Sự thống trị của học giả quốc tế
Nhiều nguồn tin cho biết, Thụy Điển đã chào đón gần 80% SV theo học sau tiến sĩ ##đến từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, tỷ lệ ngày càng tăng này đã làm dấy lên câu hỏi rằng, lý do gì khiến SV Thụy Điển không thể hoặc không muốn cạnh tranh?
Báo cáo thường niên năm 2018 của Cơ quan Giáo dục Thụy Điển (UKA) cho thấy, có tới 37.830 SV quốc tế đăng ký theo học tại Thụy Điển trong năm 2017 - 2018, tăng 5% so với năm trước. Số SV quốc tế hiện chiếm 28% tổng số tân sinh viên của quốc gia này. Đặc biệt, phần lớn du HS tại Thụy Điển là các SV du học tự túc và mang lại khoản học phí lớn cho các trường, tăng 24% so với năm trước.
Bà Sofia Berlin Kolm - nhà phân tích tại UKA cho biết, người học phải cạnh tranh khốc liệt để được đào tạo nghiên cứu hai năm sau khi hoàn thành bằng tiến sĩ. Theo báo cáo, có tới gần 78% học giả nghiên cứu sau tiến sĩ không phải là công dân Thụy Điển.
Những con số này đã gây ra tranh cãi trái chiều giữa các chuyên gia Thụy Điển. Theo bà Agneta Bladh - nhà nghiên cứu về quốc tế hóa GD sau ĐH, số lượng lớn học giả quốc tế là “một dấu hiệu tích cực, nhất là những người nghiên cứu sau tiến sĩ. Họ theo học tại Thụy Điển trong một thời gian ngắn và tạo ra tiền đề cho sự hợp tác nghiên cứu trong tương lai với các nhà nghiên cứu Thụy Điển”. Bà Bladh khẳng định, môi trường quốc tế mang lại lợi ích không nhỏ cho chất lượng nghiên cứu.
Tuy nhiên, bà Agneta Bladh cũng bày tỏ lo ngại khi số học giả nghiên cứu sau tiến sĩ đến từ các quốc gia khác gần gấp đôi tỷ lệ những người theo học là công dân Thụy Điển. Trong năm 2018, có 17.370 SV đăng ký học sau tiến sĩ và 36% trong số này là SV quốc tế, tăng từ 19% trong năm 2007. Trong số 3.080 học giả theo học tiến sĩ vào năm 2018, có tới 1.300 (42%) là du HS.
Các SV nước ngoài đang lựa chọn theo học ngành Khoa học tự nhiên và Nghiên cứu công nghệ, nhiều hơn so với các công dân Thụy Điển. Năm 2018, chỉ có 560 SV Thụy Điển theo học tiến sĩ ngành Khoa học tự nhiên và Công nghệ, kém xa so với 800 SV nước ngoài. Mặt khác, ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn lại thu hút 150 SV Thụy Điển học tiến sĩ, trong khi chỉ có 70 người học đến từ các nước khác lựa chọn lĩnh vực này.
Dấu hiệu “đáng báo động”
Chia sẻ với truyền thông, bà Agneta Bladh bày tỏ lo ngại: “Số lượng lớn SV quốc tế tại Thụy Điển theo học sau tiến sĩ là một dấu hiệu đáng báo động. Liệu, điều này do SV Thụy Điển không thể cạnh tranh với các ứng viên quốc tế, hay họ không quan tâm đến ngành nghiên cứu?”. Cũng theo bà Bladh, vấn đề này cần được thảo luận tại các học viện, “vì chúng ta cần những tiến sĩ giỏi - những người sẽ đóng góp không chỉ cho sự phát triển của ngành GD Thụy Điển, mà còn cả lĩnh vực kinh doanh cũng như các ngành khác trong xã hội Thụy Điển”, nhà nghiên cứu lý giải.
Báo cáo của UKA khẳng định: “Những SV quốc tế đang hoạt động tốt ở Thụy Điển. Họ theo học GD bậc cao nhiều hơn so với công dân Thụy Điển”.
Chính phủ Thụy Điển đã chào đón nhiều người di cư hơn bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác. Năm 2018, có tới 76.180 nhân viên được tuyển dụng tại các tổ chức GD ĐH Thụy Điển, trong đó có cả SV đang học tiến sĩ và có 35% nhân viên không phải công dân nước này.
Giáo sư Henrik Cederquist, Phó Trưởng khoa Khoa học tự nhiên tại ĐH Stockholm khẳng định luôn coi sự áp đảo về số lượng của các học giả quốc tế sau tiến sĩ là hoàn toàn tự nhiên. Lý giải cho việc này, ông nhấn mạnh: “Nhiều ý kiến cho rằng, các nhà nghiên cứu trẻ nên làm việc trong một môi trường hoàn toàn khác. Do đó, nhiều học giả Thụy Điển đã quyết định tới nước ngoài để theo học sau tiến sĩ”. Ngoài ra, GS Cederquist cũng bày tỏ mong muốn số SV quốc tế tới đất nước ngày một nhiều hơn nữa.
Tuy nhiên, không ít chuyên gia bày tỏ sự quan ngại, khi báo cáo của University World News cho thấy, phần lớn SV quốc tế đều rời Thụy Điển, chỉ vài năm sau khi học xong tiến sĩ.
Trước bối cảnh này, Bộ trưởng Giáo dục và Nghiên cứu Đại học, bà Matilda Ernkrans nhấn mạnh: “Điều này là không tốt. Chúng tôi muốn giữ lại những năng lực nghiên cứu mà họ học được từ Thụy Điển để chúng tôi có thể tiếp tục là một quốc gia nghiên cứu hàng đầu. Điều kiện làm việc cho các nhà nghiên cứu là một trong những yếu tố quan trọng nhất đối với tôi trong chính sách nghiên cứu”.
Theo thống kê, có tới 2/3 SV quốc tế (860/1.300) được nhận vào 6 cơ sở GDĐH danh giá tại Thụy Điển: Học viện Công nghệ Hoàng gia KTH, ĐH Lund, Viện Karolinska, ĐH Uppsala, ĐH Stockholm và ĐH Công nghệ Chalmers tại Gothenburg.
Tổng số SV đóng học phí trong năm học 2017 - 2018 là 7.030 người, tăng 24% so với năm trước. Trong đó, khoảng 23% tương đương với 1.700 SV đóng học phí đã nhận được một khoản trợ cấp để chi trả các khoản phí khác; 61% trong số này được nhận trợ cấp đã bao gồm tất cả học phí.
Trong năm học 2017 - 2018, 59.130 SV đã nhận bằng ở cấp độ cơ bản hoặc nâng cao. Trong đó, 14% SV từng theo học ở nước ngoài trong 12 học kỳ trước, giảm 1% so với năm trước đó. Những con số này là minh chứng rõ ràng về khoảng cách số lượng SV quốc tế học tập tại Thụy Điển và số SV Thụy Điển đi du học.
