Trong khi các cơ quan tình báo Nga đang vạch ra một lộ trình phức tạp và an toàn cho Tổng thống Nga Vladimir Putin đến thủ đô Budapest của Hungary để gặp người đồng cấp Hoa Kỳ Donald Trump, câu hỏi về sự thành công của hội nghị thượng đỉnh này đang được giới phân tích đặt ra.
Liệu một hội nghị thượng đỉnh thứ hai có thể mang lại bước đột phá không chỉ cho cuộc xung đột ở Ukraine, mà còn trong mối quan hệ giữa Moscow với Washington và giữa Nga với Liên minh châu Âu (EU)?
Câu trả lời vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng, bởi thành công đòi hỏi sự chấp thuận của tất cả các bên, đặc biệt là Nga và Ukraine, cùng với một số điều kiện phức tạp và khó khăn.
Những điều kiện không thể chấp nhận được có thể trở thành rào cản khiến cho các cuộc đàm phán trở nên thất bại và những vấn đề có liên quan đến chủ quyền thường là điều rất khó vượt qua trong thực tế.
Sau cuộc hội đàm với Tổng thống đã mãn nhiệm của Ukraine là ông Volodymyr Zelensky, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cố gắng chuộc lỗi cho Hội nghị thượng đỉnh Anchorage, một hội nghị thượng đỉnh đã khiến Nhà Trắng và cá nhân Tổng thống phải trả giá quá đắt.
Giờ đây, Washington cần những nhượng bộ “rõ ràng và có ý nghĩa” từ Moscow và không khó để đoán rằng ông Trump đang muốn gì.
Chính ông chủ Nhà Trắng đã nói ra điều đó sau cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine là: Đóng băng chiến tuyến hiện tại và ông Zelensky cũng đã nhắc lại điều này như một lời xác nhận.
Tuy nhiên, con đường dẫn đến ngừng bắn (chứ không phải hòa bình) như vậy lại cực kỳ bất lợi cho Moscow, bởi Nga sẽ không đạt được mục đích của mình là giành quyền kiểm soát 4 vùng lãnh thổ mà ông Putin đã tuyên bố sáp nhập vào tháng 9/2022 là Donetsk, Lugansk, Zaporozhye và Kherson.
Nếu nhà lãnh đạo Nga chấp nhận ngừng bắn và đóng băng chiến tuyến, điều đó không chỉ vi phạm hiến pháp quốc gia mà còn gửi đi một tín hiệu tiêu cực đến chương trình nghị sự trong nước của Nga.
Do đó, tại Budapest, ông Trump sẽ khăng khăng giữ quan điểm của mình về việc ít nhất là chấm dứt chiến sự (chứ không phải hòa bình), trong khi nhà lãnh đạo Nga sẽ khăng khăng theo đuổi quan điểm của riêng mình.
Trừ khi có một sự thỏa hiệp đáng kể trong lằn ranh đỏ của Điện Kremlin, rõ ràng là các bên sẽ không thể đạt được thỏa thuận về những lập trường này.
Mặc dù Nga cũng đã có những nhượng bộ về các vấn đề khác nhưng Moscow chắc chắn sẽ kiên định trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ và đây chính là điều sẽ khiến cuộc gặp thượng đỉnh đi vào ngõ cụt, tương tự như hội nghị lần trước diễn ra ở Anchorage, Alaska.
Ngoài ra, chỉ duy nhất có một yếu tố có thể tác động đến quá trình này là sự sụp đổ quân sự trên mặt trận (của bất cứ bên nào), mới có thể thúc đẩy con đường ngoại giao tiến lên và dĩ nhiên là bên thua cuộc sẽ phải nhượng bộ. Nhưng đáng tiếc là tình huống này vẫn chưa xảy ra.
Nga vẫn đang tiến công mãnh liệt còn Ukraine vẫn chống cự quyết liệt. Bất kể là Quân đội Ukraine vẫn đang dần dần bị đẩy lùi, nhưng Kiev vẫn còn lâu mới bị đánh bại hoàn toàn.
Mặc dù có thể biết trước là hội nghị thượng đỉnh sẽ thất bại nhưng cả hai bên đều muốn duy trì các kênh liên lạc và không muốn cắt đứt hoàn toàn quan hệ. Họ vẫn đang nỗ lực duy trì những gì đang có và hy vọng về những bước ngoặt có thể xảy ra trong tương lai.
