Khái niệm về ngày sức khỏe tâm thần không phải là mới. Song, cũng như nhiều khía cạnh của việc chăm sóc bản thân, tầm quan trọng của ngày này có thể đã bị hiểu sai hoặc đánh giá thấp. Dù là căng thẳng bởi đại dịch, kiệt sức hay bất kỳ yếu tố nào khác, nhiều người - bao gồm trẻ em, vẫn cần có một ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Trẻ em không “miễn dịch” với căng thẳng

Ngày càng có nhiều trường học nhận ra nhu cầu này và cho phép trẻ em nghỉ học ở nhà trong một số ngày nhất định vì lý do sức khỏe tâm thần.

Verywell Mind (trang web chuyên cung cấp thông tin giáo dục tại Mỹ) đã khảo sát hơn 1.000 phụ huynh hoặc người giám hộ Mỹ có con trong độ tuổi từ 8 - 12 và 13 - 17. Nhờ đó, tìm hiểu thêm về tác động và cách tận dụng những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em. Kết quả cho thấy, các phụ huynh rất tích cực về ý tưởng cho phép trẻ em có những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, một số rào cản khiến trẻ em trên khắp nước Mỹ không thể có một ngày nghỉ phép do sức khỏe tâm thần khi chúng cần.

Mặc dù chúng ta có thể nhìn lại thời thơ ấu của mình như một sự vô tư lự, nhưng trẻ em ngày nay lại không như vậy. Đại dịch cũng tạo ra một số tác nhân gây căng thẳng mới. Cuộc khảo sát chỉ ra rằng, 60% cha mẹ cho biết, sức khỏe tinh thần của con họ ít nhất đã bị ảnh hưởng phần nào bởi đại dịch. 36% đã quan sát thấy những thay đổi về tâm trạng và hành vi ở trẻ. Trong khi đó, 37% cha mẹ đã quan sát thấy rằng, con của họ gặp khó khăn hơn trong việc giao tiếp xã hội.

Kết quả cho thấy, yếu tố gây căng thẳng lớn nhất đối với trẻ em là trường học. Người Mỹ cảm thấy rằng, trường học góp phần gây căng thẳng cho con họ hơn tất cả. Trước tình trạng này, các phụ huynh cho biết sẵn sàng tận dụng cơ hội nếu ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần có thể giúp ích cho con họ.

Khảo sát cũng chỉ ra rằng, 56% cha mẹ đã để con mình có một ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần và 32% khác sẽ xem xét điều đó. 75% nói rằng, ngày này có thể là một công cụ hiệu quả để hỗ trợ sức khỏe tinh thần của trẻ. Trong khi đó, 74% tin rằng, các trường học nên có những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ.

Cho dù trẻ dành cả ngày để nói về cảm xúc của mình, hòa vào thiên nhiên, chơi điện tử hay chỉ đơn giản là thư giãn, thời gian nghỉ ngơi vẫn sẽ mang đến cơ hội quý giá để “tái thiết lập”.

Cứ 5 phụ huynh thì có 1 người không đủ khả năng để con mình nghỉ trong ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Ảnh minh họa.

Sự chấp nhận ngày càng tăng

Hàng chục tiểu bang tại Mỹ đã thông qua luật cho phép học sinh sử dụng sức khỏe tâm thần hoặc hành vi như một lý do hợp lệ để nghỉ học.

Bà Amy Morin - biên tập viên của Verywell Mind, cho biết: “Đại dịch, các hoạt động bị hủy bỏ và học tập từ xa đã góp phần làm gia tăng khủng hoảng sức khỏe tâm thần của trẻ em. Điều đó khiến nhiều bang cho phép trẻ em nghỉ học để có ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Nhờ đó, giúp trẻ có thể tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng của mình”.

Theo các chuyên gia, trẻ em có thể thể hiện sự căng thẳng hoặc lo lắng theo những cách khác với người lớn. Tuy nhiên, những lo lắng và đấu tranh của trẻ cũng có giá trị không kém. Trên thực tế, 58% cha mẹ nói rằng, họ biết con mình cần một ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, 69% phụ huynh hiện nay cho rằng, việc nghỉ một ngày dành cho sức khỏe tâm thần là điều bình thường.

Với sự chấp nhận rộng rãi về ngày sức khỏe tâm thần và nhận thức ngày càng tăng về lợi ích của chúng, có vẻ như không cần bàn cãi rằng, “công cụ” này nên được phổ biến và áp dụng cho trẻ em cũng như phụ huynh. Tuy nhiên, một số rào cản đã khiến con đường biến những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần trở thành một phần thường xuyên trong cuộc sống của trẻ trở nên khó khăn hơn.

