“Truyện ngắn giống như thứ nước hoa cô đặc” (Trương Hiền Lương). Có điều, thứ nước hoa giá trị ấy sẽ lan tỏa hương thơm, gieo vào lòng người ta những chân lí cuộc đời. Giữa ngày Đông se sắt, lòng tôi ấm hơn khi đọc truyện ngắn “Căn bếp yêu thương” của nhà văn Pháp Benadel. Thì ra, trong cuộc đời này, có khi niềm vui hạnh phúc lại đến với người ta một cách tình cờ thú vị đến vậy.
Cốt truyện giản dị
Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ tình cờ của nhân vật tôi - Martial và cô chủ cửa hàng Amandine. Mở đầu với một khung cảnh buổi chiều buồn với “bầu trời xám xịt” trước Giáng sinh, Martial, người đàn ông bốn hai tuổi tâm trí như một ông già đang đói mệt mỏi đi trên đường. Martial vô tình bị thu hút bởi một cửa hàng với biển hiệu sáng xanh nhấp nháy “TRỞ VỀ VỚI HẠNH PHÚC”. Anh đã có linh cảm về một cuộc gặp gỡ thú vị và mang theo sự mong đợi ấy bước vào cửa hàng.
Ở đây, Martial bắt gặp Amandine và cảm nhận được những vẻ đẹp của cô ngay từ những cái nhìn đầu tiên. Có lẽ vì thế mà mặc dù đã biết nhà hàng hết bàn nhưng anh vẫn cố gắng tìm cách ở lại để được tiếp xúc và tìm hiểu về cô. Martial chịu ngồi ăn trong bếp và cảm thấy ấm lòng trước sự đối đãi nhiệt tình và có phần đặc biệt của cô chủ cửa hàng. Anh đã trò chuyện, ngắm nhìn, bị thu hút bởi người con gái ấy.
Sau khi thưởng thức bữa ăn, Martial đã nghĩ đến tương lai của anh cùng Amandine. Và thật bất ngờ, cô chủ cửa hàng cũng có cùng suy nghĩ ấy, Amandine đã nói ra nỗi lòng của mình trong lúc ngồi ăn cùng với Martial. Nhờ vào đó mà họ đã đồng điệu với nhau, tìm được chân ái của cuộc đời mình và mong muốn cùng nhau hướng về một tương lai tốt đẹp phía trước, nơi bàn tay lạnh của người đàn ông sẽ được sưởi ấm bởi căn bếp yêu thương nơi trái tim người phụ nữ.
Ngỡ chìm trong bóng tối
Truyện ngắn “Căn bếp yêu thương” là một khúc ca da diết về sự khao khát tình cảm lứa đôi của con người trong cuộc sống hiện đại. Câu chuyện mở đầu với một khung cảnh xơ xác gợi cảm giác mờ nhạt, nhàm chán. “Đó là một ngày với bầu trời xám xịt, tạo cảm giác cô đơn khi Giáng sinh sắp đến gần.
Mặc cho vẻ ngoài hào nhoáng của những món đồ trang trí Noel, nỗi buồn vẫn lơ lửng, phảng phất trong không khí của những con đường lát đá cũ đầy rác, của những ngã tư nơi động cơ chạy ngược xuôi dưới ánh đèn neon mờ nhạt, giữa màn sương mù bao phủ nơi quảng trường rộng lớn của đám đông đang chen chúc xếp hàng lối vào tàu điện ngầm”.
Khung cảnh ấy khiến cho người ta cảm thấy lạnh lẽo, chán chường. Và nhân vật tôi cũng thế, anh mệt mỏi khi đi lại trên con đường ấy. Giữa chốn đô thị xa hoa nhộn nhịp, Martial thấu rõ sự xa cách trong mối quan hệ của con người. Hạnh phúc ngỡ như dần đóng kín với người đàn ông khuyết tật về thể chất. Martial tự ti như thế vì anh đã bốn mươi hai tuổi, tuy là “chủ một doanh nghiệp tư nhân, khá giả, nhưng thiếu thốn tình cảm”.
