Cuối tháng 1/2023, báo NorthJersey đăng câu chuyện một cựu binh Mỹ tên Peter Mathews (77 tuổi, ở TP Bergenfield, bang New Jersey, Mỹ) đang lưu giữ cuốn sổ ghi chép của một người được cho là bộ đội Việt Nam quê ở Hà Tĩnh và mong muốn tìm kiếm tác giả cuốn sổ để trao lại.
Thông tin này ngay sau đó được truyền thông Việt Nam, các trang mạng xã hội dẫn nguồn chia sẻ với hy vọng kỷ vật về lại chủ cũ.
Cuốn nhật ký do cựu binh Mỹ tìm được trong một chiếc ba lô dưới chân đồi 724, trong trận Đăk Tô, Tây Nguyên vào tháng 11/1967. Cuốn nhật ký ghi những thông tin, gồm: Cao Xuân Tuất, thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh; hòm thư 21222 Gm (nơi đóng quân: Xóm 13, thôn Trường Lâm, xã Hoài Thanh, huyện Hoài Nhơn, Bình Định); cha Cao Xuân Kế, mẹ Lê Thị Vĩ, chị gái tên Diếu.
 |
| Ông Peter Mathews làm lễ thắp hương trước bàn thờ liệt sĩ Cao Xuân Tuất. (Ảnh: Tùng Nguyễn). |
Nhận được thông tin, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh đã phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành xác minh.
Kết quả kiểm tra, trên địa bàn huyện Kỳ Anh có 6 liệt sĩ tên Tuất, trong đó có một liệt sĩ Cao Xuân Tuất (sinh năm 1946). Qua xác minh thông tin và trực tiếp gặp thân nhân liệt sĩ Cao Xuân Tuất ở thôn Cao Thắng (xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh), các thông tin về họ tên bố, mẹ, chị, em gái, quê quán của liệt sĩ này đều hoàn toàn trùng khớp với nội dung thông tin trong cuốn nhật ký mà cựu binh Mỹ lưu giữ.
Sáng 5/3, UBND huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh tổ chức Lễ tiếp nhận kỷ vật của liệt sĩ Cao Xuân Tuất - cuốn sổ ghi chép do cựu binh Mỹ Peter Mathews lưu giữ 56 năm cất giữ.
Lễ tiếp nhận kỷ vật của liệt sĩ Cao Xuân Tuất có sự tham dự của lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, các sở, ngành địa phương và gia đình ông Hà Huy Mỳ, cháu ruột liệt sĩ.
Xúc động tại buổi lễ, ông Peter Mathews nói: “Đã 56 năm trôi qua, tôi mới có dịp quay lại Việt Nam và vinh dự hôm nay có mặt tại xã Kỳ Xuân. Khi nhặt được cuốn nhật ký, tôi đã lưu giữ suốt 56 năm qua và tôi nghĩ đây là sứ mệnh, nhiệm vụ và ao ước một ngày nào đó có thể tận tay trao trả lại cuốn nhật ký cho gia đình liệt sĩ Cao Xuân Tuất”.
 |
| Ông Peter Mathews xúc động nói về cuốn sổ nhật ký của liệt sĩ Cao Xuân Tuất mà ông cất giữ 56 năm qua. (Ảnh: Tùng Nguyễn). |
Ông Peter Mathews cũng cho biết, khi nhặt được cuốn sổ nhật ký trên, ông thấy rất ấn tượng, thấy tinh thần người lính dù trong thời kỳ chiến tranh đen tối nhưng vẫn rất lạc quan và yêu đời. Sau chiến tranh, ông phải mất rất nhiều thời gian để hồi phục, mở lòng với những ký ức chiến tranh.
“Nhặt được cuốn sổ, tôi đã đưa cho nhiều người xem và họ cảm thấy rất yêu thích những nét vẽ, những bài thơ, bài hát có trong cuốn nhật ký”, ông Peter Mathews nói.
Sau khi tiếp nhận kỷ vật, ông Hà Huy Mỳ - đại diện gia đình liệt sĩ Cao Xuân Tuất cho biết: “Gia đình tôi hết sức xúc động khi nhận được kỷ vật của cậu, chúng tôi sẽ giữ gìn kỷ vật chu đáo để giáo dục các thế hệ con cháu về lý tưởng cách mạng, lý tưởng sống của người chiến sĩ cách mạng. Mặt khác, chúng tôi hy vọng, từ cuốn nhật ký có thể tìm ra phần mộ của cậu Cao Xuân Tuất”.
