(GD&TĐ) - Jules Verne (1828-1905) là nhà văn viết truyện khoa học giả tưởng bậc nhất trong lịch sử. Không giống như một số tác giả khác, viết truyện giả tưởng dựa vào những ý tưởng phi thực, truyện của Jules Verne dựa trên những cơ sở khoa học có thật của thời đại ông và mang ít nhiều tính dự báo cho tương lai. Cũng vì thế, không có gì đáng làm lạ khi chúng ta biết rằng, có những “dự báo” được ông viết ra cách nay hàng trăm năm đã được thực tế hôm nay chứng nghiệm, như các ý tưởng sau đây vừa được tạp chí National Geographic phát hiện.
1. Tàu ngầm chạy điện
(Electric Submarines)
Hai mươi ngàn dặm dưới biển (Twenty Thousand Leagues Under the Sea) có lẽ là quyển tiểu thuyết khoa học giả tưởng nổi tiếng nhất của Jules Verne, kể về chuyến du hành dưới biển của thuyền trưởng Nemo trong chiếc tàu ngầm khổng lồ Nautilus vận hành bằng điện khí. Ngoài hình dáng, phòng ăn và một số đồ trang trí khác, chiếc tàu này không khác gì một số tàu ngầm ngày nay, trong đó có chiếc tàu ngầm Alvin của hải quân Mỹ, chở được ba người, chạy bằng pin chì. Như Alvin của thế kỷ 20, chiếc Nautilus của Jules Verne vào thế kỷ 19 chạy hoàn toàn bằng điện, một sự kiện chưa từng có trên thực tế trong thời đại của ông.
 |
2. Bản tin trên đài
(Newscasts)
Trong một bài viết nhan đề Vào năm 2889, Jules Verne mô tả một phương tiện thay cho báo in: “Thay vì được in, tờ Tin Trái đất là tờ báo nói hằng ngày của người đăng ký, thông qua những cuộc trò chuyện với các phóng viên, các chính khách và các nhà khoa học, họ biết được tin tức trong ngày”. Bài này Jules Verne viết vào năm 1889, nhưng mãi đến năm 1920, tức gần 30 năm sau, thế giới mới nghe được các bản tin thời sự phát trên đài phát thanh, và phải chờ 28 năm sau nữa, mới được nghe nhìn những bản tin đọc trên hệ thống truyền hình. Năm 1974, hàng triệu người trên thế giới có dịp nhìn thấy hình ảnh và nghe tiếng nói của Tổng thống Mỹ, Richard Nixon, tuyên bố từ chức trên hệ thống truyền hình.
 |
3. Buồm mặt trời
(Solar Sails)
Trong tác phẩm khoa học giả tưởng cổ điển xuất bản năm 1865 Từ Trái đất đến Mặt trăng, Jules Verne đề cập đến một loại phi thuyền di chuyển bằng sức đẩy của ánh sáng. Ngày nay, công nghệ “buồm mặt trời” đã ra đời, sử dụng những tấm màn rộng lớn chịu tác động của bức xạ và năng lượng mặt trời để đẩy phi thuyền bay trong vũ trụ. Ngày 21.5.2010, Cơ quan Không gian Nhật Bản (JAXA) đã phóng lên không gian một phi thuyền có tên Ikaros, lần đầu tiên sử dụng bức xạ và năng lượng mặt trời làm sức đẩy chính. Khi đạt đến độ cao nhất định, tàu Ikaros nặng 307 kg tách rời khỏi tên lửa phóng, giăng ra một cánh buồm mặt trời rộng 14 mét và “trôi” trong không gian giống như một chiếc tàu buồm trôi trên biển. Ikaros sẽ nhắm sao Hỏa trực chỉ và theo kế hoạch của JAXA, nó sẽ đến sao Mộc vào năm 2020.
 |
4. Mô-đun mặt trăng
(Lunar Modules)
Trong Từ Trái đất đến Mặt trăng, Jules Verne đã miêu tả những “viên đạn” có thể dùng để đưa hành khách lên Mặt trăng. Ông cũng hình dung “một khẩu súng to khai hỏa, và các bạn có đủ sức mạnh để vượt qua trọng lực”. Theo Rosalind Williams, nhà nghiên cứu lịch sử công nghệ tại Viện Công nghệ Massachusetts của Mỹ (MIT), “ông không giống nhà văn H.G. Wells, người đã tạo ra một loại vật chất để đưa các bạn lên Mặt trăng, những ý tưởng (của Jules Verne) về việc bạn cần làm như thế nào luôn dựa vào những điều có thật”.
