Dưới đây là quan điểm của phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hoàng Ánh, giảng viên Đại học Ngoại thương Hà Nội về tầm quan trọng của sự nghiệp đối với một người phụ nữ.

Thời tôi còn nhỏ, mặc dù bố mẹ tôi đều đi làm nhưng trong tư tưởng của mẹ tôi và những người cùng thế hệ, gia đình mới là ưu tiên chính của phụ nữ. Câu châm ngôn tôi thường được nghe là “Với phụ nữ, gia đình là sự nghiệp còn với nam giới, sự nghiệp là gia đình”. Điều này được coi như chân lý.

Tôi luôn cảm thấy bất nhẫn vì không lẽ đối với một người chồng - người cha, vợ con là những người thân yêu nhất lại không bằng công việc của anh ta - điều luôn có thể thay đổi hay sao? Tuy nhiên, vì ai cũng nói vậy nên tôi cũng tin đó là cách sống duy nhất có thể chấp nhận. 

Mặc dù khi đi học, tôi thấy con gái không kém gì con trai, thậm chí còn hơn nhưng chúng tôi luôn được nhắc nhở là đến lúc đi làm, nam giới vẫn thành công hơn nhiều nhờ khả năng “thần bí” nào đó của họ. Vì vậy, dù hết sức nỗ lực trong học tập, hầu hết con gái chỉ mong mỏi có được mảnh bằng đại học rồi tìm một công việc không quá bận bịu, để còn có thời gian chăm sóc gia đình. 

Chúng tôi cũng không kỳ vọng kiếm nhiều tiền vì đó là việc của chồng. Trong đầu óc chúng tôi lúc ấy chưa từng tự hỏi: “Lỡ chồng mình không có khả năng kiếm tiền hơn mình thì sao? Hoặc khi anh ấy đau yếu, không thành công thì gia đình sẽ thế nào?”.

Chính vì phụ nữ được nuôi dạy chỉ để lấy chồng, sinh con nên việc không lấy được chồng là ác mộng của hầu hết phụ nữ và các bà mẹ có con gái. Ngay từ khi còn nhỏ, mọi bé gái đều phải nghe những câu: 

“Tính khí thế này thì chồng nào chịu nổi?”, hay “Ở nhà với mẹ mới nũng nịu được chứ về với mẹ chồng thì thôi nhé” khiến việc lấy chồng trở nên rất đáng sợ, nhưng không ai dám nghĩ đến việc không lấy chồng. 

Mọi cô gái đều được nuôi dạy không phải để giỏi giang, thông minh, xinh đẹp hay thậm chí tốt bụng mà chỉ để lấy được chồng. Vì vậy, kết quả tất yếu là thà lấy một người chồng xấu xí, dốt nát, bất tài, vô dụng... còn hơn không lấy ai cả bởi đấy mới là sự nghiệp của phụ nữ vì “Thuyền không lái – Gái không chồng”!

Khi tôi trở thành giáo viên, cả người yêu và bố mẹ tôi đều vui mừng, không phải vì tôi hợp nghề giáo (lúc ấy tôi rất ghét làm giáo viên) mà vì cho rằng đó là nghề nghiệp phù hợp với phụ nữ. 

Tuy nhiên, đến khi tôi lập gia đình, thu nhập thực tế quá thấp của cán bộ nhà nước những năm đầu thập kỷ 1990 cho tôi thấy, phụ nữ đi làm và kiếm tiền là rất cần thiết. Nỗi lo kiếm sống đã xoá nhoà mọi thành kiến giới tính.

Đến thời mở cửa, khi có nhiều cơ hội kiếm sống hơn, những thành kiến cũ lại quay về. Tôi cũng hài lòng với việc chăm sóc con nhỏ và gia đình để chồng ra ngoài tìm kiếm sự nghiệp. 

Tôi cũng đã vài lần từ bỏ cơ hội thăng tiến trong niềm tin “Gia đình mới là sự nghiệp của phụ nữ”. Trong lòng tôi vẫn luôn khao khát những chân trời mới nhưng niềm tin vào “nghĩa vụ cao cả của người phụ nữ” đã buộc tôi phải kìm nén những ham muốn của mình.

