Maulawi Ahmed Taqi, người phát ngôn của Bộ Giáo dục Đại học Taliban, cho biết: “Nếu không có nữ sinh tốt nghiệp trung học, cũng sẽ không có sinh viên nữ vào đại học. Tôi hy vọng Bộ Giáo dục sớm đưa ra chính sách và mở cửa trường học dành cho nữ sinh bởi vì giáo dục dành cho trẻ em gái rất quan trọng”.
Nguồn tin thân cận với chính quyền Taliban tiết lộ, dù lệnh cấm nữ sinh Afghanistan đi học được dỡ bỏ trong thời gian tới, các nhà chức trách cũng sẽ giới hạn khả năng học tập của phụ nữ.
Hiện nay, nếu không có giấy chứng nhận tốt nghiệp trung học, học sinh Afghanistan không thể tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia (còn gọi là kankor). Năm 2021, chính quyền Taliban cho phép toàn bộ nữ sinh Afghanistan lớp 12 trên cả nước tốt nghiệp phổ thông, dù đi học hay không, nên họ có thể thi đại học. Nhưng năm nay, chính quyền Taliban chưa có động thái gì dù kỳ thi kankor sắp đến gần.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia giáo dục phân tích, ngay cả khi được phép học đại học, nữ sinh Afghanistan rất khó bắt nhịp với chương trình học hoặc đuổi kịp nam sinh do đã tạm dừng đến trường gần một năm.
TS Azizullah Amir, Chủ tịch kiêm người sáng lập Trường Đại học nữ sinh Moraa, cho biết các lớp học thêm có thể bù đắp kiến thức của một vài tháng nghỉ học. Nhưng những nữ sinh thậm chí chưa học hết lớp 11 không thể theo kịp chương trình đại học.
Các lớp học trực tuyến hoặc lớp học bí mật đã giúp một số nữ sinh tiếp tục học tập nhưng những nỗ lực này chỉ hỗ trợ cho một thiểu số người. Bởi vì trường học bí mật là sáng kiến tư nhân nên hầu hết đều thu học phí để trang trải chi phí vận hành. Trong tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay, ngày càng ít nữ sinh có cơ hội tiếp cận các lớp học này.
Trong khi đó, việc học trực tuyến cũng đối mặt không ít thách thức. Học online đồng nghĩa người học cần có ít nhất một chiếc điện thoại thông minh và khả năng truy cập Internet. Nhưng những điều kiện này nằm ngoài khả năng chi trả của nhiều nữ sinh, đặc biệt trong các gia đình chưa coi trọng giáo dục dành cho nữ giới.
Nhiều nhà lãnh đạo của chính quyền Taliban bày tỏ ủng hộ giáo dục dành cho phụ nữ, miễn tuân thủ các quy định Hồi giáo như nam nữ học riêng, nữ giới phải mặc trang phục Hồi giáo...
Theo Maulawi Ahmed Taqi, để đáp ứng các quy định này, Bộ Giáo dục đã sắp xếp lịch học của nam và nữ sinh đan xen nhau, chia khuôn viên các trường học... Một số trường như Trường ĐH Kabul, trường hàng đầu cả nước, hiện đang dạy nam và nữ luân phiên vào sáng và chiều.
Tuy nhiên, nếu chính quyền Taliban chưa cho phép nữ sinh Afghanistan trở lại trường học, những cố gắng này đều sẽ thất bại.
Sau khi giành quyền kiểm soát Afghanistan, Taliban đã đóng cửa trường học vì Covid-19. Sau 2 tháng, chính quyền mới mở cửa lại trường học nhưng chỉ dành cho nữ sinh tiểu học và nam sinh.
Tháng 3/2022, Bộ Giáo dục nước này thông báo các trường sẽ mở lại hoàn toàn và nữ sinh phổ thông được phép đi học. Tuy nhiên, nữ sinh đã phải ra về chỉ vài giờ sau khi trường mở cửa. Đến nay, nữ sinh phổ thông Afghanistan vẫn chưa quay lại trường học.
