Phát triển đô thị “bỏ quên” nhà ở xã hội
Thanh tra Bộ Xây dựng vừa ban hành kết luận thanh tra về việc thực hiện dành quỹ đất để đầu tư, phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Long An giai đoạn từ ngày 1/1/2016 – 31/12/2021.
Kết luận thanh tra đã chỉ ra những tồn tại, khuyết điểm về việc xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, trong kế hoạch phát triển nhà ở xã hội giai đoạn từ 2016 - 2020, tỉnh Long An đã không xác định diện tích xây dựng nhà ở xã hội theo từng năm, diện tích sàn xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê, diện tích đất để xây dựng từng loại nhà ở nêu trong kế hoạch, các hình thức xây dựng.
Đáng chú ý, trong giai đoạn 2016 - 2020, địa phương này không ban hành kế hoạch phát triển nhà ở xã hội hàng năm, vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật Nhà ở số 65/2014/QH13.
Cùng với đó, UBND tỉnh chậm ban hành Kế hoạch phát triển nhà ở 5 năm giai đoạn 2021 - 2025, kế hoạch phát triển nhà ở năm 2021, 2022 (đã bao gồm nhà ở xã hội) so với thời gian quy định phải phê duyệt. Vi phạm quy định tại điểm b khoản 2 Điều 4 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP.
Với kế hoạch đầu tư nhà ở xã hội giai đoạn 2016 – 2020 và kế hoạch phát triển nhà ở năm 2021, tỉnh Long An không đạt mục tiêu đề ra đã được phê duyệt.
Cụ thể, chỉ tiêu giai đoạn 2016 - 2020 có thêm 5.702 căn nhà ở dành cho các đối tượng xã hội. Tuy nhiên, thực tế theo báo cáo của Sở Xây dựng tỉnh Long An, giai đoạn 2016 - 2020, toàn tỉnh chỉ hoàn thành xây dựng mới được 298 căn nhà ở xã hội và 1.283 căn nhà ở cho công nhân.
Như vậy, tổng số thực hiện 1.581/5.702 căn, tỷ lệ đạt 27,7% theo chương trình đã duyệt.
Còn tại kế hoạch phát triển nhà ở trong năm 2021 là đầu tư 2.500 căn NOXH với tổng diện tích 150.000 m2 sàn. Nhưng theo báo cáo của Sở Xây dựng, thực tế năm 2021 không có căn nhà ở xã hội nào được hoàn thành và bàn giao xây dựng đưa vào sử dụng, tỷ lệ đạt 0% kế hoạch đã được duyệt.
Thanh tra Bộ Xây dựng cũng tiến hành thanh tra diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội khi lập, thẩm định và phê duyệt đồ án quy hoạch tỷ lệ chi tiết đô thị 1/500 tại 50 đồ án.
Trong tổng số 50 đồ án quy hoạch chi tiết đô thị, có 32/50 dự án không thuộc khu vực đô thị loại III trở lên và khu vực được quy hoạch là đô thị loại III hoặc được phê duyệt quy hoạch trước khi Luật Nhà ở số 56/2005/QH11 có hiệu lực vì vậy chủ đầu tư các dự án không phải dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội.
Với 18/50 đồ án còn lại được phê duyệt tại khu vực đô thị là đô thị loại II và khu vực được quy hoạch đô thị loại III. Tuy nhiên, trong số này, có đến 11/18 đồ án quy hoạch chi tiết đô thị không xác định diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội khi lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết, 6/18 đồ án có xác định diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội và 1 dự án đến thời điểm thanh tra chưa được phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết.
