Trị ho bằng lá tía tô từ lâu đã được dân gian truyền miệng và áp dụng. Ngoài tác dụng tăng mùi vị, kích thích các vị giác cho món ăn trong ẩm thực, tía tô còn được xem là vị thuốc chữa nhiều bệnh trong Đông y, đặc biệt chữa ho rất hiệu quả.
Theo Lương y Vũ Quốc Trung, Phòng chẩn trị y học cổ truyền chùa Cảm Ứng, Đống Đa, Hà Nội cho biết trên bá Trí Thức Trẻ, theo đông y tía tô là một loại rau gia vị phổ biến đối với người dân Việt Nam. Rau tía tô có mùi thơm, vị cay đặc trưng, tính ấm.
Tía tô là một loại cây dễ trồng và được trồng nhiều ở vùng nông thôn, lá được dùng để ăn sống hoặc nấu chín làm gia vị cho một số món ăn ngon. Đồng thời, tía tô cũng là một loại thuốc chữa bệnh và phòng bệnh theo y học cổ truyền.
Tía tô có tính ấm, vị cay, vào 3 kinh phế – tâm – tỳ, không độc. Lá dùng làm gia vị rất phổ biến đồng thời là vị thuốc rất hay dùng để trừ cảm mạo. Hạt làm trà uống và thuốc hạ khí, cành làm thuốc an thai.
Dưới đây là một số bài thuốc trị ho từ lá tía tô:
- Bài thuốc trị ho cho trẻ nhỏ:
1. Trường hợp trẻ ho nhiều kèm theo dấu hiệu thở gấp, sắc mặt tím tái: Bạn dùng 20g hạt tía tô tán cho mịn thành bột, hòa với nước ấm cho trẻ uống. Bạn cũng có thể lọc lấy nước cho trẻ uống dễ hơn hoặc hòa chung với cháo cũng được.
2. Trường hợp bé có triệu chứng ho thông thường, ho nhẹ: Để thực hiện cách này, bạn nên chuẩn bị lá tía tô, hoa đu đủ đực, hoa khế đem rửa sạch. Cho tất cả vào chén sứ, thêm đường phèn và chút nước vào rồi đun cách thủy trong 15 phút. Nhấc chén ra để nguội rồi cho bé uống khoảng ½ muỗng cafe mỗi ngày. Cho bé uống chậm từ từ đễ nước thuốc thấm vào lưỡi, vừa cho uống vừa vuốt từ cằm xuống rốn bé. Đây là cách trị ho cho bé đối với các triệu chứng ho thông thường, ho nhẹ.
- Bài thuốc trị ho cho người lớn:
Cách 1:
Dùng 150g lá tía tô tươi và 3 củ hành tươi xắt nhỏ cho vào cháo nóng, ăn cháo tía tô sẽ giải cảm ho hiệu quả.
Cách 2:
Lấy 90g hạt tía tô đem sao qua cho thơm, tán thành bột mịn rồi ngâm vào 1 lít rượu gạo trong 10 ngày. Sau 10 ngày đem ra chắt lấy nước, bỏ xác. Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần khoảng 20ml
Cách này chỉ áp dụng cho ho suyễn có đờm trắng đục, nặng ngực. Nếu ho đàm vàng, cổ khô, miệng khát, môi đỏ thì không dùng.
Cách 3:
Lấy lá tía tô đun với nước thật lâu, gạn bỏ xác lá rồi nấu cô đặc lại thành cao. Đậu đỏ đem rang cho vàng, tán nhỏ trộn với cao tía tô ở trên và viên thành hạt để uống. Thuốc này dùng khi ho kèm theo theo nôn, chảy máu, tiêu chảy sẽ hạn chế chảy máu, giảm ho.
Cách 4:
Lấy 30g mận tươi và 5 quả đại táo đem giã nhuyễn nấu lấy nước. Khi nước sôi, cho vào ấm trà có 6g lá tía tô và 3g lá trà để hãm uống như uống trà. Mỗi ngày uống 2 lần liên tục 10 ngày chữa ho mất tiếng, tắc nghẹn do rối loạn thần kinh…
Một số bài thuốc hay chữa bệnh của lá tía tô:
1. Chữa cảm lạnh
1 nắm lá tía tô, vỏ quýt 1 quả cùng 3 lát gừng cho vào nồi đun sôi kỹ với một bát nước, sau đó, chắt nước uống nóng rồi đắp chăn ấm.
2. Chữa đầy bụng
Giã lá tía tô lấy một bát nước, hòa một chút muối cho uống một lần.
3. Chữa ngộ độc cua
Lấy tía tô giã nhỏ vắt lấy nước cho bệnh nhân uống.
4. Chữa ho, tức thở
Lấy cành lá tía tô và đoạn vỏ rễ cây dâu bóc trắng đun lấy độ 1 chén nước cho uống.
5. Chữa đau bụng, đầy chướng
Giã lá tía tô lấy một bát nước, hòa một chút muối cho uống một lần.
6. Chữa bệnh gút
Lấy một nắm tía tô rửa sạch, bỏ vào nồi đun thật kỹ rồi uống. Có thể dùng lá tía tô ăn như rau sống trong các bữa cơm để đề phòng bệnh tái phát.
