Sáng 2/10 tại Hà Nội, Diễn đàn “Thị trường tài sản số - từ xu hướng tới bứt phá” diễn ra, quy tụ nhiều lãnh đạo, nhà quản lý, chuyên gia và đại diện doanh nghiệp. Sự kiện mở ra cái nhìn toàn diện về vai trò của tài sản số trong nền kinh tế, từ tiềm năng tăng trưởng cho tới những rủi ro cần quản trị chặt chẽ.
Cơ hội từ dòng vốn và công nghệ
Theo báo cáo tại diễn đàn, quy mô vốn đầu tư vào thị trường tiền số ở Việt Nam đã vượt 220 tỷ USD, một con số cho thấy sức hút lớn đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước. Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực APEC về dòng vốn đổ vào tài sản số. Đây được coi là “cửa ngõ” quan trọng để thu hút đầu tư công nghệ cao, đồng thời khẳng định tiềm năng của nền kinh tế số.
Tại khu vực APEC, giao dịch blockchain on-chain tăng trưởng mạnh, từ 81 tỷ USD năm 2022 lên tới 244 tỷ USD cuối 2024. Điều này biến khu vực châu Á - Thái Bình Dương thành “điểm nóng” toàn cầu về công nghệ tài sản số. Việt Nam với lợi thế dân số trẻ và năng lực thích ứng công nghệ nhanh, đang được kỳ vọng sẽ bứt phá nếu tận dụng hiệu quả dòng vốn cũng như xu hướng phát triển mới.
Cơ hội không chỉ dừng ở tài chính, công nghệ blockchain còn mở ra ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp (truy xuất nguồn gốc), logistics (hợp đồng thông minh), y tế (hồ sơ sức khỏe điện tử). Đây là cơ sở để doanh nghiệp Việt gia tăng sức cạnh tranh, từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Bài toán quản trị rủi ro và định hướng phát triển
Nếu cơ hội là “cánh rộng” cho đổi mới, thì quản trị rủi ro chính là “cửa hẹp” mà thị trường tài sản số của Việt Nam phải bước qua. Thực tế hiện nay, phần lớn giao dịch tài sản số vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, khiến Việt Nam khó khẳng định vai trò trên bản đồ toàn cầu, đồng thời đặt cơ quan quản lý vào thế khó trong giám sát. Hệ lụy không chỉ dừng ở nguy cơ rửa tiền, thất thoát vốn, thao túng giá, mà còn có thể làm mất niềm tin của nhà đầu tư vào hệ sinh thái trong nước.
Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), cho rằng thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao vừa mở cửa để khuyến khích sáng tạo, vừa siết chặt kiểm soát để bảo đảm an toàn. Ông nhấn mạnh: “Khung pháp lý phải liên tục được điều chỉnh, hít thở cùng thực tiễn, nếu không sẽ nhanh chóng lạc hậu trước tốc độ phát triển chóng mặt của công nghệ”.
Trên thực tế, Việt Nam đã có những động thái đáng chú ý. Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa và Luật Công nghiệp Công nghệ số đã tạo hành lang pháp lý bước đầu. Đây được xem như “tấm vé vào cửa” để Việt Nam thử nghiệm, kiểm chứng trước khi nhân rộng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng những chính sách này mới chỉ dừng ở mức khởi động, chưa đủ để bảo vệ nhà đầu tư và nuôi dưỡng sự phát triển bền vững.
Để thị trường tài sản số thực sự trở thành động lực kinh tế, các chuyên gia tại diễn đàn đề xuất bốn hướng đi cụ thể: Hoàn thiện cơ chế cấp phép, quy chuẩn hoạt động cho sàn giao dịch nội địa, thay vì để toàn bộ giao dịch dồn sang sàn quốc tế; Phát triển các quỹ đầu tư mạo hiểm dành riêng cho blockchain và tài sản số, giúp doanh nghiệp Việt có vốn triển khai dự án; Đầu tư hạ tầng công nghệ quốc gia, từ blockchain công cộng, hệ thống thanh toán liên chuỗi đến bảo mật an ninh mạng, nhằm bảo đảm sự vận hành minh bạch và an toàn; Đẩy mạnh hợp tác và giám sát quốc tế, vì đặc thù tài sản số là dòng vốn di chuyển xuyên biên giới, nếu chỉ quản lý trong phạm vi nội địa sẽ khó hiệu quả.
Ngoài bốn trụ cột này, một vấn đề được nhấn mạnh là tăng cường nhận thức cộng đồng. Khi người dùng chưa có hiểu biết đầy đủ về rủi ro, dễ chạy theo “sóng ảo”, thì thị trường khó bền vững. Do đó, các chương trình đào tạo, phổ biến kiến thức về blockchain, tài sản số, kỹ năng đầu tư an toàn… cần được triển khai rộng rãi.
Nếu những bước đi này được thực hiện đồng bộ, Việt Nam có cơ hội không chỉ “bắt kịp” xu thế toàn cầu mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong khu vực. Khi đó, câu hỏi đặt ra cho Việt Nam không còn là “có tham gia thị trường tài sản số hay không”, mà là tham gia bằng cách nào để vừa tạo giá trị, vừa bảo đảm an toàn và minh bạch cho nền kinh tế số đang hình thành.
