Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải chỉ ra nguyên nhân sập cầu trep chính là do chế tạo sai ắc neo tăng đơ, đồng thời qua quá trình kiểm tra cũng đã phát hiện hàng loạt sai phạm khác trong thiết kế, thi công và nghiệm thu khi xây dựng cây cầu này.
Bác bỏ nguyên nhân quá tải
Theo hồ sơ thiết kế và báo cáo thẩm định, cầu Chu Va 6 thiết kế cho xe gắn máy, đoàn người đi bộ, xe súc vật kéo, tải trọng ≤ 1,5 tấn. Tải trọng rải đều tiêu chuẩn theo chiều dài cầu là 150 kg/m.
“Trong tính toán đã xét đến hệ số vượt tải là 1,4 cho thấy cầu có thể chịu tải trọng rải đều theo chiều dài cầu là 210 kg/m, tương ứng với tổng tải trọng là 11,34 tấn.
Với đoàn người phân bố đều, đi không đều bước để không xảy ra cộng hưởng thì có thể chịu được số người trên cầu nhiều hơn 135 người (trung bình 60 kg/ người), không tính hệ số vượt tải,” đại diện Bộ Giao thông Vận tải cho hay.
Bên cạnh đó, theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, hệ cáp chủ dùng cáp đường kính D32 xuất xứ Hàn Quốc, có khả năng chịu tải 72,4 tấn, tổng khả năng chịu lực của cáp là 148,8 tấn, gấp 4,43 lần lực kéo tính toán yêu cầu thể hiện trong hồ sơ thiết kế.
Hệ neo được thiết kế có khả năng chịu lực tối thiểu 60 tấn /1 bên, tổng khả năng chịu lực là 120 tấn, gấp 3,67 lần lực kéo tính toán yêu cầu.
Bộ phận ắc neo tăng đơ theo thiết kế bằng vật liệu thép đúc, diện tích mặt cắt ngang chỗ nhỏ nhất là 50 cm2 thì có khả năng chịu lực khoảng 100 tấn/bên, tổng khả năng chịu lực là 200 tấn, lớn hơn khả năng chịu lực kéo tính toán yêu cầu thiết kế 6,1 lần.
Hơn nữa, Bộ Giao thông Vận tải cũng cho rằng, tại thời điểm xảy ra sự cố có khoảng 50 người đi trên một nửa chiều dài cầu phía bản Chu Va 6. Tính ra, tải trọng rải đều dọc cầu là 111 kg/m, nhỏ hơn 150 kg/m.
Ngoài ra, người đi trên cầu không đều bước, không thấy xuất hiện biên độ dao động mặt cầu lớn, chứng tỏ không xảy ra hiện tượng cộng hưởng ở thời điểm xảy ra sự cố. Không phát hiện thấy các bất thường liên quan đến các yếu tố môi trường như gió, nhiệt độ.
“Việc đưa tang có tập trung nhiều người trên 1/2 chiều dài cầu nhưng tổng tải trọng còn nhỏ hơn so với khả năng chịu tải của cầu theo thiết kế nên nguyên nhân sự cố không phải do quá tải đông người” - Báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải nêu rõ.
Ắc neo cướp 8 mạng người
Xem xét ắc neo tăng đơ bị đứt, Tổ công tác kỹ thuật của Bộ Giao thông Vận tải cho biết, ắc neo có hình dáng và kích thước không đúng thiết kế, tại vị trí nhỏ nhất có diện tích tiết diện gần bằng 25 cm2, chỉ bằng 50% diện tích tiết diện thiết kế.
"Ắc neo bị đứt, bị phá hoại giòn gây ra đứt vỡ đột ngột. Bề mặt lỗ chốt ắc neo phía trong lồi lõm, biểu hiện có khả năng được gia công tạo lỗ bằng cách gia nhiệt thổi xuyên chiều dày, làm thay đổi tính chất cơ lý của vật liệu" - Tổ công tác Bộ Giao thông Vận tải kết luận.