Cũng vì công việc mà anh không có thời gian nuôi dưỡng sở thích, ngoài ra anh còn “bị khuyết tật về thể chất”, “hai chân bị teo do di chứng của căn bệnh thời thơ ấu”. Có lẽ vì những lí do ấy mà cuộc sống của Martial bị “nhấn chìm trong bóng tối”, anh sống trong sự cô độc, gác lại những đam mê và không dám theo đuổi tình yêu.
 |
Ảnh minh họa. |
Gặp gỡ và nên duyên
Thật may mắn khi anh đã vô tình bị thu hút bởi cửa hàng “TRỞ VỀ VỚI HẠNH PHÚC”. Bước vào cửa hàng, anh tỉ mỉ quan sát khung cảnh xung quanh và cảm thấy đói trước mùi thơm của món bò hầm. Sự xuất hiện của anh cũng đã thu hút cái nhìn của cô chủ cửa hàng, cô đến gần và hỏi xem anh có phải thành viên trong Hội “Art et Culture” hay không.
Trong khoảnh khắc ấy, Martial đã cảm thấy “đôi mắt xanh thẫm” của Amandine “như nhìn thấu tâm can” và “vẻ yếu đuối” của mình. Trước câu hỏi của cô chủ cửa hàng, anh ngỏ ý muốn tìm một bàn ăn nhưng đã bị từ chối. Tuy vậy, anh tiếp tục bị thu hút bởi giọng nói du dương và khuôn mặt cân đối, toát lên vẻ đầy đặn của cô, Martial đã thuyết phục, nài nỉ để được ở lại nhà hàng và tìm hiểu, trò truyện thêm với cô gái này.
Và cuối cùng, cô chủ cửa hàng cảm thấy bối rối và đã nở một nụ cười bất lực trước sự cố chấp của chàng trai.
Amandine đồng ý cho anh ăn ở trong bếp nhưng cũng cảm thấy rất khó hiểu khi Martial nhất quyết muốn ăn ở nhà hàng này. Trước sự thắc mắc ấy, Martial chỉ cho biết rằng mình đang rất đói rồi tiếp tục quan sát cô chủ. Đó là một cô gái có dáng đi giống mèo với mái tóc vàng bồng bềnh và cái cổ rám nắng.
Trước khi bước vào bếp, Amandine đã giới thiệu bản thân và hỏi tên anh, đồng thời thông báo trước rằng anh sẽ là khách hàng riêng của cô. Chính câu nói ấy đã khiến Martial cảm thấy xúc động, ấm lòng. Cô giới thiệu anh với mọi người trong bếp rồi cẩn thận dọn cho anh một cái bàn bên cửa sổ.
Tình cảm của anh dường như đang được nuôi dưỡng qua những hành động, cử chỉ của Amandine. Cô mang cho anh hai quả trứng rán, Martial cảm nhận được “niềm khao khát tình yêu như thiêu đốt tâm hồn khi” anh “nhìn thấy lòng trắng kêu lách tách dưới lớp lòng đỏ”. Và đặc biệt, “khi đến gần, cơ thể cô tỏa ra một mùi hương gợi cảm” làm anh “say đắm”.
Quả thật, một tâm hồn đang yêu và khao khát tình cảm rất dễ dàng rung động trước những cử chỉ nhỏ. Martial mê muội trước giọng nói ngọt ngào của cô, nó gợi cho anh bầu không khí của một cặp tình nhân đang vui đùa. Anh đã khao khát chinh phục được trái tim của Amandine và cảm nhận được sự đồng điệu giữa hai người.
Mặt anh nóng lên khi đôi bàn tay trắng nõn của cô chạm vào, Martial tiếp tục thưởng thức dư vị của món ăn và cảm thấy tâm tình của mình đang được nuôi dưỡng “bởi tình yêu mà Amandine đã đặt vào việc chuẩn bị cho món ăn trưa bình thường này”.
Martial chìm đắm trong thứ tình cảm chân thành ấy cho đến khi ăn xong, anh lại nghĩ đến một tương lai tươi đẹp nếu hai người đến bên nhau. Dường như đây là một ước muốn vô cùng bình dị, xuất phát từ một trái tim chân thành, khao khát tình cảm. Và thật bất ngờ, cô chủ cửa hàng cũng đồng điệu với anh trong ước muốn ấy. Sự phát hiện của cô đã khiến anh giật mình và trở nên ngại ngùng, bối rối. Cô nói với anh về câu châm ngôn của mình: “Ước mơ là muối của cuộc đời”. Nhờ vào sự mạnh dạn thừa nhận của cô gái, cơ hội để hai người tìm hiểu và sát lại gần nhau được mở ra.
