Theo PGS.TS.BS Nguyễn Tấn Cường, gan thực hiện một số chức năng cần thiết, bao gồm giải độc các chất độc hại trong cơ thể, làm sạch máu và tạo ra các chất dinh dưỡng quan trọng.
Tuy gan làm việc khá nặng nhọc nhưng khi có bệnh thì gan thường "tự xử", khi gan bị tổn thương, mô khỏe mạnh còn lại vẫn có thể đối phó với các hoạt động trao đổi chất hàng ngày, không phát ngay các tín hiệu cho biết gan đang bị tổn thương, vì vậy không dễ phát hiện bệnh gan. Các triệu chứng đáng kể chỉ xảy ra khi tổn thương gan đã vượt quá 70%.
Có khoảng 80 -90% bệnh nhân bị ung thư gan từng trải qua các giai đoạn bệnh ban đầu từ viêm gan mãn tính, xơ gan rồi đến ung thư gan. Vì thế, quy trình của người ung thư gan được xem là chỉ gói gọn trong "3 bước": Viêm gan - Xơ gan và Ung thư gan.
Xơ gan mất bù là thuật ngữ dùng để mô tả sự phát triển của các biến chứng cụ thể do những thay đổi do xơ gan gây ra, có thể đe dọa đến tính mạng.
Các tổn thương gan do xơ gan thường không thể hồi phục như cũ được, nhưng nếu xơ gan được chẩn đoán sớm và nguyên nhân được xử lý, thì có thể hạn chế các tổn thương gan mới.
Còn theo Bác sĩ Trần Quốc Tuấn, xơ gan là tình trạng gan bị hư hại nặng do một nguyên nhân nào đó. Khi ấy, các tế bào gan bị tấn công sẽ chết dần đi, được thay thế bằng các dải mô xơ và các nhân "tái sinh". Chất xơ và nhân "tái sinh" ngày càng nhiều khiến cấu trúc của gan bị thay đổi, ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của gan, tạo nên xơ gan.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh xơ gan thường gặp là do virus viêm gan B, virus viêm gan C và do uống quá nhiều rượu...
Người bị xơ gan giai đoạn đầu thường không có triệu chứng cụ thể, đến khi xơ gan gây ra những biến chứng mới phát hiện bệnh. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể ngăn chặn quá trình phát triển của bệnh xơ gan, hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Dấu hiệu xơ gan giai đoạn đầu
Bệnh nhân cảm thấy khó chịu bên trong, ăn không tiêu, đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa.
Cơ thể mệt mỏi, có thể bị sốt nhẹ vào buổi chiều.
Vùng hạ sườn phải có những cơn đau không thường xuyên với mức độ tăng dần theo thời gian.
Nước tiểu có màu vàng đậm.
Gan to lách to.
Xuất hiện các mao mạch hình sao ở lưng, ngực, bàn tay, chân mẩn đỏ.
Lông ở nách và bộ phận sinh dục thưa dần. Móng tay khô, trắng, nam giới tinh toàn teo nhẽo, vú teo.
Ở nữ suy giảm ham muốn tình dục có thể có hiện tượng vô kinh, ở nam suy giảm ham muốn tình dục có thể liệt dương.
Giai đoạn xơ gan còn bù
Giai đoạn này diễn ra ổn định lâu dài trong nhiều năm nhưng thường tiến triển nặng dần theo từng đợt. Bệnh có thể phát triển nhanh chóng nếu gặp điều kiện thuận lợi.
Xơ gan giai đoạn cuối
Giai đoạn xơ gan mất bù thường còn gọi là xơ gan giai đoạn cuối, là giai đoạn mà gan đã bị suy nhược trầm trọng gần như mất khả năng hoạt động. Sở dĩ giai đoạn này còn có tên gọi là mất bù bởi vì các tế bào gan lúc này đã không còn khả năng phục hồi bù lại cho những tế bào đã bị xơ hóa.
Trong giai đoạn này, 80% đến 90% cấu trúc của gan đã bị các tổ chức xơ phá hoại và không còn khả năng phục hồi.
Người bệnh sẽ có những triệu chứng sau:
Sức khỏe giảm sút rõ rệt, rối loạn tiêu hóa nặng nề, đi đại tiện ra phân màu đen.
Một hoặc cả hai chân bị phù, mềm, khi ấn vào có vết lõm, để từ 1 đến 2 phút sau vết lõm mới biến mất.
Bụng to lên do ứ đọng dịch cổ trướng. Nếu dịch quá nhiều có thể chèn lên các động mạch, làm giãn, vỡ dây tĩnh mạch thực quản, khiến bệnh nhân chảy máu ồ ạt mà chết.
Xuất hiện hiện tượng hoàng đản, da ban đầu có thể vàng nhẹ, sau đó ngày càng vàng đậm lên, màu vàng ở lòng bàn tay sau đó lan ra da toàn thân.
Người bệnh có thể bị hôn mê, nửa tỉnh nửa mơ do gan không thể lọc được amoniac khiến não bị nhiễm độc làm bệnh nhân rơi vào tình trạng lúc ngất, lúc tỉnh.
Chức năng nội tiết của cơ thể cũng bị ảnh hưởng, nam giới biểu hiện xơ gan điển hình như có thể bị teo tinh hoàn, vú to lên, giảm ham muốn tình dục, nữ giới thường bị rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh.
Người bệnh xơ gan giai đoạn muộn có thể có những rối loạn về tinh thần như mất khả năng tập trung, rối loạn giấc ngủ. Nếu bệnh diễn tiến nặng, người bệnh sẽ bị kích động, vật vã rồi dần dần bị hôn mê có thể dẫn đến tử vong.
Trong khi dịch COVID- 19 đang có những diễn biến phức tạp, ThS.BSCKII Nguyễn Nguyên Huyền - Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khuyến cáo: Người bệnh xơ gan là những đối tượng bị bệnh khá nặng nên một khi bị lây nhiễm COVID-19 thì bệnh sẽ dễ trở nặng hơn các bệnh nhân khác.
Do đó, bạn nên chịu khó ở nhà theo dõi sức khỏe và thường xuyên liên lạc với bác sĩ của mình. Trong trường hợp có triệu chứng nặng như: phù chân, nôn máu và các vấn đề khác thì cần liên lạc ngay với bác sĩ; đồng thời đến cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc giảm nhẹ đối với các trường hợp xơ gan đặc biệt là xơ gan mất bù.
