Khắc Vĩnh (SN 1986, trú tại thôn An Lễ, xã Liên Hoa, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình) thuê.
Tại đây, lực lượng chức năng đã thu giữ 150.361 kg quặng các loại; 25 tấn giấy, 8 tấn tôn sắt dùng để ngụy trang quặng và nhiều phương tiện, đồ vật, công cụ, máy móc phục vụ việc đóng thùng tôn và đóng gói quặng.
Căn cứ kết luận giám định, chứng cứ, tài liệu điều tra thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự Buôn lậu khoáng sản và ra quyết định khởi tố bị can đối với Wang XiaoQing (Vương Hiểu Thanh, người Trung Quốc) với vai trò chủ mưu, cầm đầu đường dây; Nguyễn Khắc Vĩnh cùng 15 đối tượng trong đường dây về tội Buôn lậu quy định tại khoản 4, Điều 188, Bộ luật Hình sự để điều tra theo quy định của pháp luật.
Nguyễn Khắc Vĩnh khai trước kia đã từng làm giấy, cuộn giấy để xuất khẩu cho các doanh nghiệp của Trung Quốc. Cuối năm 2019, Vĩnh có quen biết với Wang XiaoQing. Khi Wang XiaoQing cho biết đã thu mua gom được số lượng quặng và muốn thuê Vĩnh vận chuyển sang Trung Quốc với giá 3 triệu đồng/tấn.
Theo đề nghị của Wang XiaoQing, Vĩnh đã giới thiệu Lê Anh Đức (từng học và tốt nghiệp Đại học Vân Nam - Trung Quốc) để phiên dịch, giúp sức cho Wang XiaoQing trong quá trình thu mua gom quặng.
Sau khi bàn bạc, thống nhất với Wang XiaoQing, Nguyễn Khắc Vĩnh thuê nhà kho tại tỉnh Bắc Ninh để làm nơi đóng gói quặng. Wang XiaoQing có trách nhiệm tập kết quặng về kho, xưởng cho Vĩnh.
Để vận chuyển, Vĩnh đã cho hàn tôn, tạo thành một thùng hình trụ tròn bên trong để chứa quặng, sau đó ngụy trang, bọc giấy bên ngoài. Phía 2 đầu dùng 2 lớp giấy mỏng để cho giống giấy cuộn để ngụy trang quặng; sau đó kê khai hải quan gian dối để xuất khẩu quặng theo cửa khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.
Cơ quan điều tra cũng đã chứng minh được vai trò của Phạm Văn Kiên trong việc thành lập và đứng tên Giám đốc Công ty TNHH đầu tư xuất nhập khẩu An Phát Việt Nam, để lấy pháp nhân mở tờ khai xuất khẩu tại cửa khẩu quốc tế Móng Cái, ký khống các tờ giấy trắng A4; giao con dấu và chữ ký số của Công ty cho Nguyễn Văn Tuân, Nguyễn Thế Cường, Tô Tiến Trung, Vũ Thành Nam quản lý, sử dụng vào việc kê khai gian dối thành giấy cuộn và làm các thủ tục xuất khẩu tại Móng Cái.
Tại TP. Móng Cái, khi Nguyễn Khắc Vĩnh thông báo có hàng ra, Nguyễn Văn Tuân, Nguyễn Thế Cường mở tờ khai hàng hóa xuất khẩu, lập hóa đơn thương mại theo các tờ giấy A4 đã được Phạm Văn Kiên ký sẵn; Tô Tiến Trung làm thủ tục kiểm tra hàng hóa và Vũ Thành Nam làm thủ tục kê khai, nộp các loại phí cho hàng và phương tiện với cơ quan chức năng.
Các đối tượng đã tìm cách thu mua quặng từ các tỉnh Bắc Ninh, Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai rồi xuất lậu sang Trung Quốc qua địa bàn Quảng Ninh với số lượng rất lớn.
Đến nay, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Ninh đã thu giữ tổng số 251,761 tấn tinh quặng chì, quặng kẽm. Cơ quan điều tra đã làm rõ trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 9/2020, đường dây này đã thông quan, xuất lậu 10.217 tấn tinh quặng chì, quặng kẽm trị giá hơn 200 tỉ đồng.
Cơ quan điều tra đã làm rõ phương thức, thủ đoạn, vai trò của từng đối tượng. Đến nay chỉ có Wang XiaoQing đã xuất cảnh về nước do COVID-19 trước thời điểm phá án nên Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an ra quyết định truy nã quốc tế.