Martial nói về hoàn cảnh của mình, đồng thời thăm dò Amandine. Dường như những lời thăm dò của anh đã bộc lộ hết niềm khao khát tình cảm và nỗi khốn khổ của một kẻ “bị trói buộc vào sự nhạt nhẽo của cuộc sống”. Martial tự ti cảm thấy bản thân mình như “Người đàn ông trơ trẽn bám lấy một người phụ nữ”, bởi ngay từ ban đầu mục đích của anh khi cố chấp ở lại nhà hàng này là để được tiếp xúc, trò chuyện, quan sát và tìm hiểu cô chủ nơi đây. Thật tuyệt khi sự cố gắng và tình cảm đang mãnh liệt trong lòng anh tìm được sự đồng điệu.
Thưởng thức bò hầm, Martial cảm thấy niềm khao khát của mình vô cùng nóng bỏng, nó thúc đẩy anh sẵn sàng vượt qua mọi sự cản trở. Hương vị thơm ngon của món ăn gợi lên trong tư tưởng anh một tương lai tươi đẹp dưới bầu trời xanh. Anh vẫn đề ý đến Amandine và cảm giác cô như một người vợ đang đứng cạnh chờ lời nhận xét từ mình. Hơn cả mong đợi, Martial biết được cô gái mình thầm thương trộm nhớ “không có người yêu”, anh bất ngờ, “há hốc mồm” trước sự tiết lộ ấy.
Nhìn thấy vẻ bất ngờ của chàng trai, Amandine bật cười, cô cũng mở lòng chia sẻ về hoàn cảnh của mình. Một người xinh đẹp, quyến rũ như Amandine đúng là có rất nhiều người theo đuổi, nhưng cô biết được rằng họ chỉ tiếp cận vì vẻ bề ngoài chứ không phải vì tính cách, con người mình.
Điều đó đã khiến cô dường như mất niềm tin vào tình yêu, nhưng trước một chàng trai thiếu sức hút, Amandine mê muội khi đối mặt với thái độ và các phẩm chất khác thường của anh. Bởi khi gặp gỡ, cô chỉ là một người đơn thuần với “Mái tóc rối bù, chiếc mũi khoằm, vẻ ngoài vụng về, chẳng có gì thú vị cả”. Thế nhưng trước vẻ ngoài giản dị, đời thường ấy, Martial vẫn bị thu hút bởi con người của cô, anh “cố chấp đến vụng về” để tìm cớ được ở gần người con gái ấy.
Chính phong thái đó đã khiến Amandine ấn tượng, anh khác với những người đàn ông cô đã từng gặp - “những người với vẻ ngoài tự tin, nghĩ rằng vóc dáng thuận lợi của họ là cơ hội cho sự thô lỗ” và nghĩ rằng cô chỉ đang “chờ đợi họ”. Martial cũng có thể hành xử như thế nhưng anh đã không chọn nó mà đã lấy hết can đảm của mình để chinh phục cô. Amandine xúc động thừa nhận: “Sự cố chấp của anh khơi dậy trong em cảm giác sâu sắc, ý chí của anh trói buộc em vào tình cảm anh dành cho em”.
Cô hiểu được rằng chàng trai trước mặt đang bất chấp tất cả chỉ để tranh thủ sự hiện diện của mình. Điều đó khiến Amandine thực sự cảm động, nó cũng gợi đến trong cô một tương lai tươi đẹp, nơi mà sức mạnh của tính cách và sự đồng điệu trong tình yêu sẽ chiến thắng những khiếm khuyết. Trước những nỗi lòng và suy nghĩ của cô chủ cửa hàng, mắt Martial ướt nhòe niềm hạnh phúc nhưng có phần lo lắng, anh sợ rằng bản thân sẽ làm người mình yêu sợ hãi.
