Nguy cơ công ty “khủng” ra tòa
Trung tâm của những tai ương chính trị ập đến với ông Trudeau là SNC-Lavalin, một công ty kỹ thuật và xây dựng đa quốc gia có trụ sở tại Quebec. Trong nhiều năm, công ty này bị cáo buộc tham nhũng ở Bangladesh, Ấn Độ, Canada và Mexico. Vụ kiện làm liên lụy đến ông Trudeau bắt đầu từ tháng 2/2015, khi chính quyền Canada buộc tội SNC-Lavalin đã chi trả 47,7 triệu dollar Canada cho các quan chức ở Libya để giành được hợp đồng ở đó và lừa gạt chính phủ Libya 129,8 triệu đô la Canada.
Nếu SNC-Lavalin bị kết án, công ty có thể bị cấm tham gia các hợp đồng của chính phủ liên bang trong một thập kỷ, điều này có khả năng làm tê liệt hoạt động kinh doanh và khiến Canada mất đi nhiều việc làm. Để đối phó, công ty này đã vận động thành công để có các thay đổi đối với luật hình sự, cho phép chỉ phải trả một khoản tiền phạt lớn, tương tự như việc các công ty có thể làm trong các thỏa thuận vụng trộm nhằm khắc phục hậu quả ở Anh và Mỹ.
Vấn đề đặt ra là liệu chính phủ Canada có đủ khả năng để truy tố công ty này không khi nó rất quan trọng đối với nền kinh tế đất nước?
Những vụ từ chức
Bộ trưởng Tư pháp kiêm Tổng chưởng lý đầu tiên của ông Trudeau, bà Jody Wilson - Raybould, nhận nhiệm vụ giám sát vụ án sau khi ông Trudeau nhậm chức vào tháng 11/2015. Việc bổ nhiệm bà vào chức vụ được nhiều người Canada ca ngợi là một dấu hiệu của cam kết của ông Trudeau đối với các quyền của người bản địa và phụ nữ. Bà Wilson - Raybould là một cựu lãnh đạo bản địa, việc bổ nhiệm đã khiến bà trở thành thành viên của nội các có sự cân bằng giới tính đầu tiên của Canada.
Thế nhưng, đã đến lúc mối quan hệ trở nên chua chát. Tháng 1/ 2019, ông Trudeau tái chỉ định bà Wilson- Raybould chuyển từ Bộ Tư pháp sang Bộ Cựu chiến binh để phụ trách một vị trí mà bà đột ngột nghỉ việc vài tuần sau đó.
Khi điều trần trước một ủy ban quốc hội vào tháng trước, bà Wilson-Raybould nói rằng thời gian bà còn là Bộ trưởng Tư pháp, ông Trudeau và các trợ lý của ông đã sử dụng sự “can thiệp chính trị” và những “đe dọa ẩn giấu” để ép bà dàn xếp vụ kiện chống lại SNC-Lavalin. Bà đã mô tả 10 cuộc họp, 10 cuộc trò chuyện và một loạt email với các quan chức chính phủ cấp cao về vụ án hình sự này và cho là bà đã phải nhận những áp lực không phù hợp, dù không bất hợp pháp. Bà cũng nhắc lại một cuộc trò chuyện, ông Trudeau đã nói rằng sẽ có rất nhiều công việc bị mất và SNC sẽ chuyển khỏi Montreal, yêu cầu bà tìm một giải pháp cho SNC. Mặc dù vậy, bất chấp áp lực mà bà Raybould đã thuật lại, các công tố viên vẫn tiếp tục điều tra về công ty này.
Ông Gerald Butts, cố vấn chính trị hàng đầu của ông Trudeau, cũng từ chức vào tháng 2 vừa qua. Những vụ từ chức đột ngột đã làm dấy lên suy đoán về một cuộc “nổi dậy” nội các hoặc lùm xùm về chính trị, khiến ông Trudeau có thể mất niềm tin của Đảng Tự do, thậm chí mất chức. Cho đến nay, các bộ trưởng và lãnh đạo đảng còn lại đã lên tiếng ủng hộ ông Trudeau. Mặc dù ủy ban tư pháp ở Canada thuộc Hạ viện đang tiến hành các phiên điều trần, nhưng đảng Tự do vẫn kiểm soát hội đồng này để tránh những tổn hại lớn đến thủ tướng.
Chênh vênh đường đến bầu cử
Ông Trudeau đã phủ nhận mọi cáo buộc về hành vi sai trái, nói rằng người Canada mong muốn chính phủ bảo vệ công ăn việc làm, tăng trưởng kinh tế; đó cũng là những gì mà ông và nội các của mình đang thực hiện. Nhưng ông đã phải rất cố gắng để kiềm chế khủng hoảng.
Nhà lãnh đạo của Đảng Bảo thủ đối lập đã kêu gọi Cảnh sát Hoàng gia Canada tiến hành điều tra. Một số đảng đối lập đã đề xuất thành lập một ủy ban đặc biệt độc lập, có thể tạo ra các phiên điều trần gây khó khăn cho đảng Tự do trong mùa bầu cử.
Cuộc bầu cử liên bang tại Canada sẽ được tiến hành vào tháng 10, kết quả sẽ phụ thuộc phần lớn vào những gì xảy ra tiếp theo: Liệu ông Trudeau có thể xoa dịu vụ bê bối và những vấn đề dấy lên xung quanh nó hay không; liệu đối thủ của ông có thành công trong việc hủy hoại danh tiếng của ông hay không, nhất là trong những vấn đề có liên quan đến SNC-Lavalin?