Nhưng rồi tôi phải đối mặt với biến cố làm gia đình có thể tan vỡ. Tôi luôn mong mỏi sẽ có thể nhận nuôi cả hai con để chúng khỏi phải xa nhau nhưng đến lúc ấy tôi mới đau đớn nhận ra, như vậy ba mẹ con sẽ sống rất chật vật với đồng lương giảng viên trường công của tôi. 

Nếu không bỏ qua nhiều cơ hội tốt, tôi đã có thể dễ dàng có được một công việc đủ để ba mẹ con sống thoải mái hơn. Cuối cùng gia đình tôi đã vượt qua sóng gió nhưng biến cố ấy đã làm tôi đã hoàn toàn tỉnh ngộ.

Tất cả những câu kiểu “Của chồng, công vợ” chỉ là những lời giả dối để làm phụ nữ mê muội. Cái gì là của ai thì sẽ thuộc về người ấy. Tôi đã chứng kiến những người vợ được học hành tử tế nhưng cam tâm ngồi nhà làm nội trợ để chồng yên tâm công tác. Kết quả chị ngày càng trở nên lạc hậu với cuộc sống, xa lạ với công việc của chồng nên hai vợ chồng ngày càng xa nhau.

Đau đớn nhất là chị cũng trở thành lạc hậu với chính con mình nên cũng không giữ được lòng tin và sự tôn trọng của con. Không ít trường hợp khi người chồng thành đạt lại thay lòng đổi dạ, đi theo người khác, khi ấy người vợ mới cay đắng nhận ra mình đã bỏ qua cơ hội tìm chỗ đứng trong đời. 

Nay chị đã quên hết các kiến thức được học và cái "sự nghiệp" mà chị hy sinh cả tuổi xuân cho nó chỉ là bánh vẽ. Rất nhiều người đã không thể gượng lại sau đó.

Xét trên bình diện xã hội, phụ nữ chiếm 50% lực lượng lao động. Các nghiên cứu cũng như thực tế đều cho thấy phụ nữ có thể làm mọi việc tốt như nam giới, thậm chí trong nhiều trường hợp còn tốt hơn nam giới. Thế giới và Việt Nam đều có những tấm gương nữ lãnh đạo hay nữ doanh nhân rất thành đạt. 

Nếu chúng ta còn giữ tư tưởng “Phụ nữ chỉ cần sự nghiệp là gia đình” thì sẽ làm xã hội bị thiệt thòi rất nhiều. Hơn nữa, trong thời buổi kinh tế tri thức lên ngôi như hiện nay, nếu phụ nữ không có trình độ và sự nghiệp sẽ không thể nuôi dạy con cái tốt.

Sự nghiệp cũng không cần to tát, chỉ cần là một công việc mình yêu thích và phù hợp với khả năng của mình, có khả năng cho mình vị thế độc lập trong xã hội. Tôi từng biết những người phụ nữ giúp việc gia đình theo giờ, lúc nào cũng bận rộn nhưng vui vẻ với thu nhập hàng tháng cả chục triệu, nuôi con đi học đại học. 

Tôi cũng nhìn thấy những cán bộ nhà nước có bằng cấp chỉ làm việc vật vờ vì cho rằng với đồng lương chết đói làm thế là nhiều rồi. Họ luôn oán hận số phận mà không hề nghĩ chính bằng thái độ làm việc không tích cực đó mà họ đã tha hoá bản thân, tự bỏ phí các cơ hội của mình. 

Không có nghề nghiệp thấp kém hay cao quý, mọi công việc có ích cho xã hội đều bình đẳng. Lòng yêu nghề, thái độ làm việc tích cực mới chính là chìa khoá để ta có sự nghiệp.

Hãy nhớ, phụ nữ luôn cần sự nghiệp để nâng cấp bản thân, giữ vững sự độc lập và có khả năng trợ giúp tốt hơn cho gia đình, nhất là con cái bạn. Người nào xui bạn huỷ hoại cơ hội của mình thì không phải là người bạn nên chia sẻ cuộc đời mình.