Đảm bảo các chính sách an sinh xã hội
Đại biểu Quốc hội Lâm Văn Đoan (Đoàn ĐBQH Lâm Đồng) cho biết, sau hơn 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Việt Nam đã bước vào nhóm các nước đang phát triển có thu nhập trung bình thấp và tiếp tục thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế nhanh, bền vững.
Đại hội XIII của Đảng cũng đã đặt ra các mục tiêu đến năm 2025 nước ta vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Đến năm 2030 là nước thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển thu nhập cao.
Để thực hiện đạt được các mục tiêu ở 3 thời điểm 2025, 2030, 2045, Việt Nam cần có một sự nỗ lực vượt bậc bởi các ngưỡng thu nhập trung bình thấp, trung bình cao, thu nhập cao. Đây là các mục tiêu di động, do các quốc gia đều phấn đấu theo đuổi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội cao hơn.
Hiến pháp năm 2013 đã quy định về quyền được bảo đảm an sinh xã hội của người dân. Do vậy, đến thời điểm này cần xem xét đổi mới, cải cách hệ thống chính sách xã hội mà trọng tâm là cải cách chính sách an sinh xã hội trong giai đoạn mới. Tương đồng với các giai đoạn phát triển của đất nước vào năm 2025-2030 và tầm nhìn năm 2045, hài hòa với các chuẩn mực quốc tế. Hay nói cách khác là có thể so sánh được với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.
Hiện nay, chính sách an sinh xã hội của chúng ta còn chưa được thiết kế thật sự hoàn toàn phù hợp với các nguyên tắc bảo đảm quyền của người dân. Chưa xây dựng được mức sàn an sinh xã hội tối thiểu chung, dựa trên mức sống tối thiểu, gắn với thu nhập tối thiểu và thụ hưởng các dịch vụ xã hội cơ bản, có tính tới khả năng của ngân sách nhà nước. Chỉ số giá tiêu dùng và khả năng tham gia của người dân thuộc các nhóm xã hội có mức sống khác nhau.
Các chính sách an sinh xã hội được xây dựng chủ yếu vẫn dựa vào khả năng của ngân sách nhà nước, khả năng huy động nguồn lực từ các nhóm xã hội, sự chia sẻ của xã hội và người dân với Nhà nước là chưa cao. Điều này phản ánh qua những tranh luận liên quan đến việc điều chỉnh mức tăng lương cơ sở, tăng lương tối thiểu vùng, tăng trợ cấp chuẩn nghèo thời gian vừa qua.
Theo ông Lâm Văn Đoan, cử tri và Nhân dân vui mừng khi thấy tại kỳ họp Quốc hội, Chính phủ đã trình Quốc hội phương án điều chỉnh tăng lương cơ sở và trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng, trợ cấp bảo hiểm xã hội. Cùng với đó là tăng chi lương hưu và các chính sách an sinh xã hội gắn với tiền lương cơ sở từ ngày 1/7/2023.
Đại biểu Quốc hội Lâm Văn Đoan cho rằng, điều chỉnh mức chuẩn ưu đãi người có công là để bảo đảm cao hơn chuẩn nghèo thành thị. Qua rà soát cho thấy gần 15 năm qua, từ năm 2008 đến 2022 có khoảng 11 lần điều chỉnh trợ cấp người có công gắn với điều chỉnh lương cơ sở. Bao giờ mức chuẩn này cũng cao hơn mức lương cơ sở và cũng cao hơn chuẩn nghèo ở thành thị.
“Tuy số tiền giảm cho người có công không lớn nhưng tôi cho rằng vấn đề không phải ở mức tiền trợ cấp mà quan trọng hơn là bảo đảm tính nhất quán trong điều chỉnh mức chuẩn chính sách này trong tương quan giữa các thời kỳ khác nhau. Vì chính sách người có công cách mạng luôn là một chính sách ưu tiên cao nhất của Đảng, Nhà nước ta trong các chính sách xã hội. Bảo đảm mức trợ cấp, ưu đãi người có công với cách mạng là mức trợ cấp cao nhất, phấn đấu đạt mục tiêu 100% người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình ở cộng đồng nơi cư trú như Pháp lệnh ưu đãi người có công đã quy định”, ông Đoan nói.
Hỗ trợ nhà ở cho người nghèo
Theo ước tính sơ bộ, nếu điều chỉnh mức trợ cấp người có công tăng lên hơn 2.050.000 đồng/người/tháng, tức là cao hơn 50.000 đồng/người/tháng so với mức chuẩn nghèo thành thị vào thời điểm thực hiện từ ngày 1/7/2023 thì ước tính sẽ tăng thêm khoảng 730 tỷ đồng so với mức của Chính phủ đang dự kiến.
Ngoài ra, xem xét điều chỉnh mức chuẩn trợ cấp hàng tháng cho các nhóm đối tượng bảo trợ xã hội tại cộng đồng. Đây là vấn đề thuộc thẩm quyền Chính phủ. Tuy nhiên, hiện nay Nghị định 20 có quy định là mức chuẩn này có 360.000 đồng/1 người/1 tháng và so mức chuẩn nghèo đa chiều chỉ bằng 24% mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn và bằng 18% mức chuẩn nghèo ở thành thị.
Tổ chức Lao động quốc tế cũng khuyến nghị Việt Nam cần quan tâm xác định mức trợ cấp bảo trợ xã hội thỏa đáng để bảo đảm cuộc sống tối thiểu cho người lao động và gia và gia đình của họ. Đặc biệt quan tâm tới bảo đảm cuộc sống tối thiểu cho các nhóm yếu thế để không ai bị bỏ lại phía sau, làm cho mọi người dân được hưởng lợi từ những thành quả phát triển kinh tế - xã hội.
 |
Cầu dân sinh tại bản Khủn Na xã Đồng Văn, huyện Quế Phong, Nghệ An góp phần mở con đường bước đến tương lai cho học sinh dân tộc thiểu số vùng cao khó khăn của tỉnh. |
Ông Lâm Văn Đoan cũng đề nghị Chính phủ sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm, phân bổ dự toán 700 tỷ đồng vốn sự nghiệp từ ngân sách trung ương năm 2022 cho chương trình giảm nghèo. Đặc biệt đối với chương trình hỗ trợ nhà ở cho người nghèo cần quan tâm tập trung phân bổ trong hai năm 2023, 2024 để hoàn thành mỗi năm khoảng độ 50% tổng nguồn vốn.
“Tôi cho rằng với tính chất là nguồn vốn sự nghiệp, hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, cận nghèo có nhà ở và việc giải ngân nhanh chóng, thuận tiện đáp ứng được các yêu cầu cuộc sống”, ĐBQH Lâm Văn Đoan nói.
