Bị phát xít Đức bắn chết khi chỉ vừa đến tuổi trưởng thành năm 1942, câu chuyện của Renia quá đau lòng đến mức mẹ và người chị gái còn sống của cô không dám đọc.
Tới nay, cuốn nhật ký của Renia đã được gia đình cô đồng ý xuất bản. Nhà xuất bản cuốn sách Penguin Books đã nhận định rằng cuốn sách là "một tác phẩm đặc biệt vừa tái hiện những điều khủng khiếp của chiến tranh, vừa cho thấy rằng sự sống có thể tồn tại thậm chí cả trong những khoảng thời gian tăm tối nhất".
Renia sống ở Przemysl, vùng đông nam Ba Lan. Cuốn nhật ký của cô với 700 trang được bắt đầu vào tháng 1/1939 khi Renia 15 tuổi và sắp xếp theo thứ tự thời gian từ khi cô thoát khỏi các cuộc rải bom tới khi những gia đình Do Thái khác biến mất và việc khu biệt cư người Do Thái (ghetto) được lập nên.
3 năm trước khi bị phát xít Đức giết hại trong một khu biệt cư ở Ba Lan, Renia Spiegel bắt đầu viết một cuốn nhật ký bí mật.
"Tôi đang tìm kiếm ai đó, người mà tôi có thể nói về những lo lắng và niềm vui của mình trong cuộc sống thường ngày. Từ hôm nay trở đi, chúng ta sẽ bắt đầu một tình bạn thật chân thành. Ai mà biết điều này sẽ kéo dài trong bao lâu?", Renia viết trong cuốn nhật ký của mình ngày 31/1/1939.
Trong gần 700 trang nhật ký tiếp theo, cô gái này không chỉ ghi chép lại về cuộc sống thường ngày của mình như những cuộc tranh cãi vụn vặt với cô chị Ariana hay những cảm xúc về mối tình đầu mà còn viết về tội ác khủng khiếp của phát xít Đức cũng như thảm họa diệt chủng người Do Thái.
"Dù nhìn vào bất cứ đâu, tôi đều chỉ thấy những cuộc đổ máu. Những cuộc hành quyết kinh khủng. Và còn cả giết chóc. Chúa ơi, hãy để chúng con được sống. Con cầu xin người, con muốn được sống!", Renia viết trong nhật ký.
Renia đã bị giết vào tháng 7/1942 khi cô mới 18 tuổi. Phát xít Đức đã bắn chết cô gái trẻ khi chúng phát hiện cô đang trốn trên gác mái. Renia đã để lại cuốn nhật ký của mình cho người bạn trai của cô tên là Zygmunt Schwarzer - người đã viết những dòng cuối cùng đầy đau lòng trên những trang giấy này: "3 phát súng! 3 sinh mạng ra đi! Tất cả những gì tôi nghe thấy chỉ là những phát súng, những phát súng".
Schwarzer đã nhờ một người giữ hộ cuốn nhật ký ở nơi an toàn trước khi anh bị chuyển tới trại tập trung Auschwitz. Schwarzer may mắn sống sót, chuyển tới Mỹ và năm 1950 đã trao lại cuốn nhật ký này cho chị gái của Renia và mẹ của cô là Roza khi 2 người sống ở New York.
Elizabeth không thể đọc cuốn nhật ký vì quá đau lòng nên bà đã quyết định gửi nó ở một tủ bảo hiểm của ngân hàng. Cho tới năm 2012, cô con gái của bà là Alexandra Bellak khuyên bà nên lấy cuốn nhật ký ra và dịch sang tiếng Anh để “mọi người trên thế giới có thể đọc nó".
"Tôi rất tò mò về quá khứ của chúng tôi, về người phụ nữ đặc biệt có tên trùng với tên đệm của tôi. Mẹ tôi chưa bao giờ đọc hết cuốn nhật ký này bởi điều đó quá đau lòng", Alexandra chia sẻ với CNN.
Theo CNN, cuốn nhật ký của Renia sẽ chính thức xuất bản ngày 19/9/2019.
