Mong góp phần nhỏ bé cho quê hương
“Dịch chiết từ tro trấu kết hợp với Nano Bạc làm phân bón tăng cường sự phát triển và kháng bệnh cho cây trồng” là đề tài do Đoàn Nguyễn Thảo Nguyên và Nguyễn Mạnh Tùng, học sinh lớp 12B1, Trường THPT A Lưới (huyện A Lưới, TP.Huế) thực hiện. Đề tài này đã mang về cho ngôi trường vùng khó giải Nhất Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp Thành phố năm học 2024-2025; trở thành 1 trong 3 trường đại diện TP.Huế tham gia vòng thi cấp Quốc gia tại TP.Hồ Chí Minh tới đây.
Chia sẻ lý do lựa chọn đề tài này, Đoàn Nguyễn Thảo Nguyên nhắc đến vùng quê A Lưới, nơi người dân chủ yếu bằng nghề nông trồng lúa nước và trồng trên nương rẫy. Với đam mê nghiên cứu, hai bạn trẻ mong muốn nghiên cứu ra một loại phân bón mới, vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa giúp tăng sinh kế, phát triển nông nghiệp bền vững, góp một phần nhỏ bé cho quê hương.
“Chúng em quan sát thấy trong quá trình sản xuất lúa gạo, phế phẩm tro trấu đa số được người dân xử lý bằng cách thải ra, hoặc đốt trực tiếp ngoài môi trường, đôi khi lại làm ô nhiễm không khí mà tro lại không được tận dụng để bón cho cây cối.
Bên cạnh đó, qua nghiên cứu tài liệu, chúng em biết rằng, nếu trấu được hun đốt trong điều kiện yếm khí sẽ diễn ra quá trình phân hủy các chất hữu cơ như lignin, cellulose và để lại một lượng dư các chất dinh dưỡng và khoáng chất kali, magie, canxi, silic, …
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy nano bạc có đặc tính kháng bệnh, kháng khuẩn rất cao. Do đó chúng em đã suy nghĩ đến việc kết hợp hai yếu tố trên để tạo nên một loại phân bón có tính chất vượt trội so với việc dùng riêng rẽ trấu hun hoặc dung dịch chứa nano bạc làm phân bón”, Đoàn Nguyễn Thảo Nguyên chia sẻ.
Ý tưởng về đề tài được nung nấu khá lâu trước khi bắt tay triển khai. Nguyễn Mạnh Tùng cho biết mình và bạn học Thảo Nguyên bắt tay làm từ tháng 8 năm 2024 và hoàn thành trong 4 tháng. Thời gian chủ yếu dành để nghiên cứu, thí nghiệm và thu thập dữ liệu.
“Thời gian đầu, chúng em chưa xác định được tỷ lệ tách chiết dung dịch tro trấu phù hợp, trong khi điều chế nano bạc cần chính xác trong từng bước thực hiện. Những lần điều chế thất bại khiến em dường như muốn bỏ cuộc. Khi ấy, cô Hiệu trưởng, cô giáo chủ nhiệm, thầy hướng dẫn đã luôn bên cạnh động viên, chia sẻ, hỗ trợ chúng em tận tình”.
Nguyễn Mạnh Tùng kể và nhớ lại có những ngày làm từ 6h sáng đến 11h khuya, những bữa ăn vội để có thể thực hiện đề tài theo đúng tiến độ. Nhưng niềm đam mê, sự yêu thương, hỗ trợ hết mình của thầy cô đã tiếp thêm động lực, khiến chúng em quên đi sự mệt mỏi và nỗ lực để có được kết quả như hôm nay.
Là giáo viên hướng dẫn, thầy Nguyễn Ngọc Toàn đánh giá cao giá trị của dự án này. Dự án giúp các em hiểu rõ hơn về cách tận dụng phế phẩm tro trấu kết hợp cùng nano Bạc để tạo ra phân bón hiệu quả cao an toàn thân thiện với môi trường. Dự án cũng giúp học sinh phát triển khả năng nghiên cứu khoa học, tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề.
“Chúng tôi không thể quên những kỷ niệm đáng nhớ trong quá trình triển khai dự án. Có nhiều hôm trời rét thấu xương nhưng thầy trò vẫn đi thực địa. Có lúc làm thực nghiệm không được kết quả như mong muốn nhưng vẫn không bỏ cuộc. Những trải nghiệm này đã giúp chúng tôi rèn luyện được tính kiên nhẫn và quyết tâm hơn trong việc theo đuổi mục tiêu”, thầy Nguyễn Ngọc Toàn chia sẻ.
Nói về những việc tiếp tục làm để hoàn thiện đề tài tốt hơn cho vòng Quốc gia, Đoàn Nguyễn Thảo Nguyên cho biết sẽ tham khảo ý kiến của các chuyên gia, giáo sư đầu ngành của TP. Huế về những điều cần thiết để cải tiến sản phẩm, tiếp tục thực nghiệm và thực hành trên nhiều loại cây trồng và quy mô lớn hơn để tạo ra sản phẩm tốt nhất.
Hai bạn trẻ hy vọng, đề tài này sẽ được đầu tư phát triển mở rộng, mang lại sản phẩm phân bón an toàn thân thiện với môi trường và với người tiêu dùng; từ đó góp phần nhỏ bé bảo vệ môi trường, tăng sinh kế, phát triển nông nghiệp bền vững thân thiện môi trường cho quê hương A Lưới nói riêng, các vùng nông nghiệp trên đất nước Việt Nam nói chung.
