Đây là vấn đề đã và đang nhận được sự quan tâm nhiều hơn của xã hội, nhằm góp phần giải quyết tình trạng già hóa dân số vốn là thách thức lớn đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Điển cứu về việc làm NCT ở Hàn Quốc
Chia sẻ về vấn đề việc làm cho NCT ở Hàn Quốc, PGS.TS Nguyễn Thị Kim Hoa – Trường ĐH KHXH&NV cho biết, ở Hàn Quốc, nghỉ hưu ở độ tuổi 55 - 60 được xem là cơ hội để bước sang cuộc đời mới. Đa số nhân viên văn phòng khi đủ thực lực và kinh nghiệm sẽ tách ra để kinh doanh riêng và trở thành những ông chủ mới. Những người không đủ điều kiện thì có thể lựa chọn những công việc giản đơn hơn như lái taxi, làm nghề phụ tại gia đình… Số đông NCT Hàn Quốc vẫn muốn làm việc dù không thiếu thốn về kinh tế, họ muốn làm việc để hướng tới cuộc sống tinh thần phong phú và năng động.
Một trong những điển cứu minh họa cho thực tiễn là ông Park, 71 tuổi sống tại Seoul và đang làm công việc giao hàng cho các căn hộ chung cư. Vì không muốn phụ thuộc vào các con, ông Park đã đăng ký vào một chương trình quốc gia giúp người già tìm việc và bắt đầu làm nhân viên giao hàng từ năm 2014, ông làm việc 3 ngày mỗi tuần và có thể kiếm được 400 nghìn won mỗi tháng. Hầu hết các đồng nghiệp của ông đều ngoài 70 tuổi. Ông Park cảm thấy tự hào và may mắn vì vẫn có thể làm việc.
Theo số liệu của Cục Thống kê quốc gia Hàn Quốc “Nghiên cứu dân số trong thị trường lao động” giai đoạn 2000 - 2014, thì tỷ lệ NCT Hàn Quốc có việc làm tương đối cao, số người thuộc độ tuổi 50 - 64 có việc làm lên tới gần 70%, tỷ lệ người có việc làm thuộc độ tuổi trên 65 đạt 33,8%. Do tuổi nghỉ hưu chính thức lên tới 71 tuổi, nên người Hàn Quốc có số năm làm việc nhiều nhất, chỉ có 7,6% nghỉ hưu đúng độ tuổi nghỉ hưu chính thức, trong khi tuổi nghỉ hưu trung bình là 53 tuổi.
Mặc dù, Hàn Quốc có nhiều hệ thống khác nhau để bảo vệ NCT không rơi vào cảnh nghèo đói, nhưng tỷ lệ NCT nghèo vẫn chiếm tới 46,7% vào năm 2016. Theo khảo sát, khoảng 24% NCT trả lời họ không nhận được sự trợ giúp từ chính phủ mặc dù họ sống dưới mức nghèo.
Về nhu cầu tiếp tục công việc, gần 60% lao động trong độ tuổi 55 - 79 muốn tiếp tục có việc làm, 74,3% lao động nam giới muốn tiếp tục làm việc vì các lý do kinh tế, mong muốn có thu nhập bổ sung.
Sẽ có sàn giao dịch việc làm cho NCT
Dự báo đến năm 2050, tỷ lệ NCT ở nước ta là khoảng 27 triệu người, chiếm 1/4 tổng dân số cả nước. Thống kê cho thấy, cứ 10 lao động lớn tuổi tại các đô thị thì có 7 lao động làm việc trong khu vực phi chính thức với những công việc vất vả, cho thu nhập thấp. Nhưng để tìm được công việc phù hợp lại không phải dễ dàng, trong khi các quy định về lao động lớn tuổi ở nước ta vẫn khá hạn chế, thị trường lao động dành riêng cho đối tượng này chưa được hình thành.
Đối với NCT, tìm được việc làm là điều không đơn giản, hiện nay giới hạn tuổi mà nhà tuyển dụng thường yêu cầu từ 18 – 35 tuổi. Người lao động trong nhóm từ 45 tuổi trở lên có rất ít lựa chọn việc làm, còn nhóm từ 60 tuổi trở lên thì hầu như không tìm được việc làm thông qua các kênh tuyển dụng chính thức.
Để giúp NCT tìm được việc làm, ông Lê Quang Trung – nguyên Cục phó Cục Việc làm, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng: Cần có phương án, chương trình hỗ trợ NCT đánh giá được khả năng của mình có thể làm được việc gì phù hợp, cung cấp thông tin về thị trường lao động, tổ chức các sàn giao dịch về người lao động cao tuổi có thể gặp trực tiếp với chủ lao động. Ngoài ra, có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khi tiếp nhận NCT vào làm việc.
Theo số liệu của Cục Việc làm, cả nước hiện có khoảng 13 triệu lao động NCT. Thực tế cho thấy, có nhiều công việc NCT làm được mà không ảnh hưởng đến lao động trẻ. Nhiều doanh nghiệp cho biết, trong tương lai nhu cầu sử dụng lao động NCT sẽ tăng cao. Cục Việc làm đang chỉ đạo trung tâm việc làm các địa phương thu thập thông tin, tổ chức các sàn giao dịch việc làm dành riêng cho NCT.
