Cách sống hiền hòa, chân chất của họa sĩ Văn Tùng không phù hợp với chốn thị thành. Anh trở về quê, và chỉ một thời gian sau đã xuất hiện nhiều tranh đề tài phong cảnh biển với sự trôi chảy. Tinh thần bút pháp phóng khoáng, bay bổng, nhiều cảm xúc đã và đang đem đến với công chúng nhiều bất ngờ.
Đi xa để trở về
Diễn ra đến hết ngày 21/8 tại không gian REI ArtSpace (Quận 3 - TPHCM), triển lãm “Bến quê” là tập hợp 26 tác phẩm của họa sĩ Văn Tùng về đề tài vùng biển quê hương Quảng Bình.
Xem “Bến quê”, công chúng dễ nhớ đến mấy câu thơ trong “Truyện Kiều” của đại thi hào Nguyễn Du: “Buồn trông cửa bể chiều hôm/ Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa/ Buồn trông ngọn nước mới sa/ Hoa trôi man mác biết là về đâu/ Buồn trông nội cỏ rầu rầu/ Chân mây mặt đất một màu xanh xanh/ Buồn trông gió cuốn mặt duềnh/ Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”.
Cũng là nhìn ra một cửa biển, nhưng có lẽ cảm hứng chủ đạo của Văn Tùng là “vui trông” hơn “buồn trông”, hoặc rất ít khi “buồn trông”. Cái nhìn lạc quan, bảng màu tươi sáng, bố cục tự do nhưng chắt lọc… là những ấn tượng chính mà bộ tranh “Bến quê” có thể mang lại cho người xem.
Niềm vui ấy mang tâm trạng của người đi xa trở về, nhìn cái cửa biển nhỏ - bến quê thân thuộc từ thuở ấu thơ bằng đôi mắt có chút ngạc nhiên, kiểu của khách du lịch. Từng kinh qua bút pháp hiện thực, hiện thực hoài nghi, ấn tượng và biểu hiện, đến “Bến quê” - Văn Tùng làm cuộc hòa trộn giữa ấn tượng và biểu hiện, nhưng thiên về ấn tượng nhiều hơn.
Họa sĩ truyền tải một miền biển yên bình, phẳng lặng, hiền hòa vào những buổi bình minh hay nắng chiều chứ không dữ dội, quyết liệt như với một số tranh thường thấy.
Biển với Văn Tùng là ký ức tuổi thơ, đến khi trưởng thành tâm tưởng anh vẫn luôn nhớ về quê hương với những gì dung dị, mộc mạc nhất. Họa sĩ từng có quãng thời gian xa quê để đến TPHCM lập nghiệp, nhưng sau 5 năm anh lại trở về và tiếp tục gắn bó với mảnh đất nơi mình sinh ra.
Xem “Bến quê”, họa sĩ Trương Thế Linh cho rằng: “Chịu khó tìm tòi, chăm chỉ, vẽ nhiều tranh, nhiều phong cách, đề tài khác nhau cùng với nhiều tâm trạng, tìm lối đi của một họa sĩ trẻ có bao giờ là dễ dàng.
Đây là thời gian chín muồi, những sự kiện trong đời đã cộng hưởng để giúp Tùng tìm thấy cách vẽ và đối tượng phù hợp, dựa trên một nền cảm xúc của một tâm thế tự chủ. Tranh cũng ứng với vị thế một người con đi đủ xa để trở về thấm được quê hương”.
 |
Tác phẩm không bị gò bó vào một phong thổ cụ thể, mà thành bến quê ở mọi nơi. |
Bến quê trong cõi lòng
Họa sĩ Văn Tùng sinh năm 1989, tốt nghiệp ĐH Nghệ thuật - Đại học Huế. Anh từng tham gia nhiều triển lãm nhóm tại Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, phòng tranh Tự Do, đấu giá tranh từ thiện, các festival mỹ thuật trẻ. Nhận giải Nhất triển lãm tranh ĐH Nghệ thuật - ĐH Huế, giải Nhất nhiếp ảnh Trung tâm học liệu - TP Huế; giải Nhất triển lãm nhóm tranh trên cát tỉnh Quảng Bình; nhận Quỹ học bổng và văn hóa Việt Nam Kumho Asiana.