Nhưng khi nhìn vào những cử chỉ tự nhiên của người con gái ấy, anh cảm thấy mình được an ủi và yên lòng hơn, tiếp tục “tận hưởng sự ngọt ngào của niềm vui ngây thơ trong im lặng”. Martial mong rằng căn bếp, bàn ăn mà anh đang ngồi sẽ là sự khởi đầu cho một tương lai tốt đẹp. Và hành động của Amandine sau khi ăn xong chính là một mở đầu cho tình cảm giữa hai người tiếp tục phát triển.
Câu chuyện đã khép lại nhưng gợi ra trong tâm tưởng độc giả những liên tưởng về muôn vàn điều tuyệt đẹp sẽ nảy nở giữa cặp đôi ấy. Quả thật, “Triệu hạt mưa không hạt nào rơi nhầm chỗ, người ta gặp không người nào là ngẫu nhiên”, cuộc gặp gỡ của nhân vật tôi và cô chủ cửa hàng chỉ là một sự tình cờ nhưng lại là nền móng để tâm hồn của hai người đồng điệu, đâm chồi.
Nhờ cuộc gặp gỡ ấy, hai người sẽ đến với nhau bằng trái tim chân thành, tìm thấy được chân ái của đời mình giữa nơi đô thi lạnh lẽo, thiếu vắng tình người, và rồi, chàng trai sẽ dựa vào người mình yêu để dừng lại lắng nghe tiếng nói của đam mê, theo đuổi những sở thích, sống là chính mình,... còn cô gái sẽ lại tin vào tình yêu đôi lứa, thêm tin yêu cuộc sống và cùng người mình yêu tạo nên những điều tốt đẹp...
Nghệ thuật viết truyện
“Mỗi tác phẩm phải là một phát minh về hình thức và khám phá về nội dung” (Leonit Leonop), truyện ngắn “Căn bếp yêu thương” đã ngời sáng vẻ đẹp của tình yêu lứa đôi và niềm khao khát yêu thương của con người qua các hình thức nghệ thuật đặc sắc. Ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện xưng “tôi” bộc lộ được suy nghĩ, tâm trạng, tính cách của mình, đồng thời đan xen những lời bình về các nhân vật và hoạt cảnh giúp câu chuyện trở nên chân thực, tự nhiên.
Ngoài ra, ngôi kể này cũng góp phần làm sâu sắc quá trình diễn biến tâm lí của nhân vật. Phương thức biểu đạt tự sự, truyện kể liền mạch, có sự liên kết chặt chẽ giữa các sự việc. Đặc biệt, cách mở đầu nhàm chán nhưng kết thúc với hạnh phúc đơm hoa cũng để lại ấn tượng trong lòng độc giả. Chính những hình thức nghệ thuật đó đã góp phần làm nên giá trị cho tác phẩm, khẳng định tài năng nghệ thuật của nhà văn.
“Niềm vui của nhà văn chân chính là niềm vui của người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp” (Paustovski). Với truyện ngắn “Căn bếp yêu thương”, tác giả đã trở thành người định hướng cho tư tưởng, tình cảm của người đọc. Từ những vẻ đẹp của tình yêu lứa đôi và niềm khao khát yêu thương của con người, tác phẩm đã mở ra một thế giới tràn ngập những điều tốt đẹp. Phải chăng, đó cũng chính là ước muốn đáng quý mà nhà văn gửi gắm trong câu chuyện.
Giữa cuộc sống xô bồ, hiện đại, những giá trị tốt đẹp như tình cảm con người đã dần trở nên thực dụng, nhiều người đến với nhau chỉ vì lợi ích cá nhân... chính vì thế mà con người dần trở nên xa cách khiến đời sống tinh thần tỉ lệ nghịch với đời sống vật chất.
Cảm nhận được sự lạnh lẽo ấy, nhà văn thu nhỏ phạm vi vào “Căn bếp yêu thương”, ngời sáng lên những tình cảm và mong muốn cao đẹp của con người, từ đó nhắn gửi, thức tỉnh và thôi thúc độc giả phải biết trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống, biết theo đuổi tình yêu, lắng nghe lời thì thầm của trái tim. Với ý nghĩa đó, truyện ngắn “Căn bếp yêu thương” của Benadel sẽ có giá trị thanh lọc tâm hồn, hướng độc giả đến “một vùng trời đẹp hơn, nhân tính hơn” (Lê Đạt).