Hành trình NCKH chưa bao giờ dễ dàng nên không thể thiếu đam mê
Theo sát quá trình làm dự án, thầy Nguyễn Ngọc Toàn tự hào khi nói về hai học trò với sự chăm chỉ, khả năng tự học, tự nghiên cứu, tinh thần vượt khó, đặc biệt là niềm đam mê nghiên cứu khoa học rất cao, không bỏ cuộc khi gặp khó khăn trở ngại.
Thầy Toàn cho rằng, nghiên cứu khoa học là một quá trình không dễ dàng nhưng lại giúp các em phát triển được nhiều kỹ năng. “Trong suốt quá trình triển khai đề tài, từ tìm kiếm thông tin, tiến hành thực nghiệm, thu thập dữ liệu và hoàn thiện báo cáo khoa học, tôi luôn theo sát, giải đáp thắc mắc và hỗ trợ hết mình cho các em. Đối với người giáo viên, có lẽ điều hạnh phúc nhất chính là thấy học sinh của mình thành công trong học tập, nghiên cứu và thực tế, sự đam mê nỗ lực vượt khó không ngừng của các các em đã được đền đáp”, thầy Nguyễn Ngọc Toàn bày tỏ.
Nói về những gì thu nhận được với dự án, Nguyễn Mạnh Tùng không chỉ nhắc tới giải thưởng mà còn nhiều điều hữu ích, giúp mình phát triển bản thân.
“Tham gia sân chơi khoa học kỹ thuật, chúng em được thực hiện đam mê và phát triển khả năng nghiên cứu, tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề một cách khoa học, rèn luyện sự tự tin và kỹ năng trình bày trước đám đông.
Đặc biệt là với học sinh miền núi như chúng em, đây là cơ hội tuyệt vời để thể hiện bản thân, được khám phá và trải nghiệm những điều mới, học hỏi kinh nghiệm và trau dồi bản thân”, Nguyễn Mạnh Tùng cho biết.
Chia sẻ kinh nghiệm để có được dự án dự thi khoa học kỹ thuật thành công, Đoàn Nguyễn Thảo Nguyên nhắc đến đầu tiên là sự dành thời gian xứng đáng để nghiên cứu lý thuyết, sau đó tiến hành thí nghiệm, thu thập và xử lý dữ liệu. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là bản thân phải thực sự đam mê, vì hành trình nghiên cứu khoa học chưa bao giờ là dễ dàng.
“Tham gia dự án khoa học kỹ thuật không chỉ là hành trình tìm ra giải pháp cho một vấn đề. Khi bắt đầu, chúng ta sẽ phải đối mặt với những khó khăn, thất bại ban đầu nhưng điều quan trọng là không bao giờ bỏ cuộc. Thay vào đó hãy tìm ra những sai sót mà mình mắc phải và khắc phục lỗi sai đó, đừng sợ thất bại vì mỗi sai sót đều là một bài học quý giá.
Bên cạnh đó năng lực sáng tạo và kỹ năng làm việc nhóm là điều vô cùng cần thiết. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong nhóm góp phần tạo ra môi trường làm việc thoải mái, năng động, hiệu quả đồng thời giảm bớt áp lực công việc và đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu. Đồng thời sự động viên, ủng hộ, hỗ trợ hết mình từ nhà trường, thầy cô, gia đình và bạn bè cũng là một trong những điều tiếp thêm động lực cho chúng em trong hành trình nghiên cứu khoa học”, Đoàn Nguyễn Thảo Nguyên cho hay.
Chú trọng hoạt động nghiên cứu, hỗ trợ học sinh phát triển toàn diện
Cô Nguyễn Thị Thu Hằng, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Trường THPT A Lưới có hơn 70% học sinh là đồng bào dân tộc thiểu số, gia đình có hoàn cảnh còn khó khăn.
Với mong muốn hỗ trợ học sinh phát triển toàn diện, những năm qua, ngoài tổng lực đầu tư quan tâm phát triển chất lượng giáo dục đại trà, thì việc khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học luôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường. Đặc biệt, dự án “Dịch chiết từ tro trấu kết hợp với Nano Bạc làm phân bón tăng cường sự phát triển và kháng bệnh cho cây trồng” đã nhận được sự quan tâm, hỗ trợ tích cực từ phía Ban Giám hiệu và các thầy cô giáo.
Ngay từ khi hình thành ý tưởng, nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi để nhóm học sinh nghiên cứu có thể tiếp cận với các nguồn tài liệu khoa học, phòng thí nghiệm và trang thiết bị cần thiết. Dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô, nhóm nghiên cứu đã từng bước xây dựng đề cương, tiến hành các thí nghiệm và ghi nhận kết quả một cách khoa học, bài bản.
Không chỉ hỗ trợ về cơ sở vật chất, nhà trường còn động viên tinh thần, giúp học sinh vượt qua những khó khăn trong quá trình thực hiện. Các buổi thảo luận chuyên môn, trao đổi kinh nghiệm giữa giáo viên và học sinh đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nghiên cứu, hoàn thiện sản phẩm.
Cô Nguyễn Thị Thu Hằng cho rằng, thành công của dự án không chỉ là kết quả của sự nỗ lực của các em học sinh, mà còn là minh chứng rõ ràng cho sự đồng hành, dẫn dắt của nhà trường trong việc khơi dậy niềm đam mê khoa học trong thế hệ trẻ.
Đây cũng là động lực để nhà trường tiếp tục phát huy, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu sáng tạo trong tương lai, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
