Trương Thị Bé (46 tuổi) và Phạm Thành An (23 tuổi) cùng trú tại xã Bình Châu (Bình Sơn) trên đường vận chuyển thuốc nổ đi tiêu thụ thì bị công an bắt quả tang tại khu đô thị Vạn Tường thuộc Khu kinh tế Dung Quất.
Tang vật thu được là 2 bao tải thuốc nổ, tổng cộng 90kg. Khám nhà của hai người này, công an phát hiện thêm 1.036kg thuốc nổ và 3.895 kíp nổ. Tổng cộng số thuốc nổ được thu giữ là 1.396kg và 3.895 kíp nổ. Cứ mỗi 100g thuốc với 1 kíp nổ sẽ có được một quả mìn đánh cá. Nếu không bị phát hiện và bắt giữ, hàng nghìn quả mìn tự chế sẽ được dùng vào việc đánh cá trên biển!
Nhiều chục năm trước đây, xã Bình Châu và đảo Lý Sơn được xem là nơi có số ngư dân sử dụng thuốc nổ để khai thác cá nhiều nhất cả nước. Năm nào cũng có một vài vụ vận chuyển thuốc nổ và kíp nổ với số lượng hàng trăm, hàng nghìn kg được tập kết tại các xã ven biển Quảng Ngãi trước khi tuồn ra đảo Lý Sơn. Số thuốc nổ này được phân chia nhỏ để làm những quả mìn phục vụ cho việc khai thác cá ngoài biển.
Công an và lực lượng Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi đã lập nhiều chuyên án để triệt phá các đường dây buôn bán, vận chuyển thuốc nổ bán cho ngư dân nhưng vẫn chưa chấm dứt hoàn toàn.
Bộ đội Biên phòng ở các cửa biển kiểm tra rất kỹ số tàu ra khơi, lục khắp xó xỉnh trong chiếc tàu nhưng thuốc nổ vẫn cứ “ra khơi”. Khi tàu về cảng, số cá nào bị chết do đánh mìn cũng sẽ được xử lý nghiêm, nhưng rồi tình trạng khai thác cá bằng thuốc nổ vẫn cứ tái diễn.
Để tránh sự kiểm soát của công an và biên phòng, các đối tượng dùng tàu nhỏ để chở thuốc nổ ra khơi từ các bãi ngang chứ không qua cửa biển. Đến một vị trí nào đó ngoài khơi, chúng thả thuốc nổ được bọc kín ni lông xuống biển, sau đó “định vị” để những người mua thuốc nổ đi tàu đến đúng vị trí đó và vớt lên rồi chuyển tiền qua tài khoản. Khi tàu về, các tàu khai thác cá bằng thuốc nổ cũng bán cá luôn tại các bãi ngang, gây nhiều khó khăn trong việc kiểm soát của lực lượng chức năng.
Một trong những lý do để Ủy ban châu Âu phạt thẻ vàng thủy sản Việt Nam là tình trạng dùng thuốc nổ để khai thác cá này. Chỉ cần quả mìn 100g thả xuống một rạn san hô nào đó ngoài biển thì toàn bộ cá mẹ cá con và các loài thủy sinh khác bị tiêu diệt hoàn toàn, phải đợi hàng chục năm sau, “vết thương” của biển từ việc đánh mìn mới lành sẹo. Cá tôm và các loài thủy sinh khác mới quay về.
Chính quyền địa phương, lực lượng biên phòng và nghiệp đoàn nghề cá đã mở nhiều đợt tuyên truyền, vận động trong ngư dân cam kết phải từ bỏ việc khai thác cá mang tính hủy diệt này nhưng rồi vẫn cứ xảy ra. Có lẽ luật pháp cũng nên dành một mức án nghiêm khắc, ngang bằng với việc buôn ma túy thì may ra tình trạng buôn thuốc nổ này mới được chấm dứt hoàn toàn.
