Sống trong vùng quy hoạch Dự án Cảng biển Mỹ Thủy (Quảng Trị), nhưng người dân chưa biết ngày nào phải di dời do nhà đầu tư chưa thu hồi đất giải phóng mặt bằng. Vì nhu cầu chỗ ở nên nhiều hộ dân liều xây nhà trên đất quy hoạch cảng. Tình trạng này được đánh giá là sẽ gây khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng.
Nhà hư hỏng không thể sửa chữa
Xã Hải An (cũ), nay là xã Mỹ Thủy nằm trong Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, đang thực hiện Dự án Xây dựng cảng biển Mỹ Thủy (giai đoạn 1). Do đó, tất cả nhà cửa, công trình xây dựng trong khu vực quy hoạch dự án giai đoạn 2 và 3 đều phải xin giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, giấy phép xây dựng có thời hạn nhất định, và khi triển khai dự án người dân không được bồi thường giải phóng mặt bằng theo quy định. Vì những lý do này nên một số người không mặn mà xin giấy phép xây dựng.
Sinh sống trong căn nhà xây dựng đã nhiều năm, đang bị xuống cấp, nhưng bà Hồ Thị Ký, 81 tuổi (Mỹ Thủy, Quảng Trị) không thể sửa chữa (do nằm trong phạm vi thực hiện dự án cảng biển Mỹ Thủy giai đoạn 2). Bà Ký là người có công với cách mạng, thuộc diện được hỗ trợ kinh phí sửa chữa nhà ở. Nhưng do “vướng” trong vùng quy hoạch dự án nên chưa triển khai việc sửa chữa nhà.
Tương tự, nhà của bà Phan Thị Giang, 68 tuổi (Mỹ Thủy) cũng xuống cấp sau nhiều năm sử dụng. Mái nhà của bà Giang hiện bị thấm dột, khiến bà phải nhờ người phủ bạt lên phía trên để khỏi bị thấm. Về mùa mưa bão, bà Giang phải di chuyển đến nơi kiên cố chứ không dám ở nhà cũ vì lo sợ nhà sập.
Bà Giang cho biết, trước đây chính quyền địa phương thông báo đến người dân về việc triển khai Dự án Cảng biển Mỹ Thủy và yêu cầu người dân trong vùng quy hoạch không được làm nhà trái phép.
Chấp hành chủ trương nói trên, bà Giang không thực hiện việc sửa chữa, cơi nới nhà. “Dự án chưa triển khai giai đoạn 2, người dân cũng chưa biết khi nào mới được di dời đến khu tái định cư. Nếu chưa thực hiện thì phải tạo điều kiện cho người dân làm nhà, vì nhà ở hiện tại đã xuống cấp, tiềm ẩn mối nguy hiểm”, bà Phan Thị Giang cho hay.
Gia đình chị Lê Thị Hồng có 9 người, gồm 2 vợ chồng và 7 người con. Bao năm qua, vợ chồng chị Hồng và các con sinh sống trong ngôi nhà cũ ông bà để lại, nay đã có dấu hiệu xuống cấp. Để có nơi sinh hoạt, vợ chồng chị Hồng liều xây dựng nhà ở bên cạnh nhà cũ, hiện đang trong giai đoạn thi công.
“Do ngôi nhà cũ đã xuống cấp và cần có nơi để thờ cúng gia tiên nên vợ chồng tôi phải xây nhà mới để đảm bảo nhu cầu sinh hoạt của gia đình. Hiện vợ chồng tôi đang thờ cúng 2 liệt sĩ là em của mẹ chồng. Nhưng nhà cũ đã chật chội và không đảm bảo an toàn”, chị Hồng bày tỏ.
Xử phạt nhiều trường hợp xây nhà trái phép
Tìm hiểu cho thấy, nhiều hộ dân trong khu vực quy hoạch dự án có nhu cầu bức thiết về nhà ở, không ít gia đình có nhiều thế hệ cùng sinh sống muốn tách hộ ra ở riêng... Tuy nhiên, do chưa được bố trí tái định cư nên họ không có đất làm nhà.
