Các trung tâm giáo dục nghề nghiệp (GDNN) - giáo dục thường xuyên GDTX đã công bố phương thức tuyển sinh, tập trung đến các trường THCS để truyền thông, tư vấn đào tạo. Tuy nhiên, do nhận thức, tâm lý của một bộ phận phụ huynh chưa thấu đáo về chức năng, nhiệm vụ nên công tác tuyển sinh gặp nhiều khó khăn.

Nỗ lực tháo gỡ

Nhiều phụ huynh kỳ vọng con em đỗ và học trường THPT công lập, vì vậy khi không còn sự lựa chọn mới cho học trung tâm GDNN – GDTX. Nhận thức, tâm lý chưa thấu đáo từ phía gia đình, phụ huynh đã ảnh hưởng lớn đến quá trình tuyển sinh, phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS. Đồng thời đòi hỏi các cơ sở giáo dục này những nỗ lực không nhỏ để tháo gỡ công tác tuyển sinh.

Ông Hà Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm GDNN – GDTX TP Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), chia sẻ, năm 2022 về trước, khi Sở GD&ĐT chưa phân luồng và không dành 25% chỉ tiêu tuyển sinh cho các trung tâm GDNN – GDTX, thì Trung tâm GDNN – GDTX TP Buôn Ma Thuột và nhiều trung tâm khác trên địa bàn tỉnh mỗi khóa chỉ tuyển được chưa đến 100 học viên. Tuy nhiên năm học 2022 - 2023, Sở GD&ĐT đã lên phương án phân luồng đồng thời dành 25% chỉ tiêu cho các trung tâm GDTX - GDNN. Do đó, tỉ lệ học sinh lựa chọn vào học cao hơn hẳn.

Năm học 2023 - 2024, Trung tâm GDNN – GDTX TP Buôn Ma Thuột tuyển sinh 225 chỉ tiêu. “Ngay sau khi được phê duyệt phương thức tuyển sinh, chúng tôi đã gửi tờ trình đến Phòng GD&ĐT để cùng triển khai phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS. Đồng thời, trung tâm kết hợp với các trường trung cấp, cao đẳng phối hợp giảng dạy GDTX - THPT, các trường THCS tư vấn tuyển sinh. Ngoài ra, thực hiện tuyên truyền trên loa phát thanh phường, xã về việc phân luồng học sinh lớp 9 và phương án tuyển sinh để người dân thêm hiểu, từ đó thay đổi nhận thức, quyết định” – ông Hà Ngọc Anh cho biết thêm.

Còn Trung tâm GDNN - GDTX quận Tây Hồ, TP Hà Nội, sau thành lập Hội đồng tuyển sinh, Ban tuyển sinh chủ động xuống các trường THCS trên địa bàn quận và một số quận khác để tiếp xúc với phụ huynh, học sinh, giúp họ hiểu hơn về mô hình đào tạo, chương trình giáo dục.

Trung tâm còn phối hợp với các phường, gửi nội dung tư vấn tuyển sinh để loa phường phát thanh, kết hợp phát tờ rơi đến phụ huynh, học sinh. “Kết quả là, một số phụ huynh đã hiểu vấn đề, dẫn con đến tham quan trường, hỏi kỹ càng mô hình học tập, phương thức đào tạo, học phí để đăng ký theo học”, ông Trần Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm GDNN - GDTX quận Tây Hồ, TP Hà Nội, cho biết.

Học viên Trung tâm GDNN – GDTX TP Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk). Ảnh NTCC

Cần cơ chế phát huy tiềm năng

Theo chia sẻ của nhiều trung tâm GDNN – GDTX, tâm lý, suy nghĩ của phụ huynh khi con vào học các trung tâm GDNN – GDTX chỉ là học nghề, không ôn luyện xét tuyển cao đẳng, đại học. Vì vậy, để giúp phụ huynh hiểu tận tường bản chất vấn đề từ đó thay đổi suy nghĩ, quan niệm, nhiều trường đã chủ động xây dựng kế hoạch phân luồng học sinh dựa trên nguyện vọng.