 |
5. Quảng cáo trên nền trời
(Skywriting)
Jules Verne là một nhà văn có óc quan sát nhạy bén đối với thế giới chung quanh ông, và một trong những lãnh vực mà ông chú ý đến nhiều nhất là quảng cáo. Trong tác phẩm Vào năm 2889, ông mô tả hình thức “quảng cáo trong không khí” (atmospheric advertisements) và theo ông, “mọi người chú ý đến những quảng cáo khổng lồ phản chiếu từ các tầng mây, chúng to lớn đến nỗi cư dân của cả một thành phố, hoặc thậm chí cả một đất nước đều có thể nhìn thấy chúng”. Dự báo của Jules Verne không phải đợi đến năm 2889, trong những năm đầu thế kỷ 21, hình thức quảng cáo này đã thấy xuất hiện nhiều nơi trên thế giới.
 |
6. Hội nghị truyền hình
(Videoconferencing)
Trong Vào năm 2889, Jules Verne mô tả một hình thức sinh hoạt mà ông gọi là “phonotelephote”, một sự tiên báo công nghệ hội nghị truyền hình đang được áp dụng phổ biến hiện nay. Trong tác phẩm này, Jules Verne đã viết rằng kỹ thuật phonotelephote cho phép “chuyển hình ảnh đi bằng các tấm gương nhạy cảm được nối liền với nhau bằng các sợi dây kim loại”. Kỹ thuật đó ngày nay được đánh giá là một trong những ý tưởng được nghĩ đến sớm nhất về công nghệ Videophone hiện đại, qua đó, hai người ở thật xa nhau có thể vừa nói chuyện vừa nhìn thấy mặt nhau. Năm 2005, công nghệ này đã giúp hàng ngàn gia đình bị ly tán ở hai miền Triều Tiên được nhìn thấy nhau, hỏi thăm và an ủi nhau sau hàng mấy mươi năm chia cách.
 |
7. Súng Taser
Jules Verne đã dự báo về loại vũ khí đặc biệt này trong Hai mươi ngàn dặm dưới biển, tác phẩm xuất bản cách đây hơn 140 năm (1869). Trong tác phẩm trên, ông đã mô tả một khẩu súng phóng ra một dòng điện rất mạnh, “những viên đạn do khẩu súng này bắn ra không phải là những viên đạn thường, mà những hạt thủy tinh nhỏ. Những hạt thủy tinh này được bao bọc bởi một hộp thép và có tác dụng như một viên đạn chì. Chúng thật sự là những chai Leyden, trong đó dòng điện đạt đến một điện thế rất cao. Với một sốc điện nhỏ nhất, một con vật dù mạnh mẽ đến đâu cũng chết”.
 |
Ngày nay, loại vũ khí Jules Verne dự báo có tên Taser là loại vũ khí sốc điện (electroshock weapon), sử dụng dòng điện để làm cho đối phương không còn kiểm soát được cơ bắp. Hãng Taser International gọi đó là hiệu ứng “tê liệt thần kinh-cơ bắp”. Với tinh thần trách nhiệm của một nhà khoa học, Jules Verne còn khuyên người đời sau hãy sử dụng các phát minh mới về quân sự hoặc có tác dụng chính trị một cách khôn ngoan và chính đáng.
8. Hạ cánh tàu không gian
(Splashdown Spaceship)
Trong Từ Trái đất đến Mặt trăng, Jules Verne tưởng tượng ra cảnh một tàu không gian hạ cánh trên biển và nổi bồng bềnh. Điều này được chứng thực qua các chương trình khám phá vũ trụ của Cơ quan Quản trị Hàng không và Không gian Mỹ (NASA) và cơ quan không gian của nhiều nước khác. Theo bà Williams, Jules Verne đã trải qua 20 năm làm việc trong nhà hát, là khách thường xuyên của nhiều thư viện, sự tích lũy một kiến thức uyên bác giúp ông có điều kiện vận dụng những hiểu biết trong việc dự báo các chuyển biến của xã hội tương lai. Có lẽ còn lâu nữa, nhân loại mới tìm lại được một con người độc đáo như Jules Verne.
 |
Lê Cẩn
