Những công nghệ mới xuất hiện có thể tạo ra khác biệt lớn cho nhân loại. Cần phải hoan nghênh tiến bộ khoa học, nhưng điều quan trọng là con người nên theo dõi thật kỹ lưỡng, bởi một số đột phá có thể dễ dàng bị lạm dụng. Hãy cùng điểm qua những xu hướng công nghệ đáng sợ nhất mà mọi người nên biết.
1. Điểm kỳ dị AI
Ở nhiều khía cạnh, trí tuệ nhân tạo (AI) đang có khả năng suy nghĩ với cấp độ con người. “Điểm kỳ dị AI” là một thời điểm giả định trong tương lai khi AI trở nên thông minh hơn con người và theo một nghĩa nào đó, đã đạt đến điểm không thể quay lại.
Hiện chúng ta có các thuật toán AI cực kỳ mạnh mẽ, có thể vượt trội con người về nhiều mặt và điều này sẽ gây tác động rất lớn đến công việc.
Các chuyên gia dự đoán rằng 80 - 90% tất cả các công việc hiện tại trên thế giới sẽ được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo và nhiều ngành nghề thậm chí sẽ trở nên hoàn toàn lỗi thời.
Chúng ta cần suy nghĩ về cách chuẩn bị cho sự thay đổi này và có thể chuyển sang làm những việc mà chỉ con người mới thực hiện nổi.
2. Công nghệ chỉnh sửa gen
Nhờ công nghệ CRISPR-Cas9, chúng ta có khả năng thay đổi gen di truyền của thực vật, động vật và cơ thể chính chúng ta. Chỉnh sửa gen có những lợi ích đáng kinh ngạc vì nó có thể giúp chống lại bệnh tật, khắc phục các đột biến gen gây ra căn bệnh nguy hiểm, loại bỏ dị ứng thực phẩm và đảm bảo có đủ lương thực để nuôi sống hành tinh.
Chẳng hạn, các nhà khoa học đang thử nghiệm một phương pháp điều chỉnh đột biến gen gây ra chứng loạn dưỡng cơ Duchenne - một tình trạng tàn khốc dẫn đến cái chết sớm. Các thí nghiệm với CRISPR ở chuột và chó rất đáng khích lệ và có thể dẫn đến phương pháp điều trị khả thi đối với người.
Mặt khác, có nhiều lo ngại về ý tưởng thay đổi gen di truyền vĩnh viễn. Nhờ CRISPR, chúng ta có khả năng điều khiển các gen được tích hợp lâu dài vào bộ nhiễm sắc thể và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Nhiều quốc gia, bao gồm phần lớn tại châu Âu đã cấm chỉnh sửa gen vì tác dụng của nó vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng điều này vẫn là hợp pháp ở Trung Quốc và Hoa Kỳ.
3. Sự kết hợp giữa con người và máy móc
Theo nhiều cách, chúng ta đã chứng kiến sự kết hợp giữa con người và máy móc. Khi ai đó bị tai nạn và mất một chi, có thể thay thế chi đó bằng một bộ phận giả. Ngoài ra còn có thể cải thiện tầm nhìn của mọi người bằng kính áp tròng, hoặc thậm chí mang lại cho họ cái nhìn "siêu đẳng", hoặc khả năng nhìn đêm bằng công nghệ.
Nhưng nếu công nghệ này đi quá xa thì sao? Quân đội Mỹ đã tạo ra những bộ xương ngoài dường như mang lại cho binh lính siêu năng lực. Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu giao diện cung cấp cho chúng ta khả năng trí tuệ nhân tạo sẽ tích hợp hoàn toàn con người với máy móc. Một số công ty đã công bố kế hoạch phát triển giao diện não - máy tính để đọc suy nghĩ.
Mối quan tâm hiện tại là công nghệ này có khả năng bị lạm dụng, tạo ra một viễn cảnh về "kẻ hủy diệt" trong tương lai.
4. Khả năng in bất cứ thứ gì
Công nghệ in 3D cho phép chúng ta tạo hầu hết mọi vật thể, nhưng khả năng này có thể bị lợi dụng để gây hại. Khi máy in 3D trở nên dễ tiếp cận và phổ biến hơn, việc kiểm soát việc in vũ khí, bao gồm cả súng cầm tay sẽ trở nên khó khăn hơn, vì bất kỳ ai cũng có thể tải xuống thuật toán và “in” bất cứ thứ gì họ muốn ngay tại nhà.
Quy định và theo dõi vũ khí in 3D rất khó khăn vì một khẩu súng như vậy sẽ không có số sê-ri, chúng là mối đe dọa ngày càng tăng. Vào tháng 10/2022, cảnh sát Anh đã tiến hành một vụ tịch thu lớn các thành phần vũ khí in 3D từ nơi được cho là một xưởng sản xuất vũ khí dã chiến ở London.
Có những lo ngại về việc những kẻ cực đoan và tội phạm sẽ nhúng tay vào sản xuất loại vũ khí không được kiểm soát này một khi nó trở thành xu hướng.
5. Điện toán lượng tử
Máy tính lượng tử là những cỗ máy sáng tạo, có thể cung cấp cho chúng ta sức mạnh tính toán tiềm tàng mạnh hơn hàng nghìn tỷ lần so với các siêu máy tính ngày nay.
Điều này có thể mang lại những lợi ích to lớn, nhưng điện toán lượng tử cũng sẽ cho phép tin tặc vượt qua các hệ thống bảo mật truyền thống một cách dễ dàng và đột nhập vào hầu hết mọi thứ. Mặc dù nhiều tổ chức hiện đang sử dụng mã hóa nâng cao để bảo vệ dữ liệu cá nhân, quân sự và thương mại, nhưng máy tính lượng tử đủ khả năng phá vỡ mã hóa này.
