Làm việc tự do dù đang là xu hướng được đông đảo bạn trẻ săn đón bởi có nhiều thế mạnh để phát triển, song mô hình làm việc này cũng được đánh giá là tiềm ẩn vô vàn thách thức.
Hoàn thiện và nâng cấp bản thân
Phạm Hoàng Lan Anh (29 tuổi, Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã có 4 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực làm việc tự do. Tốt nghiệp ngành truyền thông một đại học ở Pháp, có nhiều lựa chọn việc làm ở nơi đất khách nhưng Lan Anh vẫn quyết định trở về Việt Nam lập nghiệp để được sống gần gia đình. Phạm Hoàng Lan Anh nộp đơn xin việc vào một công ty liên doanh, với tấm bằng loại giỏi và chuyên môn được đánh giá cao. Lan Anh nhanh chóng được nhận vào làm việc tại Ban truyền thông và tổ chức sự kiện của công ty.
Thế nhưng, do đã rời Việt Nam để sinh sống và học tập gần nửa thập kỷ, Lan Anh thừa nhận môi trường và văn hoá công ty tại Việt Nam khiến bản thân gặp nhiều bỡ ngỡ và cảm thấy chưa thật sự phù hợp. Bởi vậy sau nửa năm làm việc, Lan Anh đã quyết định nghỉ việc và bắt đầu hành trình phát triển bản thân ở thị trường lao động tự do.
“Trong 4 năm làm việc tự do, tuy không thể phủ nhận những mặt lợi mà công việc này đem lại song cũng nhiều lần tôi cảm thấy hoang mang về lựa chọn của mình. Về việc tạo ra sản phẩm, tôi tự đánh giá mình hoàn thành khá tốt công việc khách hàng yêu cầu. Thế nhưng, trong thời gian đầu tách ra làm riêng, sẽ không hề có nhiều sự tự do như mọi người nghĩ.
Các bạn sẽ phải nhận công việc và dự án bất kỳ chứ không thể quá ‘kén cá chọn canh’ nếu không muốn rơi vào tình trạng chẳng có việc để làm”, nữ du học sinh chia sẻ khi nhớ về những ngày chập chững bước đầu tiên trên con đường làm việc tự do.
Nhận thấy nếu tiếp tục kéo dài việc chấp nhận làm chỉ để duy trì cuộc sống sẽ chỉ làm mất thời gian và giảm chất lượng sản phẩm, vậy nên trong quá trình làm việc thường nhật, Lan Anh đã tập trung khoanh vùng các khách hàng, công ty uy tín từ đó tìm và lọc được công việc phù hợp, dần nâng cao mức thu nhập của bản thân.
Ngoài ra, Lan Anh đã cố gắng tận dụng và nuôi dưỡng những mối quan hệ hiện hữu, mở rộng vòng kết nối để hướng tới việc số lượng cũng như chất lượng của các dự án ngày càng đều đặn, ổn định, lâu dài.
Việc tạo dựng cho mình thương hiệu cá nhân mang màu sắc riêng biệt đối với Lan Anh cũng là yếu tố rất quan trọng trong thời đại công nghệ số. Cô bạn đã xây dựng một Portfolio (hồ sơ năng lực dạng hình ảnh) và đăng tải lên những dự án bản thân từng làm. Thông qua đó các nhà tuyển dụng và các khách hàng tiềm năng có thể dễ dàng xem, đánh giá sản phẩm và đề nghị hợp tác nếu thấy phù hợp.
Cuối cùng, bạn trẻ này đưa ra lời khuyên rằng, hãy quyết định trở thành lao động tự do khi và chỉ khi thật sự tự tin vào bề dày kinh nghiệm cũng như trình độ chuyên môn. Cá nhân rèn luyện sự chủ động và một tinh thần vững vàng để tránh bị lạc lõng, không thể cạnh tranh trong thị trường lao động này. Bởi lẽ không chỉ riêng mình mà rất nhiều người cũng mong muốn một mức thu nhập cao mà không phải chấm công vào 9 giờ sáng và 5 giờ chiều mỗi ngày.
 |
| Ảnh minh họa ITN. |
Chủ động trong mọi tình huống
Không làm việc trong một công ty, tổ chức nào đồng nghĩa với việc các lao động tự do không còn nhận được hỗ trợ từ phía công ty hay bộ phận nhân sự. Chính vì vậy, việc tự chủ trong các khâu quyết toán thuế hay đóng các khoản bảo hiểm xã hội là một lưu ý vô cùng quan trọng.
Cuối năm là thời điểm mà các lao động tự do phải chủ động để hoàn thành việc quyết toán thuế theo đúng nghĩa vụ của người lao động. Đặc biệt, đối với những người lao động tự do mong muốn được hưởng những chế độ hưu trí như các nhân viên chính thức, công nhân viên chức khác thì có thể cân nhắc đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Bên cạnh đó, vì tính chất công việc nhận lương theo dự án, phụ thuộc phần lớn vào lượng “đặt hàng” nên việc kiểm soát nguồn tiền và vấn đề chi tiêu vẫn luôn là bài toán cho các lao động tự do.
Chia sẻ về vấn đề chi tiêu, anh Bùi Đức Anh (25 tuổi, Hà Đông, Hà Nội) cho biết: “Mất khoảng hơn 1 năm tôi luôn gặp vấn đề trong việc cân đối những khoản sinh hoạt phí. Thường thì khi hoàn thành dự án và được chi trả là tôi lại tiêu hết. Được các anh chị có kinh nghiệm chia sẻ nên giờ đối với tôi, việc chủ động lập kế hoạch thu chi hiệu quả đã trở thành một phần trong cuộc sống.
Điều này không chỉ giúp tôi điều chỉnh nhu cầu mua sắm sao cho hợp lý mà còn tạo dựng thói quen quản lý tài chính. Để tiện lợi và dễ dàng kiểm soát, tôi thường ưu tiên sử dụng các ứng dụng quản lý thông minh để lưu lại các khoản tiền ra, vào”.
Nam thanh niên này còn cho rằng, đối với người làm công việc tự do cần chú trọng và chuẩn bị càng sớm càng tốt một quỹ dự phòng để sử dụng vào những thời điểm cần thiết. Quỹ dự phòng được lập bằng các cách thức như: Gửi tiết kiệm, mua bảo hiểm đề phòng rủi ro,...
Với triển vọng lớn, xu hướng việc làm tự do đang phát triển mạnh mẽ và trở thành lựa chọn hấp dẫn cho nhiều người lao động, nhất là lực lượng lao động trẻ. Tuy nhiên cần lưu ý, làm việc linh hoạt, tự chủ đòi hỏi sự đam mê, sự tự giác và bản lĩnh dám làm, dám chịu trách nhiệm. Như vậy, để trưởng thành và phát triển trong lĩnh vực làm việc tự do ở thời đại hội nhập, người trẻ cần trang bị, trau dồi kiến thức chuyên môn, rèn luyện các kỹ năng mềm.
Bên cạnh đó, một tâm lý vững vàng và tinh thần kỷ luật cũng là điều cần thiết để thành công. Nếu có đủ nỗ lực và tài năng, họ có thể hoàn toàn có thể chủ động trong mọi tình huống, làm chủ trên con đường phát triển sự nghiệp của bản thân.