Trung tâm GDNN – GDTX huyện Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh) sau khi học sinh nhập học, từ ngày 15/8 hàng năm sẽ tổ chức dạy học cho học sinh lớp 10. Hai tuần học đầu tiên, trung tâm tập trung định hướng nghề nghiệp để học sinh tự lựa chọn hướng đi: Học nghề hoặc học để xét tuyển cao đẳng, đại học. Ông Nguyễn Thế Toàn, Giám đốc trung tâm, cho biết: Việc phân luồng sớm sẽ giúp học sinh xác định rõ mục tiêu, kế hoạch học tập bản thân, phụ huynh cũng yên tâm để con theo học tại trung tâm. Mặt khác, sau khi phân luồng, trung tâm bố trí đội ngũ giáo viên theo hai nhóm học viên.

“Đội ngũ giáo viên được sắp xếp thuộc thành phần cơ hữu của trung tâm. Hàng năm số thầy cô này được cử đi tập huấn, rèn luyện chuyên môn giảng dạy. Chúng tôi cũng yêu cầu giáo viên phải thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học để học sinh tiếp cận kiến thức tốt nhất. Với học sinh lớp 12 thuộc nhóm có nguyện vọng xét tuyển đại học, cao đẳng, trung tâm sẽ sắp xếp thời khóa biểu học ôn vào 2 buổi chiều/tuần”, ông Toàn cho biết.

Về vấn đề này, ông Hà Ngọc Anh cho biết: “Năm nay, trung tâm có 23 học viên GDTX - THPT, Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Đắk Lắk 64 học viên, Cao đẳng Kỹ thuật Đắk Lắk 172 học viên có nguyện vọng đăng ký học để dự thi tốt nghiệp THPT quốc gia và thi vào các trường đại học, cao đẳng. Do đó, chúng tôi đã sắp xếp các tiết ôn tập để nâng cao, lồng ghép vào các buổi chính khóa (6 tiết/buổi). Đồng thời, mời giáo viên có trình độ, chuyên môn, kinh nghiệm luyện thi tốt về giảng dạy cho học sinh”.

Để các trung tâm GDNN - GDTX phát huy thế mạnh, khả năng trong việc đào tạo, nhiều chuyên gia cho rằng cần có những cơ chế đặc thù để tạo điều kiện cho các trung tâm phát huy thế mạnh. Đồng tình quan điểm này, bà Hồ Thị Minh, đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị, chia sẻ: “Trước đây, mỗi huyện miền núi chỉ có một trường THPT, hiện nay, có thể có 4 - 5 trường. Các trường THPT được đặt tận vùng sâu, xa dẫn đến chức năng, nhiệm vụ của trung tâm GDNN – GDTX bị cạnh tranh đáng kể, số học sinh theo học cũng ít dần”.

Bà Minh cũng chỉ ra, học sinh có tâm lý chỉ khi nào không vào được trường THPT mới lựa chọn trung tâm GDNN – GDTX. Dẫn tới chất lượng đầu vào thấp, áp lực đè lên vai cán bộ quản lý, giáo viên giảng dạy nhiều. Cùng là giảng dạy kiến thức, giáo dục học sinh, nhưng giáo viên các trung tâm phải bỏ ra nhiều công sức hơn, nỗ lực, sự vất vả gấp ba, bốn lần so với dạy học sinh các trường THPT.

“Cần ghi nhận thực tế, những năm 1998 - 2010, trung tâm GDNN - GDTX là nơi giúp cho học sinh đồng bào dân tộc thiểu số học tập. Nhưng thời điểm này, nếu chúng ta không có chính sách, cơ chế đặc thù hỗ trợ thì nguy cơ các trung tâm GDNN – GDTX sẽ bị tê liệt. Do đó, tôi đề nghị các sở GD&ĐT cần có cơ chế, giải pháp giúp các trung tâm phát huy được chức năng, nhiệm vụ trong đào tạo, định hướng nghề nghiệp; Cần giúp đỡ để các trung tâm thực sự là nơi đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương, vùng sâu, vùng xa”, bà Minh nói.