Thực chiến
Theo báo Anh, Kalibr là tên được Nga đặt cho dòng tên lửa chống hạm, chống tàu ngầm, tấn công mặt đất, tàu ngầm, tàu chiến và (trong tương lai) tên lửa hành trình phóng từ mặt đất của Nga, với tầm hoạt động từ 220 và 4.500 km, mang theo phần chiến đấu từ 400-500 kg hoặc vũ khí hạt nhân.
Ưu điểm chính của tên lửa là thiết kế module và khả năng sử dụng để chống lại nhiều loại mục tiêu khác nhau và được phóng bởi nhiều nền tảng.
Nga bắt đầu sản xuất phiên bản mới Kalibr vào giữa những năm 1990, với các kỹ sư đã phát triển hơn chục biến thể nội địa và xuất khẩu trong suốt hai thập kỷ rưỡi qua.
Lần hoạt động chiến đấu đầu tiên của Kalibr diễn ra vào năm 2015, khi chúng được sử dụng để tấn công lực lượng khủng bố ở Syria. Tên lửa được phóng từ tàu hộ tống nhỏ ở Biển Caspian, cũng như các tàu chiến hạng nặng và tàu ngầm ở Địa Trung Hải.
Sau khi cuộc khủng hoảng Donbass leo thang thành cuộc chiến ủy nhiệm của NATO ở Ukraine vào đầu năm 2022, Nga bắt đầu sử dụng Kalibr tấn công các mục tiêu quân sự trên khắp Ukraine như các điểm chỉ huy, căn cứ không quân và hệ thống phòng không.
Đến mùa thu năm 2022, Kalibr đã được sử dụng để tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine nhằm đáp trả các cuộc tấn công liên tục của Kiev vào cơ sở hạ tầng dân sự của Nga, bao gồm cả Cầu Crimea.
Khó bị đánh chặn
Giới quân sự phương Tây đánh giá Kalibr là một trong những loại tên lửa tầm xa nguy hiểm nhất được Nga sử dụng trong cuộc khủng hoảng Ukraine cho đến nay, với hệ thống dẫn đường quán tính tự động, khả năng chống nhiễu, khả năng bám sát mặt đất khi bay và khả năng tăng tốc trong quá trình bay.
Ở giai đoạn cuối, tên lửa sử dụng tính năng cơ động độc đáo, tăng đáng kể khả năng xuyên thủng hệ thống phòng không và tên lửa của đối phương và bắn trúng mục tiêu của chúng.
Guardian cho biết, loại tương tự NATO được sản xuất hàng loạt gần nhất với Kalibr là Tomahawk do Mỹ sản xuất.
Lần đầu được biết đến vào những năm 1980 và có nhiều biến thể, tên lửa này có thể được trang bị đầu đạn thông thường nặng 450 kg hoặc đầu đạn hạt nhân chiến thuật W80 và có tầm hoạt động từ 460 đến 2.500 km, tùy theo sự sửa đổi.
Trong khi Nga xuất khẩu các biến thể của Kalibr tới một số quốc gia thân thiện thì Washington đã hạn chế nghiêm ngặt việc cung cấp Tomahawk cho các đồng minh, cho đến nay chỉ xuất khẩu Tomahawk sang Anh.
Dù được đánh giá rất cao nhưng Tomahawk có một số nhược điểm được biết đến so với Kalibr, bao gồm tốc độ bay cận âm ổn định, khiến nó dễ bị phòng không đối phương tấn công hơn, độ chính xác và đặc điểm tầm bắn kém hơn.
Thành tích thực chiến không ấn tượng đã được chứng minh trong cuộc chiến ở Iraq năm 2003, khi có tới 30 quả Tomahawk đã bị lực lượng phòng không Iraq bắn hạ.
Ở Syria tình hình cũng không khá hơn khi vào năm 2017 và 2018, có hơn một nửa số tên lửa của Mỹ, Anh phóng không trúng mục tiêu hoặc bị đánh chặn.
Nhà sử học quân sự Nga Yury Knutov, giám đốc Bảo tàng Phòng không ở khu vực Moscow, cho biết đặc điểm tốc độ của Kalibr và đặc biệt là khả năng thay đổi tốc độ trong khi bay khiến nó nổi bật khi so sánh với các tên lửa tương tự của NATO.
"Tomahawk có tốc độ bay ít nhiều ổn định, trong khi Kalibr có thể thay đổi tốc độ hoặc quỹ đạo bay. Điều này khiến nhiệm vụ đánh chặn Kalibr của phòng không đối phương khó khăn hơn nhiều", Knutov nói.