Trong khi đó, muốn xây nhà ở vị trí hiện tại phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng có thời hạn, người dân cam kết không được hỗ trợ đền bù khi giải phóng mặt bằng. Vì đó, một số hộ dân vẫn đánh cược kinh tế, xây nhà khi chưa có giấy phép.
Trước thực trạng trên, chính quyền địa phương đã lập biên bản nhiều trường hợp và đình chỉ việc xây dựng, nhưng việc xây dựng công trình, nhà ở trái phép trong khu vực quy hoạch dự án vẫn tiếp diễn. Được biết, UBND huyện Hải Lăng (cũ) đã ban hành 5 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với một số hộ dân xây nhà trái phép.
Ông Lê Đắc Triều - Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thủy cho biết, để tạo điều kiện cho người dân, trước đây Phòng Kinh tế - Hạ tầng đã rà soát, tham mưu UBND huyện Hải Lăng (cũ) cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho 17 trường hợp.
Theo Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thủy, nhu cầu của người dân trong khu vực quy hoạch dự án muốn xây dựng nhà ở là có thật, cần thiết. Có gia đình từ 2 - 3 thế hệ cùng sinh sống, nhà cửa chật chội, sinh hoạt khó khăn. Xã sẽ có kiến nghị với cấp trên để tìm phương án hợp lý.
Đối với những hộ dân cố tình xây dựng trái phép thì xử lý kiên quyết. “Địa phương tiếp tục thực hiện các giải pháp tuyên truyền, vận động để người dân không xây dựng nhà trái phép trong vùng quy hoạch. Tăng cường công tác quản lý về trật tự xây dựng đối với địa bàn trong phạm vi thực hiện dự án”, ông Lê Đắc Triều cho hay.
Ông Dương Viết Hải - Bí thư Đảng ủy xã Mỹ Thủy cho biết, với những hộ dân cố tình xây dựng nhà trái phép trong khu vực quy hoạch dự án phải xử lý theo quy định để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Đồng thời, tránh thiệt hại cho người dân và xã hội. Theo ông Dương Viết Hải, những hộ dân xây dựng công trình trái phép thì sau này sẽ không được hỗ trợ đền bù. Do đó, thiệt hại cho người dân sẽ rất lớn.
Theo lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị, đơn vị đã có văn bản đề nghị nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ, khẩn trương hoàn thiện các thủ tục liên quan để thực hiện thu hồi đất, giải phóng mặt bằng giai đoạn 2 và 3. Tuy nhiên, việc giải phóng mặt bằng liên quan đến phân kỳ đầu tư, thủ tục trải qua nhiều bước và cần có thời gian. Hiện chủ đầu tư dự án đang hoàn thiện các thủ tục cần thiết, đảm bảo đủ điều kiện để triển khai giai đoạn 2 và 3.
Dự án Đầu tư xây dựng Khu bến cảng Mỹ Thủy (huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị) được Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2019, với diện tích 685ha. Dự án do Công ty Cổ phần Liên doanh Cảng quốc tế Mỹ Thủy làm chủ đầu tư, với quy mô 10 bến, phát triển theo 3 giai đoạn, có tổng mức đầu tư trên 14.000 tỷ đồng. Khi hoàn thành, cảng có khả năng tiếp nhận tàu tải trọng đến 100.000 tấn. Trong đó, giai đoạn 1 (2018 - 2025), đầu tư 4 bến với tổng vốn đầu tư 4.946 tỷ đồng; Giai đoạn 2 (2026 - 2031) đầu tư 3 bến với tổng vốn đầu tư 4.980 tỷ đồng; Giai đoạn 3 (2032 - 2036) đầu tư 3 bến với tổng vốn đầu tư 4.308 tỷ đồng.
