Hoạt tính kháng virus
Những ngày qua, khi số ca mắc Covid-19 liên tục tăng, không ít người lên mạng xã hội tìm, hoặc truyền miệng mua các loại thuốc điều trị Covid-19. Lợi dụng tâm lý lo lắng của người dân, nhiều cá nhân đã rao bán các mặt hàng thuốc điều trị virus “xách tay” từ Nga, Trung Quốc về Việt Nam như Arbidol thành phần là Umifenovir, Areplivir thành phần là Favipiravir. Các thuốc này được quảng cáo có khả năng phòng chống lây nhiễm và điều trị hiệu quả Covid-19.
PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội - cho biết, thời gian qua, ông nhận được nhiều tin nhắn hỏi về việc sử dụng thuốc của Nga được cho là có tác dụng điều trị Covid-19. Tuy nhiên, câu trả lời của ông là “không”. Bởi, theo chuyên gia này, đó là thuốc “xách tay” không rõ nguồn gốc.
“Thuốc của Nga nếu thực sự tốt, chắc tỷ lệ tử vong của Nga không ở mức hàng đầu thế giới. Tỷ lệ bệnh tự khỏi của chủng Omicron trên người đã được tiêm chủng rất cao, nên thuốc gì uống vào đều khỏi”, PGS Nguyễn Lân Hiếu chia sẻ. Ông đồng thời nhấn mạnh, người dân không nên lãng phí tiền và tiếp tay cho nhóm buôn lậu thuốc.
Chia sẻ về vấn đề này, dược sĩ Hà Quang Tuyến - Trưởng khoa Dược, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội - cho biết: “Arbidol (Umifenovir) là thuốc kháng virus phổ rộng được cấp phép sử dụng để dự phòng và điều trị cúm mùa tại Trung Quốc và Nga từ năm 2006. Thử nghiệm tiền lâm sàng cho thấy, thuốc Arbidol có hoạt tính kháng virus đối với một số virus đường hô hấp ở người như cúm A, B, C, adenovirus, rhinovirus…”.
Dược sĩ Tuyến dẫn chứng, tại Trung Quốc, Umifenovir được thử nghiệm trên bệnh nhân Covid-19 từ giai đoạn đầu bùng phát dịch. Tuy nhiên, kết quả về hiệu quả của Umifenovir đối với Covid-19 là không đồng nhất giữa các nghiên cứu.
Cụ thể, không có sự khác biệt về hiệu quả giữa việc dùng và không dùng Arbidol ở bệnh nhân Covid-19. Ngoài ra, sử dụng Arbidol có nguy cơ cao gặp tác dụng phụ. Chuyên gia này cho biết, các tác dụng phụ hay gặp phải khi sử dụng Arbidol là rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, nôn.
Theo dược sĩ Tuyến, Umifenovir cũng tương tự các loại thuốc khác như: Hydroxycloroquin, Ribavirin, Sofosbuvir, Lopinavir… Đây là các loại thuốc được thử nghiệm lâm sàng trong giai đoạn đầu của đại dịch. Nhờ đó, giúp tìm hướng tiếp cận điều trị Covid-19 trên thế giới. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu hiện đã được tạm dừng do hiệu quả không cao, hoặc nguy cơ, tác dụng không mong muốn lớn hơn nhiều so với hiệu quả.
Không mang lại lợi ích sức khỏe
“Mỗi thuốc kháng virus có chỉ định trên một số nhóm bệnh nhân Covid-19 nhất định. Do vậy, việc dùng các thuốc kháng virus này cần đúng chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, các thuốc trị Covid-19 này cũng có khá nhiều chống chỉ định, đòi hỏi phải tuân thủ chặt chẽ. Đồng thời, trong quá trình sử dụng cũng cần giám sát cẩn thận tác dụng phụ để tránh xảy ra rủi ro”, dược sĩ Tuyến khuyến cáo.
Theo chuyên gia này, hiện, thuốc Arbidol và Areplivir đều chưa được cấp phép lưu hành và nhập khẩu chính thức tại Việt Nam. Do đó, sản phẩm được đăng trên mạng xã hội, các nhóm, diễn đàn bán đều là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng.
“Người dân tuyệt đối không tự ý tìm mua và dùng thuốc trị Covid-19 theo thông tin truyền tai. Điều này có thể dẫn đến việc lạm dụng, không mang lại lợi ích gì hơn so với không dùng thuốc, mà lại tiềm tàng nhiều nguy cơ tác dụng bất lợi với sức khỏe người dùng. Thậm chí, có thể làm trầm trọng tình trạng Covid-19 ở người bệnh”, dược sĩ Tuyến nhấn mạnh.
Hiện, có 3 thuốc kháng virus được Bộ Y tế cho phép sử dụng là thuốc chứa hoạt chất Molnupiravir, Favipiravir và Remdesivir. Trong đó, Favipiravir 200mg được dùng cho F0 nhẹ, trung bình.
Thuốc chống chỉ định với phụ nữ có thai, đang có kế hoạch có thai, người dưới 18 tuổi, người bị suy gan nặng, suy thận cấp, phụ nữ cho con bú.
Trong quá trình sử dụng, người bệnh cần chú ý ít nhất 2 ngày đầu dùng thuốc, bởi có thể gây rối loạn tâm thần. Với người có tiền sử gout, thuốc có thể làm tăng acid uric và làm nặng thêm bệnh.
Tương tự, Molnupiravir được sử dụng để điều trị Covid-19 mức độ nhẹ đến trung bình ở người trưởng thành dương tính với SARS-CoV-2 và có ít nhất một yếu tố nguy cơ làm bệnh tiến triển nặng. Molnupiravir không được khuyến cáo sử dụng trong thời kỳ mang thai.
Phụ nữ có khả năng mang thai nên sử dụng biện pháp tránh thai hiệu quả trong thời gian điều trị và trong 4 ngày sau liều cuối cùng. Molnupiravir không được phép sử dụng cho bệnh nhân dưới 18 tuổi vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương và sụn.
