Việc công nhận lao động lẫn nhau trong AEC có thể dẫn tới “làn sóng” dịch chuyển nhân sự có trình độ và tay nghề cao vào thị trường lao động nước ta trong thời gian tới. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại dự báo AEC sẽ thúc đẩy giáo dục và đào tạo mạnh mẽ hơn.
Chưa có sự dịch chuyển lớn
Dưới góc nhìn của đơn vị tuyển dụng nhân sự trực tuyến, bà Thanh Nguyễn - Giám đốc Điều hành Anphabe.com bày tỏ quan điểm, thời gian đầu, tác động của việc công nhận lao động lẫn nhau giữa các nước trong cộng đồng ASEAN vẫn chưa tác động đến thị trường lao động rõ rệt. Bởi, đoạn đường đi từ lý thuyết đến ứng dụng vào thực tế luôn có độ trễ nhất định.
Luồng dịch chuyển người nước ngoài đến Việt Nam được xem là có nhiều yếu tố thuận lợi hơn bởi với người nước ngoài, Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn về mặt đời sống, văn hóa, ẩm thực, bối cảnh kinh tế còn mới mẻ, nhiều cơ hội. Có nhiều ngành, nhân sự cấp trung và cao vẫn đang có nhu cầu về nhân lực người nước ngoài, cụ thể như quản lý nhà hàng, khách sạn, những môi trường có tính sáng tạo cao như các công ty quảng cáo, digital marketing....
Tuy nhiên, theo một số công ty tuyển dụng, đối với những vị trí đặc biệt cao cấp, mỗi năm chỉ có vài vị trí và đối tượng đáp ứng nhu cầu đều có sẵn. Các nhân sự này thường đã và đang sống ở Việt Nam, họ dịch chuyển từ công ty này đến công ty khác chứ không phải là những người đang sống ở nước ngoài, hoàn toàn chưa có kinh nghiệm ở Việt Nam.
Với những tập đoàn đa quốc gia, có bề dày từ 15 - 20 năm ở Việt Nam thường thực hiện chiến lược đào tạo để bản địa hóa nguồn nhân lực cao cấp. Nguồn nhân lực cao cấp của họ là người có thời gian gắn bó lâu dài và vươn lên chứ không có nhu cầu tuyển từ bên ngoài vào. Điều này cho thấy, làn sóng dịch chuyển nhân lực nước ngoài vào Việt Nam sẽ khó có thể xảy ra, ít nhất là trong vài năm tới.
Chuẩn mực mới
Ở luồng dịch chuyển nhân lực Việt Nam ra các nước, cũng là điều không dễ. Bởi, nhân lực Việt Nam so với các nước trong khu vực vẫn chưa phải là sáng giá. Chẳng hạn, nếu so sánh với Philippines hay Thái Lan, vốn ngoại ngữ, kỹ năng... nhân lực Việt Nam vẫn chưa bằng nên lựa chọn của các DN các nước vẫn chưa hẳn ưu ái cho người Việt.
Bà Nguyễn Thị Vân Anh - Giám đốc Điều hành Công ty Tuyển dụng nhân sự cấp cao Navigos Search, cho rằng, xét về mặt tuyển dụng nhân sự, AEC hình thành là một cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á có sự công nhận lẫn nhau. Đối với các DN, họ sẽ có nhiều cơ hội lựa chọn đa dạng đối với các nhân sự giỏi không chỉ đến từ trong nước mà còn đến từ các nước ASEAN.
Đối với các cá nhân có trình độ chuyên môn, họ cũng có nhiều sự lựa chọn về việc phát triển nghề nghiệp tại Việt Nam hoặc tại các nước khác trong khu vực, một điều mà trước kia người lao động Việt Nam không có nhiều cơ hội để nghĩ đến. Vì vậy, sẽ xuất hiện những yêu cầu và chuẩn mực tuyển dụng mới, giúp cho thị trường tuyển dụng trong nước đến gần hơn với các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.
Điều này thúc đẩy sự đổi mới trong GD-ĐT. Đây là một trong những yếu tố sống còn đối với thị trường nhân sự. Bên cạnh các trường đại học, thì các trường dạy nghề đang đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo lao động có tay nghề cao và tạo ra được nguồn cung chất lượng tốt cho thị trường trong nước và khu vực. Với sự hình thành của AEC, ngoài các yêu cầu về chuyên môn, kỹ thuật cao, các lao động phải đáp ứng về tiếng Anh, ngôn ngữ chính khi sang làm việc tại các nước trong khu vực”, bà Nguyễn Thị Vân Anh nhấn mạnh.