Những ấn tượng của “Bến quê” như tấm kính lọc bỏ bớt hiện thực, chỉ giữ lại những nét chấm phá. Họa sĩ không muốn cảnh cũ người xưa bị gò bó vào một phong thổ cụ thể, mà thành bến quê ở mọi nơi, chạm tới trái tim của mọi người.
Vì vậy, những ấn tượng với cảnh sinh hoạt thường nhật, sự bình yên vui sống, mơ mộng nơi cửa biển… có thể trở thành cảm xúc chung của nhiều người khi chợt nghĩ đến một bến quê - một chốn cũ nào đó trong cõi lòng.
Họa sĩ Lương Lưu Biên nhận định rằng: “Cả bộ tranh là biển với nhiều thay đổi trạng thái thời tiết. Buổi sáng rực rỡ, chiều buồn tĩnh lặng, rì rào, lúc hiền hòa, khi nhiều gió hoặc tối sầm đe dọa cơn bão đến. Họa sĩ đã diễn tả được tất cả những thay đổi đó thật sinh động, một cách đầy thông hiểu và yêu thương như với một người thân, dù người đó có sáng nắng, chiều mưa như thế nào đi nữa”.
Người xem thấy những tút bay với sơn ướt mềm thật trôi chảy, nhanh gọn, dứt khoát. Chúng chồng lấn, hòa quyện một cách tự nhiên trong một hòa sắc nhẹ nhàng và nhiều tình cảm. Qua bút pháp ấn tượng biểu cảm mạnh mẽ này, công chúng dễ cảm nhận được hành động vẽ đầy cảm xúc của tác giả với tấm toan trước khoảng không bao la của biển miền Trung.
Khác với không gian chật chội, chen chúc của người nơi phố thị, thì ở quê nhà, trước không gian mở rộng ra mênh mông của biển, có lẽ họa sĩ tìm thấy được sự tự do, mà chắc hẳn nó phù hợp với tinh thần khoáng đạt, rộng lượng của mình. Rõ ràng khi ở đúng chỗ, có được sự kết nối với vùng đất mà mình thuộc về, họa sĩ đã thể hiện được hết tình cảm với thiên nhiên qua hội họa một cách thật chân thành.
Nhà nghiên cứu mỹ thuật Lý Đợi cho biết, tốc độ đô thị hóa lạnh lùng làm cho việc rời quê ra phố sống sẽ xuôi chiều hơn, còn từ phố về quê sống thì khó khăn trăm bề. Như trong bài thơ “Quy cố viên hương” (Về quê cũ) của Phạm Đình Hổ: “Đoạn ngạnh phiêu bồng tuế lưỡng chu/ Thôi biều trùng tác cố hương du” - Tạm dịch: Lìa cành phiêu bạt hai năm tròn/ Bơ phờ lại tìm về chơi quê cũ.
“Văn Tùng không về chơi, mà có lẽ sẽ về ở lâu, hoặc về ở luôn. Về quê, Tùng mới thật sự là chính mình, được sống trọn vẹn với bản ngã. Được gần gũi mẹ già, chăm nom mộ phần cho cha. Quan trọng hơn, được yên tâm vẽ tranh”, nhà nghiên cứu Lý Đợi cho hay.
Ngoài bộ tranh “Bến quê”, cuối năm nay, Văn Tùng sẽ trình làng triển lãm cá nhân thứ hai tại TPHCM với chủ đề “Cậu bé giúp lễ”. Hai bộ tranh này có hai cách tiếp cận và thông điệp khác nhau, nhưng đều được vẽ bởi cái tâm trong sáng, cái nhìn nhẹ nhàng, thanh thoát.
