Theo điều tra toàn cầu về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh 13-15 tuổi năm 2021, tỷ lệ học sinh sử dụng thuốc lá điện tử là 3,5%.
So với Nghiên cứu năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh là 2,6%. Có thể thấy, chỉ sau 3 năm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong nhóm học sinh đã gia tăng đáng kể.
Thế giới đã mất nhiều thập kỷ chỉ để chống lại các tác hại của thuốc lá thông thường mà kết quả chưa được như mong đợi do thuốc lá là sản phẩm gây nghiện.
Việt Nam nỗ lực trong nhiều năm qua với quyết tâm, nỗ lực cao nhưng kết quả còn chưa được như mong đợi. Đặc biệt, trên thị trường đã và đang xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới với rất nhiều mối nguy hại trên nhiều phương diện.
Thuốc lá điện tử sẽ tiếp tục gây gánh nặng bệnh tật và chi phí bệnh tật lớn. Thực tế này đòi hỏi phải tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến các sản phẩm thuốc lá mới.
Chia sẻ tại buổi tọa đàm "Ngăn ngừa các sản phẩm thuốc lá mới để bảo vệ sức khỏe cộng đồng" do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, ông Nguyễn Nho Huy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Thể chất (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết: “Ở trong ngành giáo dục, chúng tôi quan điểm tác hại của các sản phẩm thuốc lá, trong đó có thuốc lá điện tử mang tính toàn diện về cả sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, cũng như đạo đức, lối sống của học sinh, sinh viên.
Việc phòng, chống thuốc lá điện tử trong học sinh, sinh viên chính là một biện pháp góp phần quan trọng trong việc giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ.
Đặc biệt, đối với giới trẻ, học sinh, sinh viên thì những nguy hại đến sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần sẽ còn kéo dài, dai dẳng và còn nguy hại nhiều hơn nữa so với những đối tượng trưởng thành”, ông Huy cho biết.
Cũng theo ông Huy, về mặt đạo đức, lối sống, việc các em học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá truyền thống cũng như thuốc lá điện tử mà bị lệ thuộc vào nó, thì đây chính là một lối sống không đẹp trong trong giới trẻ.
Có hai yếu tố rất nguy cơ liên quan đến lối sống của học sinh khi các em sử dụng thuốc lá điện tử và dẫn đến nghiện.
Thứ nhất, khi sử dụng thuốc lá và bị nghiện thì chắc chắn sẽ phải có nhu cầu về mặt kinh tế, mà ở độ tuổi của các em phần lớn chưa làm ra tiền. Điều này gây ra rất nhiều hệ lụy, các hành vi sai trái khi các em không có tiền để thỏa mãn nhu cầu của mình như là trộm cắp, cướp giật... Đây là nguy cơ về lối sống.
Thứ hai, thuốc lá điện tử có đến 20.000 loại hương hiệu khác nhau và chúng ta cũng không thể phòng ngừa được nguy cơ là các đối tượng sẽ trà trộn ma túy tổng hợp vào trong thuốc lá điện tử.
Trước đây đã xảy ra tình trạng trộn lẫn heroin vào thuốc lá truyền thống để sử dụng, nhưng hiện nay ma túy tổng hợp mới thực sự là nguy cơ lớn cho lối sống cũng như đạo đức và cả trong phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội ở giới trẻ.
Những nguy hại này đòi hỏi có sự chung tay của tất cả các ngành, các cấp để ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử (theo số liệu thống kê là đang gia tăng trong giới trẻ, đặc biệt là trong học sinh, sinh viên).
Trong tọa đàm, ông Tạ Văn Hạ - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục thông tin, qua các nghiên cứu của WHO hay của cơ quan chức năng trong nước, tác hại của thuốc lá điện tử - một sản phẩm mới đã dần rõ. Thêm nữa, từ 2015 đến nay, tốc độ sử dụng thuốc lá điện tử trên lãnh thổ Việt Nam đã tăng tới 18 lần và ngày càng dễ dàng mua và bán.
“Điều tôi băn khoăn là trước nguy hại của sản phẩm thuốc lá mới này đã hiển hiện nhưng đến nay, cơ quan chức năng vẫn chưa có quan điểm nào thật chính thức, hiệu quả. Tôi xin nhấn mạnh là, chúng ta đã có những kết luận chính thức về tác hại của thuốc lá điện tử đối với sức khỏe của người sử dụng. Ngoài tác hại với sức khỏe của người sử dụng trực tiếp, thuốc lá điện tử còn tác động tiêu cực đến môi trường, đến người xung quanh, tác động đến kinh tế của người dân, của xã hội”, ông Hạ nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng phải có phát ngôn khẳng định chắc chắn tác hại của thuốc lá điện tử và cần tuyên truyền rộng rãi sản phẩm này nguy hại như thế nào đối với sức khỏe con người.
Nguy hiểm nhất là đối tượng mà người bán thuốc lá điện tử nhắm tới thường là người trẻ - vốn muốn tìm tòi cái mới, muốn khám phá bản thân.
Mở internet, chỉ vài giây là chúng ta có thể liên hệ mua được thuốc lá điện tử một cách công khai, dễ dàng với những lời quảng cáo nguy hiểm như: Hỗ trợ cai thuốc lá truyền thống? Còn cả những biến tướng của sản phẩm này vì kèm theo như chất hướng thần, chất gây nghiện,... mà không thể kiểm soát hết được.
“Đây là vấn đề nguy hại đến sức khỏe của con người, của cộng đồng. Vì vậy, tất cả chúng ta cần thống nhất về nhận thức, hành động càng sớm càng tốt để giảm thiểu tác hại của thuốc lá điện tử”, ông Hạ nhấn mạnh.
