Theo bài viết trên topcor.ru, một trong những tin tức gây sốc nhất là giới truyền thông Nga dẫn tuyên bố của người đứng đầu Bộ Quốc phòng Nga Sergey Shoigu xác nhận việc chỉ trong 5 ngày, lực lượng phòng không-không quân Nga đã bắn hạ tới 24 máy bay của Không quân Ukraine (UAF).
Thông tin này đã khiến nhiều chuyên gia quân sự và blogger bán quân sự bắt đầu suy đoán về cách lực lượng Nga có thể tổ chức một “cuộc tàn sát” quy mô lớn như vậy.
Các phiên bản đã được trình bày về một cuộc phục kích trên không ở vùng Bryansk, với sự trợ giúp của lực lượng phòng không Nga, hay một loại hoạt động đặc biệt nào đó nhằm tung ra thông tin sai cho Ukraine, dụ UAF huy động máy bay đánh vào một điểm nào đó trong phạm vi tấn công, hoặc tập kích sân bay được cho là tập trung số máy bay này.
Còn Hãng thông tấn Nga TASS cho biết, “wunderwaffe” (vũ khí kì diệu) của Nga là việc VKS (Lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga) đã đã sử dụng hệ thống phòng không S-400 Triumph, kết hợp với máy bay radar tầm xa A-50 (máy bay chỉ huy-cảnh báo sớm - AWACS), nhằm đảm bảo thành công cho các hệ thống phòng không chống lại máy bay địch.
Tuy nhiên, một số chuyên gia và cựu chiến binh Nga cho rằng, nếu Moscow bố trí hàng chục sư đoàn S-400 ở Crimea và trên lãnh thổ Belarus, thì mới có khả năng bao phủ toàn bộ lãnh thổ Ukraine trong một chiếc ô phòng không.
Hơn nữa, S-400 Triumph cũng không phù hợp với vai trò của một loại “vũ khí kì diệu” (wunderwaffe), bởi cả máy bay có người lái và không người lái của Lực lượng Không quân Ukraine, đều bay ở độ cao thấp và cực thấp để khiến các radar trên mặt đất khó phát hiện hơn.
Kể cả Nga sử dụng máy bay chỉ huy-cảnh báo sớm chuyên dụng loại A-50U, cũng như trên máy bay không người lái trinh sát và khinh khí cầu AWACS cũng rất khó để giúp được lực lượng phòng không-không quân Nga bắn hạ được nhiều máy bay chiến đấu Ukraine như vậy.
Theo một blogger hàng không nổi tiếng và phi công quân sự đã nghỉ hưu với biệt danh “Fighterbomber”, những chiếc AWACS có thể quan sát xa hơn nhiều so với các trạm radar trên mặt đất và nó có thể nhìn thấy mục tiêu (không chỉ trên không) và tính toán gần đúng vị trí của mục tiêu sau một thời gian rồi sau đó chia sẻ thông tin mục tiêu này với các hệ thống phòng không và chiến đấu cơ.
Tuy nhiên, ông cũng nhận xét rằng, sự kết hợp giữa S-400 với A-50 dù tốt đến đâu cũng không thể đột ngột nâng cao hiệu suất tiêu diệt máy bay của đối phương, bởi Nga còn cần liên kết dữ liệu và điều phối mục tiêu từ AWACS đến hệ thống phòng không trên mặt trận.
Nhưng ngoài ra, máy bay AWACS không còn gì để giúp đỡ máy bay chiến đấu hoặc hệ thống phòng không.
Nó không có chế độ bắt mục tiêu giúp và thiết bị chiếu mục tiêu để dẫn hướng cho tên lửa đất đối không hay không đối không bay tới tấn công mục tiêu.
Hơn nữa, không chỉ không quân Nga mà đối với tất cả các nước trên thế giới, từ lâu các hệ thống phòng không (SAM) đã hoạt động “kết hợp” với máy bay chỉ huy cảnh báo sớm.
Nếu sự kết hợp này thực sự hiệu quả, Nga sẽ không phải chờ đến thời điểm này mới tiêu hao được nhiều máy bay Ukraine như vậy.
Do đó, chuyên gia quân sự này nhận định rằng, điều Bộ trưởng Quốc phòng Shoigu muốn nói đến là các tên lửa mới và phương tiện kỹ thuật mới trên các chiến đấu cơ, giúp các máy bay tự phát hiện và tiêu diệt mục tiêu hoặc tìm mục tiêu nhanh hơn sau khi nhận được thông tin từ AWACS.
Theo phán đoán của Fighterbomber, có lẽ Lực lượng hàng không-Vũ trụ Nga đã sử dụng rộng rãi hơn các tổ hợp radar loại container Sych, treo dưới bụng không chỉ dưới máy bay chiến đấu ném bom Su-34 mà còn cả các loại máy bay khác - như Su-24, Su-27, Su-30…
Chương trình phát triển radar container Sych là một dự án mang tên mã UKR (container trinh sát đa năng treo) được Nga triển khai vào cuối thập kỷ trước và bắt đầu hoàn thiện vào năm 2016.
Mục đích của dự án UKR-RT là tạo ra ba phiên bản với pod tình báo điện tử M-410 UKR-RT, pod radar UKR-RL và một pod chứa hệ thống tình báo quang-điện tử UKR-OE.
Hãng tin Nga RIA đã đưa tin về việc ngay từ tháng 4/2023, trong video của Bộ Quốc phòng Nga đã hiển thị rõ việc các máy bay ném bom tiền tuyến Su-34 Nga không chỉ có khả năng tiêu diệt các mục tiêu mặt đất mà còn có khả năng trinh sát, khi mang theo các radar container treo UKR Sych.
Điều này có thể tạo ra một trường radar đối không liên tục trên không phận Khu vực Chiến dịch Quân sự Đặc biệt và sâu phía sau hậu phương của kẻ thù.
Việc các chiến đấu cơ Nga tự thân có khả năng phát hiện mục tiêu xa hơn đã khiến họ chủ động trong việc tìm và diệt.
Theo nhận định của blogger hàng không “Fighterbomber”, có lẽ đây mới là một giải pháp hợp lý để tiêu diệt các chiến đấu cơ Ukraine nhiều như vậy, chứ không phải nó là sản phẩm giữa sự kết hợp giữa Máy bay chỉ huy cảnh báo sớm và các tổ hợp phòng không, kể cả tối tân như S-400 Triumph.