Nhiều tập đoàn kinh tế và chính phủ đang bắt đầu xem xét mối đe dọa này một cách nghiêm túc và đầu tư nguồn lực vào "mã hóa hậu lượng tử" để bảo vệ dữ liệu nhạy cảm nhất.
 |
Công nghệ đang biến những điều tưởng chừng chỉ có trong phim khoa học viễn tưởng thành sự thật. |
6. Robot thông minh tự hành
Khi robot trở nên thông minh và tự chủ hơn, chúng sẽ có thể thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. Robot tự hành đủ khả năng đưa ra quyết định của riêng mình dựa trên thông tin từ môi trường và sau đó thực hiện các hành động phù hợp.
Chúng ta đã có ô tô tự lái, cũng như robot lật bánh mì kẹp thịt làm việc trong các nhà máy, nhận đơn đặt hàng thực phẩm, pha cà phê và phục vụ thức ăn...
Đối với AI, cần suy nghĩ về cách có thể đào tạo lại và trang bị lại kỹ năng cho lực lượng lao động của mình, khi con người trong một số vai trò nhất định, đang bị thay thế bởi những robot thông minh tự động này.
7. Máy bay không người lái sát thủ
Khái niệm trên không còn là viễn tưởng, máy bay không người lái hoạt động theo nhóm với sự trợ giúp của AI đã có thể xác định, theo dõi và tiêu diệt mục tiêu.
Các nhà khoa học tại Đại học Chiết Giang, Trung Quốc đã phát triển một bầy máy bay không người lái có thể theo dõi con người trong rừng tre rậm rạp mà không cần sự can thiệp của nhân lực.
Halcon - một công ty con của Edge Group có trụ sở tại UAE gần đây đã tiết lộ một hệ thống máy bay không người lái bầy đàn được gọi là Hunter 2-S có thể chia sẻ thông tin để theo dõi và thu hút các mục tiêu.
Máy bay không người lái được coi là giải pháp hiệu quả về chi phí để vượt qua hệ thống phòng thủ mà không gây nguy hiểm cho binh lính - tuy nhiên rõ ràng tác động của loại công nghệ này tiềm ẩn nhiều vấn đề nghiêm trọng.
8. Giám sát kỹ thuật số
Trong thế giới ngày càng số hóa, chúng ta có thể theo dõi hầu hết mọi thứ. Các công ty theo dõi thao tác gõ phím của nhân viên và sở cảnh sát sử dụng tính năng nhận dạng khuôn mặt để kiểm soát hành động và chuyển động của mọi người.
Kiểu giám sát kỹ thuật số này đặt ra mối đe dọa đối với nhân quyền và mở ra cơ hội cho những hành vi lạm dụng tiềm tàng lớn.
Liên Hợp Quốc (UN) đã công khai lên án việc giám sát kỹ thuật số tùy tiện và bất hợp pháp là vi phạm nhân quyền.
Ông David Kaye - chuyên viên đặc biệt của UN về quyền tự do đã bày tỏ quan điểm và kêu gọi tạm dừng việc bán cũng như chuyển giao công cụ giám sát kỹ thuật số trên toàn cầu cho đến khi chúng ta phát triển được chính sách pháp lý để quy trách nhiệm cho tổ chức và chính phủ về việc sử dụng các công cụ này.
9. Công nghệ Deepfakes
Mặc dù công nghệ deepfake có một số cách sử dụng hữu ích, chẳng hạn như tái tạo các nhân vật lịch sử cho môi trường giáo dục hoặc cung cấp công cụ truy cập phương tiện nhân tạo hỗ trợ AI cho những người cần chúng, tuy nhiên việc sử dụng theo hướng độc hại công nghệ này là một vấn đề đáng lo ngại.
Deepfakes có thể được sử dụng để tạo hình ảnh và video của bất kỳ ai, kể cả người nổi tiếng, chính trị gia hoặc nhà lãnh đạo và đủ khả năng được sử dụng để hỗ trợ bất kỳ chương trình nghị sự nào.Deepfakes đã trở nên tốt đến mức khó có thể phân biệt đâu là cảnh thật đâu là phim giả kỹ thuật số.
Khi bước vào "siêu vũ trụ" và dành nhiều thời gian hơn trong thế giới ảo, chúng ta sẽ cần cách xác minh danh tính, để tương tác với những người khác được an toàn và bảo mật.
10. Nanobot
Các nhà khoa học đã phát triển nanobot - robot nhỏ ở cấp độ nano, có thể xâm nhập vào dòng máu của chúng ta và thậm chí vượt qua hàng rào mạch máu não.
Công nghệ này có những lợi ích tiềm năng to lớn đối với những việc như lấy mẫu, thu thập dữ liệu cũng như phân phối thuốc, nhưng khả năng lạm dụng cũng rất cao. Trong tương lai, robot nano thậm chí có thể được sử dụng để truyền suy nghĩ của con người.
Các nanobot chiến đấu có thể tiêu diệt một người hoặc một nhóm người cụ thể, hoặc thậm chí viết lại ký ức của họ để chống lại chính họ. Trong thế giới hiện đại của các thiết bị tốc độ cao, cũng có những lo ngại nghiêm trọng về quyền riêng tư.
Điều gì bảo vệ dữ liệu y tế và suy nghĩ của chúng ta trong thế giới robot nano? Cần có quy định và giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch cũng như ngăn chặn những vấn đề này.
