Tuy nhiên, việc phát triển thị trường nhà ở thiếu tầm nhìn khiến TP thừa hơn 10.000 căn hộ tái định cư không người ở. Bởi vậy, mục tiêu trên khiến nhiều chuyên gia lo ngại.
Thêm 5 năm để hoàn thiện kế hoạch cũ
Sở Xây dựng TPHCM cho biết, theo kế hoạch giai đoạn 2016 – 2020, TP triển khai đầu tư xây dựng 39 dự án với tổng diện tích đất là 137,3 ha. Quy mô khoảng 44.884 căn hộ. Phấn đấu hoàn thành 31 dự án với khoảng 20.000 căn NỞXH.
Tuy nhiên, kết quả thực hiện giai đoạn 2016 – 2020, xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng chỉ đạt 19 dự án với 15.177 căn hộ, 1.283.696 m2 sàn xây dựng. Vì vậy, Sở này dự kiến kế hoạch giai đoạn 2021 – 2025, TP sẽ phát triển khoảng 1,96 triệu m2 sàn NỞXH. Trong đó khoảng 980.000 m2 sàn nhà ở cho người thu nhập thấp. 980.000 m2 sàn nhà ở cho đối tượng tái định cư. Tương ứng khoảng 24.000 căn hộ NỞXH.
Để thực hiện kế hoạch trên, Sở Xây dựng sẽ tiếp tục theo dõi đôn đốc thực hiện 19 dự án NỞXH trong danh mục dự kiến hoàn thành sau năm 2020 với quy mô 26.983 căn hộ. Cập nhật, rà soát các dự án nhà ở thương mại có quy mô lớn hơn 10 ha, đã xác định quỹ đất 20% để thực hiện NỞXH, đôn đốc thực hiện để đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu trên.
Theo Sở Xây dựng TPHCM, hiện có 65 dự án phát triển nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất từ 10 ha trở lên. Những dự án này phải dành 20% tổng diện tích đất ở để xây dựng NỞXH. Với tổng diện tích đất khoảng 197,3 ha, quy mô khoảng 146.550 căn hộ NỞXH là nguồn cung lớn trong tương lai.
NỞXH hiện là loại nhà ở thuộc sở hữu của cơ quan Nhà nước. Loại nhà này được xây dựng với mục đích cung cấp nhà ở giá rẻ cho một số đối tượng được ưu tiên trong xã hội... Chính vì vậy, tiêu chí để lựa chọn người mua NỞXH rất gắt gao. Điều này theo Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) làm hạn chế nguồn lực của xã hội đổ vào.
Thực tế, tại TPHCM nhiều doanh nghiệp triển khai mô hình NỞXH phải xin chuyển đổi mục đích dự án vì hiệu quả không cao. Vì vậy, mục tiêu của TPHCM tiếp tục xây dựng 24.000 căn hộ NỞXH mang đến nhiều băn khoăn. Thực trạng thừa hơn 10.000 căn hộ tái định cư không người ở vẫn đang gây nhiều bức xúc cho người dân và các cấp quản lý khi hàng năm phải tốn đến 71 tỉ đồng để duy tu, bảo trì.
Phân khúc mới tương đương NƠXH?
Theo HoREA, nhu cầu nhà giá thấp của người dân đô thị là rất cao. Nhưng loại hình NỞXH để bán không phù hợp với nhu cầu xã hội và bối cảnh thực tế của Việt Nam. Vì vậy, TP thay vì nghiên cứu phát triển loại hình nhà này thì nên chuyển hướng sang phát triển phân khúc nhà ở thương mại giá thấp.
Việc phát triển loại hình dự án nhà ở thương mại giá thấp của HoREA nhận được nhiều đánh giá tích cực của các chuyên gia bất động sản. Tuy nhiên, lại có ý kiến lo ngại khi phát triển loại hình nhà ở trên với sự hỗ trợ từ Nhà nước (lãi vay, ưu đãi vay, quỹ đất) sẽ ảnh hưởng đến loại hình NƠXH hiện nay.
Thời gian qua, các địa phương đã có 1.040 dự án đầu tư xây dựng NỞXH dành cho người thu nhập thấp. Trong đó, đã hoàn thành 248 dự án NỞXH. Quy mô xây dựng khoảng hơn 103.500 căn, với tổng diện tích hơn 5.175.000 m2.
Hiện các địa phương đang tiếp tục triển khai 264 dự án. Quy mô xây dựng khoảng 216.500 căn, tổng diện tích khoảng 10.825.000 m2. Có 512 dự án chưa triển khai hoặc đang làm thủ tục đầu tư xây dựng. Tuy vậy, với tổng diện tích hơn 5.175.000 m2 NỞXH đã xây dựng được thời gian qua, Bộ Xây dựng cho biết mới chỉ đạt được khoảng 41,4% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 (12,5 triệu m2 nhà ở).
Báo cáo của HoREA cũng cho thấy, hiện TPHCM đang triển khai kế hoạch xây dựng 39 dự án NỞXH với tổng số 44.701 căn hộ, và đến cuối năm 2020, có thể hoàn thành 20.000 căn. Nhưng trên thực tế, do nguồn lực ngân sách có hạn, kể cả khi thực hiện phương thức xã hội hóa thì nguồn cung NỞXH vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu nhà ở rất lớn của xã hội.
Nhìn nhận đề xuất của HoREA là hợp lý, ông Nguyễn Phú Thịnh - Giám đốc Công ty bất động sản Thịnh Phú, Quận 2 cho rằng, xu hướng phát triển NỞXH đang có quá nhiều rào cản. “Xu hướng phát triển loại hình nhà ở thương mại giá thấp nên là xu hướng chính song song với loại hình NỞXH nhằm giải quyết “bài toán” nhà ở cho người thu nhập thấp” - ông Thịnh lưu ý.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho biết, các dự án nhà ở thương mại giá thấp muốn thành công cần có cơ chế chính sách hỗ trợ của Nhà nước để phát triển. Bởi nhu cầu dù rất lớn nhưng phần đông người dân có nhu cầu hiện không thể đáp ứng mức giá. Với loại hình nhà ở này mức bán có thể từ 800 triệu - 1 tỉ đồng/căn nhưng vẫn là vượt khả năng của rất nhiều người.
“Cơ chế chính sách hỗ trợ dự án nhà ở thương mại giá thấp có thể bao gồm về đất đai, tín dụng, thuế, thủ tục đầu tư xây dựng… Về lãi suất cho vay ưu đãi mua nhà ở thương mại giá thấp nên bằng mức vay loại hình NỞXH (theo gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng) để đảm bảo tính thống nhất của pháp luật cũng như sự hỗ trợ cho loại hình nhà ở mới. Nếu chỉ triệt để định hình một phân khúc, một loại hình nhà ở cho người thu nhập thấp là NỞHX thì rất khó tìm kiếm nguồn lực để đảm bảo tiến độ và lộ trình mục tiêu” – ông Châu nói.