Theo đánh giá của Bộ Giao thông Vận tải, nguyên nhân sự cố có thể khẳng định, việc chế tạo ắc neo tăng đơ có 2 sai sót lớn là không đúng thiết kế và không tuân thủ quy trình kỹ thuật.
Cụ thể, tiết diện ắc neo thực tế tại vị trí nhỏ nhất khoảng 25 cm2 chỉ bằng khoảng 50 % tiết diện chịu lực thiết kế; bề mặt lỗ ắc neo tăng đơ lồi lõm, biểu hiện không được gia công chế tạo đúng yêu cầu kỹ thuật, có khả năng khi chế tạo đã sử dụng biện pháp gia nhiệt thổi thủng chiều dày.
Điều này sai với chỉ dẫn kỹ thuật trong hồ sơ thuyết minh thiết kế do Tư vấn thiết kế là Công ty tư vấn công nghiệp Lào Cai lập.
“Việc gia nhiệt không đúng quy trình sẽ làm thay đổi tính chất cơ lý của vật liệu thép. Vết đứt ắc neo tăng đơ tại hiện trường thể hiện rõ việc phá hoại đột ngột do vật liệu hóa giòn. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây sự cố” - Nhận định của Tổ công tác Bộ Giao thông Vận tải.
Đề cập đến yếu tố thi công, Bộ Giao thông Vận tải nhận định, cầu Chu Va 6 cơ bản thực hiện theo thiết kế về hình dáng, kích thước chính của công trình. Tại thời điểm kiểm tra không phát hiện hư hỏng, nứt vỡ ở trụ tháp cầu.
Tuy nhiên, trong quá trình tháo dỡ cầu đã phát hiện bên trong thân trụ tháp cầu có ốp gạch lỗ. Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lai Châu đã có báo cáo về việc này là do thấy bề mặt bê tông xấu, không được phẳng, để tạo thẩm mỹ cho trụ tháp cầu đã yêu cầu nhà thầu ốp thêm hàng gạch và trát vữa tạo phẳng.
Nhìn nhận về vấn đề này, Tổ công tác của Bộ Giao thông Vận tải khẳng định, thi công trụ tháp neo không đúng yêu cầu kỹ thuật, việc ốp gạch, trát phủ ngoài trụ tháp không có trong hồ sơ thiết kế và không đúng các quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng hiện hành là điều sai phạm.
Liên quan đến vấn đề khắc phục sự cố và làm rõ trách nhiệm các bên liên quan, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lai Châu xem xét, khởi tố vụ án để truy cứu trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân liên quan đến sự cố lật cầu treo Chu Va 6.
Về xử lý trách nhiệm, Bộ Giao thông Vận tải chỉ rõ, Tư vấn thiết kế phải chịu trách nhiệm về các sai sót trong Hồ sơ thiết kế, không chỉ dẫn về mác thép đúc làm ắc neo tăng đơ, không thực hiện giám sát quyền tác giả đối với một số bộ phận công trình như ắc neo tăng đơ và trụ tháp cầu, chấp thuận nghiệm thu các hạng mục công trình không đúng yêu cầu thiết kế.
Bên cạnh đó, nhà thầu chịu trách nhiệm về nguyên nhân sự cố do thi công ắc neo tăng đơ không đúng kích thước thiết kế, công nghệ chế tạo dẫn đến không đảm bảo yêu cầu chịu tải, gây sự cố nghiêm trọng. Ngoài ra, nhà thầu còn phải chịu trách nhiệm về thi công trụ tháp không đúng hồ sơ thiết kế.
Tư vấn giám sát chịu trách nhiệm về việc không theo dõi, giám sát quá trình chế tạo, kiểm tra chất lượng, lắp đặt ắc neo tăng đơ dẫn đến sự cố, không kiên quyết loại bỏ những hạng mục công trình thi công không đúng thiết kế và không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, chấp thuận nghiệm thu các hạng mục công trình không đúng yêu cầu thiết kế.
