“Kiếm chữ” tuổi xế chiều

Nắng chiều tắt cũng là lúc các chị, các ông, bà sắp xếp xong xuôi việc nương rẫy, bếp núc để cùng nhau đến lớp học chữ. Tại điểm trường thôn Đán Khao, xã Thượng Sơn (Vị Xuyên) những tiếng đánh vần ê a, phép làm toán cộng, trừ vang lên giữa không gian im ắng của núi rừng. Đó là âm thanh của lớp học xóa mù chữ do các thầy cô Trường PTBT Tiểu học Thượng Sơn đứng lớp.

Lớp xóa mù tại điểm trường thôn Đán Khao có tổng số 34 học viên, đa phần là chị em phụ nữ và đàn ông lớn tuổi. Họ chủ yếu là bà con dân tộc Mông, Dao, sử dụng nhiều ngôn ngữ, phong tục, tập quán khác nhau, nên việc dạy chữ lại càng gian nan hơn với các giáo viên tham gia đứng lớp. Lớp kéo dài 3 tháng, duy trì đều đặn vào các buổi tối từ thứ 2 đến thứ 5 trong tuần.

Ở tuổi 63, ông Đặng Văn Thiết vẫn vượt quãng đường hơn 5km đường tối tăm, hiểm trở hăng hái đến lớp học với khát khao được biết chữ. Dù tuổi đã cao, nhưng ông nghĩ, mình phải là tấm gương để các thế hệ sau noi theo, không chỉ là học tập mà còn cố gắng vươn lên trong cuộc sống.

Ông Thiết chia sẻ, ông già rồi nhưng nhiều lúc nghĩ mình không biết chữ thì thiệt thòi quá, không viết được tên mình mà cũng không biết tính toán làm ăn. Vì thế, khi biết lớp học này được mở, ông đã quyết tâm đi học để thoát khỏi cảnh mù chữ.

Trong quá trình tham gia học tập, ông Thiết và mọi người được thầy, cô dạy thêm kỹ năng sống, cách giao tiếp và tuyên truyền các đường lối, chính sách của đảng, xóa bỏ các tập tục như tảo hôn, hôn nhân cận huyết, tang ma lâu ngày… nên ai ai cũng phấn khởi, vui mừng.

Từ năm 2022 đến nay, huyện Vị Xuyên đã mở được 9 lớp xóa mù với trên 200 học viên tham gia. Ảnh: Thu Biên

Vượt lên trên khó khăn

Vị Xuyên là huyện biên giới của tỉnh Hà Giang, có 25.000 hộ với 19 dân tộc cùng chung sống. Đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện sinh sống chủ yếu ở các xã vùng cao biên giới, có địa hình chia cắt, khí hậu khắc nghiệt và vô cùng khó khăn, lại chịu nhiều thiệt hại trong thời kỳ chiến tranh biên giới.

Tỷ lệ người mù chữ trên địa bàn huyện còn khá cao. Nhiều hủ tục lạc hậu trong đời sống và sản xuất chưa được xoá bỏ nên đời sống bà con còn gặp nhiều khó khăn.

Cô giáo Trịnh Thị Liên, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học xã Thượng Sơn cho biết: Ban ngày lên lớp dạy trẻ, tối về lại xóa mù cho các bậc phụ huynh. Tuy nhiều áp lực và mệt mỏi, nhưng thấy bà con có mặt đầy đủ và tích cực học tập nên các thầy cô cảm thấy rất vui.

"Có rất nhiều trở ngại khi dạy lớp xóa mù, vì đa phần học viên lớn tuổi, việc nhận biết mặt chữ rất khó khăn. Những ngày đầu cầm bút còn cứng, nét chữ không rõ ràng, hầu như học viên nào cũng phải cầm tay rèn từng nét chữ. Khi tham gia lớp, phải nghiên cứu, xây dựng phương pháp giảng dạy làm sao ngắn gọn, xúc tích để học viên dễ nắm bắt theo kiểu truyền thống chứ không theo chương trình sách giáo khoa cải cách. Phần khác, để học viên không quên kiến thức, chúng tôi vừa giảng bài mới vừa kết hợp ôn tập bài cũ, tổ chức các trò chơi, đặt câu hỏi gắn liền với thực tế nên bà con nắm bắt nhanh hơn”, cô Liên tâm sự.

Thực hiện Kế hoạch số 282 của UBND tỉnh Hà Giang về triển khai Đề án “Xây dựng xã hội học tập” trên địa bàn tỉnh Hà Giang giai đoạn 2021-2030 trong đó công tác xóa mù góp phần đạt chuẩn các tiêu chí xây dựng nông thôn mới về giáo dục và đào tạo là định hướng vô cùng đúng đắn.

Thời gian qua, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Vị Xuyên đã xây dựng kế hoạch, phối hợp với các cấp, các ngành; các xã, mở các lớp xóa mù chữ tại cơ sở. Từ năm 2022 đến nay, huyện Vị Xuyên đã mở được 9 lớp xóa mù với trên 200 học viên tham gia.

Bà Lê Thị Thuận, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Vị Xuyên cho biết: Thời gian qua, bên cạnh việc tích cực vận động bà con trong độ tuổi từ 15 - 60 tham gia học các lớp học xóa mù chữ và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ, Phòng chỉ đạo các trường cử các giáo viên có năng lực, nhiệt huyết dạy lớp xóa mù chữ vào các buổi tối trong tuần. Đến nay, các lớp học đã đem lại nhiều kết quả tích cực.

“Mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng điều đáng mừng là người dân luôn có ý thức tốt trong việc học tập. Thời gian tới, Phòng tiếp tục phối hợp với các tổ chức chính trị, xã hội, cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tăng cường điều tra nhu cầu của người dân để mở các lớp giáo dục xóa mù chữ, giáo dục sau biết chữ. Qua đó, giúp đồng bào nâng cao chất lượng cuộc sống phục vụ trong lao động sản xuất, góp phần nâng cao trình độ dân trí”, bà Thuận khẳng định.