Nhiều vấn đề nhức nhối
Trước đó, Bộ Xây dựng đã yêu cầu các địa phương đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra các hành vi vi phạm trong việc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội và xử lý nghiêm theo quy định.
 |
Nhiều sai phạm trong phát triển nhà ở xã hội trên cả nước đã được Thanh tra Bộ Xây dựng chỉ ra. |
Tại Bắc Ninh, hàng loạt dự án nhà ở xã hội mắc sai phạm. Cụ thể, tại các dự án nhà ở xã hội Môi trường xanh (Công ty TNHH Môi trường xanh làm chủ đầu tư) và dự án nhà ở xã hội Cao Nguyên (Công ty TNHH Cao Nguyên làm chủ đầu tư), theo kết luận của Sở Xây dựng Bắc Ninh, dự án chưa trình Sở Xây dựng thẩm định giá bán, bán nhà cho không đúng đối tượng, chưa cung cấp đầy đủ thông tin định kỳ hằng tháng về tình hình giao dịch bất động sản của dự án theo quy định; chưa xét duyệt đối tượng, chưa ký hợp đồng theo quy định của pháp luật…
Đặc biệt, tại 2 dự án này xảy ra hiện tượng bắt buộc khách hàng phải mua thêm gói nội thất ngoài giá trị hợp đồng được ký kết; thu tiền thêm ngoài hợp đồng được ký kết; kê khai thuế chưa chính xác, không xuất hóa đơn đầy đủ theo quy định của pháp luật về thuế.
Dự án khu nhà ở xã hội Dabaco Khắc Niệm (Công ty Cổ phần Tập đoàn Dabaco Việt Nam làm chủ đầu tư) xảy ra tình trạng ký hợp đồng bán nhà ở cho một số khách hàng không đúng quy định về trình tự, thủ tục mua bán nhà ở. Ngoài ra, một số tổ chức, cá nhân không được chủ đầu tư ủy quyền nhưng thực hiện việc môi giới mua bán nhà ở xã hội tại dự án.
Tại Hà Nội, Dự án chung cư nhà ở xã hội thuộc dự án Nhóm nhà ở Đông Nam đường Tố Hữu (tên thương mại NHS Trung Văn) tại ô đất HH – 02A Đông Nam đường Tố Hữu, phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội do liên danh Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng NHS và Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng số 4 làm chủ đầu tư.
Tại thời điểm dự án NHS Trung Văn chưa được cấp giấy phép xây dựng nhưng nhiều công ty đã rầm rộ quảng cáo, rao bán căn hộ và được cho là đã thu tiền cọc của khách hàng cho các suất "ngoại giao".
Hay tại dự án nhà ở xã hội Thượng Thanh của Công ty Cổ phần BIC Việt Nam và Him Lam Thủ đô, dự án nhà ở xã hội tại ngõ 214 Nguyễn Xiển (Hà Nội), các nhà môi giới vẫn rao bán tràn lan dù Sở Xây dựng chưa công bố thông tin mở bán, chưa nhận hồ sơ.
Tại tỉnh Thanh Hóa, Dự án nhà ở xã hội số 81 Trường Thi thuộc danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt. Tuy nhiên, qua kiểm tra thanh tra tỉnh Thanh Hóa đã chỉ ra nhiều sai phạm về trình tự, thủ tục đầu tư; tiến độ thực hiện dự án…
Cụ thể, Sở Xây dựng cấp GPXD số 2882/GPXD ngày 24/5/2019 cho Cty Đông Bắc thực hiện đầu tư dự án với tổng diện tích xây dựng nhà chung cư 1.662,3 m2 là chưa chính xác với mặt bằng xây dựng công trình được duyệt, hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công công trình được thẩm định với diện tích sàn tầng 1 là 1.714,8m2.
Tại Dự án Khu nhà ở cán bộ, công nhân viên của Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM tại phường Phú Hữu, quận 9 (nay là TP.Thủ Đức), Thanh tra kết luận việc thực hiện dự án trên có nhiều vi phạm, thiếu sót trong pháp lý. Bao gồm: Tự ý phân lô tăng thêm 14 nền đất và phân phối, bàn giao một số lô nền chưa đúng đối tượng; Không thiết kế xây hồ điều tiết tiêu thoát nước trong hồ sơ kỹ thuật xây dựng dự án theo chỉ đạo của UBND TP.HCM.
Bên cạnh đó, Dự án đã thực hiện bồi thường cho 17 hộ dân có diện tích 14.799 m2 với số tiền hơn 4,4 tỷ đồng không thuộc trường hợp đủ điều kiện bồi thường. Việc tăng thêm diện tích đất ở chưa được các cơ quan chức năng chuyên môn có ý kiến cũng dẫn đến chưa xác định được số tiền đóng nghĩa vụ tài chính.