Cụ thể, gần 1/3 (32%) cha mẹ người Mỹ không biết về ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, 31% phụ huynh cảm thấy rằng, con họ còn quá nhỏ để có thể gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Trong khi đó, nhiều nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, trẻ em có thể có dấu hiệu trầm cảm và lo lắng ngay từ khi mới đi học. Theo các chuyên gia, các dấu hiệu của vấn đề sức khỏe tâm thần có thể ít rõ ràng hơn so với những triệu chứng của bệnh tật (như sốt hoặc sổ mũi). Do đó, căng thẳng thời thơ ấu ở trẻ có thể dễ bị bỏ sót hơn.

Hầu hết tổ chức giáo dục tại Mỹ vẫn chưa tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ nghỉ ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Ảnh minh họa.

Đối với phần lớn phụ huynh nhận thức được ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần, họ vẫn đặt ra câu hỏi về khả năng tiếp cận và tính sẵn có của “công cụ” này.

Trong số các phụ huynh được khảo sát, chỉ 31% chia sẻ, trường học của con họ có tổ chức các ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh. Trong khi phụ huynh vẫn có thể cho con nghỉ học nếu cần thiết, hầu hết các tổ chức giáo dục tại Mỹ vẫn chưa tạo điều kiện thuận lợi cho việc này.

Ngoài ra, khoảng 1/4 (26%) cha mẹ lo lắng về việc cho con mình nghỉ một ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần do sự kỳ thị xung quanh các vấn đề sức khỏe tâm thần. Trong khi đó, 34% cho rằng những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần kém chính đáng hơn so với việc trẻ nghỉ ốm bình thường.

Các chuyên gia nhận định, một số lý do thực tế khiến phụ huynh ít có khả năng cho phép con mình có những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Về cơ bản, các nhu cầu khác có thể khiến cha mẹ gặp khó khăn hơn trong việc cho con nghỉ học, thậm chí là để giải quyết một số loại đau khổ về tinh thần. 38% các cha mẹ không cho con họ nghỉ trong ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần vì lo lắng về việc trẻ nghỉ học quá nhiều. Họ đồng thời lo ngại rằng, trẻ có khả năng bị tụt lại phía sau do nghỉ học.

Điều quan trọng là cuộc khảo sát đã cho thấy sự chênh lệch lớn về khả năng tiếp cận những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Tình trạng này cũng tương ứng với thu nhập của các hộ gia đình. Các hộ gia đình có thu nhập hơn 100.000 USD/năm có nhiều khả năng dành cho trẻ những ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần chính thức. 55% phụ huynh có thu nhập hộ gia đình lớn hơn 100.000 USD/năm cho biết, trường học của con họ cung cấp các ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần.

20% phụ huynh có thu nhập hộ gia đình dưới 100.000 USD/năm nói rằng, trường học của con họ không cung cấp ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Các hộ gia đình có thu nhập thấp dành ra ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ ít hơn gần 3 lần.

Bà Grace Bastidas - Tổng biên tập của Verywell Mind, cho biết: “Hiện tại, nhiều quốc gia không có luật về ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần trong trường học. Ngay cả khi luật đó được quy định bắt buộc, cứ 5 phụ huynh thì có 1 người không đủ khả năng để con mình tham gia ngày này. Lý do đơn giản là họ không thể bỏ lỡ công việc hoặc trả tiền cho việc chăm sóc con đột xuất. Vì vậy, dành một ngày để thiết lập lại và nạp năng lượng trở thành một đặc quyền đối với nhiều gia đình”.

Trước tình trạng này, các chuyên gia cho rằng, để trẻ được hưởng lợi khi dành một ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần là điều phức tạp. Cha mẹ cần nhận thức được lợi ích và hiểu rằng, con họ có thể cần một ngày chăm sóc sức khỏe tâm thần. Trong khi đó, một số trường học tạo điều kiện cho trẻ nghỉ trong ngày này. Nếu không, cha mẹ có thể chọn cách để trẻ ở nhà với lý do như một ngày nghỉ ốm bình thường.

Nếu trẻ còn nhỏ, cha mẹ có thể ở nhà với chúng. Một cách khác là tìm một người chăm sóc có thể làm việc này trong thời gian ngắn. Ngoài ra, cha mẹ có thể tạo điều kiện về thời gian và không gian để trẻ thảo luận về cảm xúc của con. Đồng thời, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động giúp chúng lấy lại tinh thần.