Thứ nhất, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền. GS.TS Nguyễn Minh Thuyết nhấn mạnh: GD là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Vì vậy, cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện thành công CT GDPT; bảo đảm điều kiện thực hiện chương trình; thực hiện nghiêm túc các chính sách của Đảng, Nhà nước đối với giáo viên và cán bộ quản lí GD cơ sở GD phổ thông. Cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD cần chủ động tham mưu với cấp uỷ Đảng, chính quyền để thực hiện yêu cầu này.
Thứ hai, chỉ đạo, quản lí theo CT GDPT. Nghị quyết 88 của Quốc hội chủ trương: “Thực hiện xã hội hoá việc biên soạn SGK; có một số SGK cho mỗi môn học”. Nghị quyết cũng quy định: “Các cơ sở GDPT lựa chọn SGK để sử dụng dựa trên ý kiến của giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT”. Như vậy, khi áp dụng CT GDPT mới, đối với mỗi môn học, các trường phổ thông trên cùng một địa bàn (quận, huyện, tỉnh, thành phố…) có thể sử dụng những SGK khác nhau.
Trong bối cảnh thực hiện “một chương trình, nhiều SGK”, việc chỉ đạo dạy học, thanh tra chuyên môn, tổ chức đánh giá kết quả GD định kì, thi học sinh giỏi, thi giáo viên dạy giỏi… trên địa bàn không thể dựa vào nội dung của SGK như từ trước tới nay mà phải dựa vào các quy định của chương trình, đặc biệt là quy định về các yêu cầu cần đạt đối với mỗi lớp học, cấp học. CT GDPT là văn bản quy phạm pháp luật thể hiện mục tiêu GDPT, quy định các yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh, nội dung GD, phương pháp GD và phương pháp đánh giá kết quả GD, làm căn cứ quản lí chất lượng GDPT. Điều này đòi hỏi cán bộ chỉ đạo, quản lí GD phải nghiên cứu kĩ CT GDPT mới và thay đổi thói quen chỉ dựa vào SGK.
Thứ ba, tăng cường bồi dưỡng giáo viên. Nhấn mạnh CT GDPT mới có những đổi mới căn bản về nhiều mặt, GS Nguyễn Minh Thuyết đề xuất, cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD cần tăng cường sinh hoạt chuyên môn để giáo viên nâng cao kiến thức chuyên môn; nắm vững Chương trình tổng thể và chương trình môn học, hoạt động GD; xây dựng nền nếp dạy học bám sát yêu cầu của chương trình, khắc phục thói quen chỉ chú ý đến SGK mà không chú ý đến các yêu cầu cần đạt trong chương trình.
Bên cạnh đó, các vụ bạo lực và một số vụ việc khác xảy ra ở một số trường phổ thông trong thời gian qua cho thấy, nhiều giáo viên chưa được đào tạo chu đáo về pháp luật và kĩ năng nghiệp vụ. Để khắc phục hạn chế này, thực hiện thành công CT GDPT mới, cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD cần bổ sung vào chương trình bồi dưỡng giáo viên, sinh hoạt nghiệp vụ một số nội dung về pháp luật và nghiệp vụ.
Cụ thể: Về pháp luật, cần tổ chức nghiên cứu, thảo luận về Điều lệ trường học, Luật GD, Luật Trẻ em, Luật Thanh niên và những nội dung quan trọng của Bộ luật Lao động, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự. Về nghiệp vụ, cần tổ chức nghiên cứu, thảo luận về phương pháp dạy học và cách soạn giáo án phù hợp với chương trình mới; phương pháp đánh giá kết quả GD và cách thức ra đề, chấm bài, công bố kết quả phù hợp với chương trình mới; nghiệp vụ giáo viên, chủ nhiệm lớp, cán bộ Đoàn Đội; quan hệ công chúng và cách xử lí tình huống, xử lí khủng hoảng.
 |
| Ảnh minh họa |
Thứ tư, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của giáo viên. GS Nguyễn Minh Thuyết trao đổi, CT GDPT mới được xây dựng theo hướng mở, chỉ quy định những nguyên tắc, định hướng chung yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh, nội dung GD, phương pháp GD và việc đánh giá kết quả GD, không quy định quá chi tiết, để tạo điều kiện cho giáo viên phát huy tính chủ động, sáng tạo trong thực hiện chương trình.
SGK là phương án cụ thể hoá chương trình môn học, không phải là văn bản quy phạm pháp luật như chương trình. Do đó, giáo viên cần căn cứ vào chương trình và gợi ý của SGK để triển khai các hoạt động dạy học phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện cụ thể của nhà trường. Cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD cần tôn trọng và khuyến khích tính chủ động, sáng tạo của giáo viên trên cơ sở quy định của chương trình, không yêu cầu giáo viên phải truyền đạt từng ý, từng câu chữ trong SGK.
Thứ năm, kết hợp GD ở nhà trường với GD ở gia đình và xã hội. GS Nguyễn Minh Thuyết đề xuất: Cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD cần bồi dưỡng để nâng cao nhận thức cho giáo viên và có kế hoạch cụ thể thực hiện nguyên lí GD “Kết hợp GD ở nhà trường với GD ở gia đình và xã hội”. Gia đình, cha mẹ học sinh được hướng dẫn phối hợp và tham gia GD con em theo yêu cầu của lớp học, cấp học; Ban đại diện cha mẹ học sinh có cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền, trách nhiệm và hoạt động theo Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh; nhà trường tạo điều kiện thuận lợi để Ban đại diện cha mẹ học sinh hoạt động.
Cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD một mặt chủ động tổ chức, hướng dẫn học sinh tham gia các hoạt động Đoàn, Đội, Hội, hoạt động xã hội, tích cực góp phần thực hiện các nhiệm vụ phát triển KTXH của địa phương, qua đó thực hiện GD học sinh trong thực tiễn đời sống; mặt khác, cần tăng cường tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân ở địa phương để huy động nguồn lực tham gia các hoạt động GD, hỗ trợ kinh phí, cơ sở vật chất nhà trường và xây dựng môi trường GD lành mạnh, an toàn.
Thứ sáu, bảo đảm điều kiện về đội ngũ và cơ sở vật chất. Về vấn đề này, GS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, cơ quan quản lí GD địa phương và cơ sở GD cần bảo đảm cơ cấu, chất lượng đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên và nhân viên phù hợp với yêu cầu của CT GDPT mới và các quy định của Nhà nước. Về cơ sở vật chất, cần bảo đảm các yêu cầu đã quy định trong CT GDPT mới, đặc biệt chú ý các yêu cầu sau: Có đủ phòng học để thực hiện dạy học 2 buổi/ngày ở cấp tiểu học; bố trí bàn ghế trong lớp học theo nhóm học tập.
