Nhận định được Tướng Aytech Bizhev, cựu phó chỉ huy hệ thống phòng không tích hợp của Cộng đồng các quốc gia độc lập đưa ra nhân Ngày Lực lượng Phòng không (hôm 14/4), ngày lễ chuyên nghiệp của lực lượng phòng không trên bộ của Nga.
Nga chia sẻ Ngày Lực lượng Phòng không với một số nước cộng hòa hậu Xô Viết, bao gồm cả Belarus, với ngày lễ này được đánh dấu hàng năm vào Chủ nhật thứ hai của tháng 4, kể từ năm 1975 và chính thức được tái lập ở Nga theo sắc lệnh của tổng thống vào năm 2006.
Năm nay, với việc quân đội Nga vẫn tham gia các hoạt động chống lại các lực lượng vũ trang và được NATO hậu thuẫn ở Ukraine, Ngày Lực lượng Phòng không mang một ý nghĩa đặc biệt.
Với việc Kiev ngày càng nhận được nhiều hệ thống tấn công chiến thuật, tầm trung và tầm xa mới nhất từ kho vũ khí của NATO, hệ thống phòng không kịp thời và hiệu quả ở Donbass, dọc theo mặt trận 1.000 km và khắp miền Tây nước Nga đã trở thành ưu tiên tuyệt đối.
"Cho đến nay, lực lượng Nga đã phá hủy hơn 30.000 mục tiêu trên không của đối phương, bao gồm máy bay chiến thuật, tên lửa chiến thuật, hệ thống tên lửa phóng loạt, máy bay không người lái và tên lửa chống radar", Tư lệnh Lực lượng Phòng không và Tên lửa, Trung tướng Andrey Semyonov cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo chính thức của quân đội Nga trước kỳ nghỉ lễ Chủ nhật.
Người chỉ huy nhấn mạnh, Lực lượng Phòng không đã tham gia vào cuộc xung đột ở Ukraine ngay từ đầu, đồng thời chỉ ra việc triển khai lực lượng phòng không 24/24 trong khu vực chiến đấu và dọc khu vực biên giới, đồng thời tăng cường khả năng phòng thủ thông qua các biện pháp mới.
Các đơn vị đánh chặn chịu trách nhiệm phòng không tại Donetsk, Lugansk, Melitopol và Berdyansk - những nơi đã phải đối mặt với các cuộc tấn công pháo kích, tên lửa, máy bay không người lái và pháo binh đặc biệt dữ dội của lực lượng Ukraine.
"Đối thủ đang sử dụng những phương tiện mới để tiến hành tấn công. Những phát triển mới nhất về vũ khí do các nước phương Tây cung cấp đòi hỏi chúng ta phải thực hiện những biện pháp nhất định.
Về vấn đề này, vũ khí và trang thiết bị không ngừng được cải tiến nhằm tăng khả năng chiến đấu chống lại các loại vũ khí tấn công hiện đại mà kẻ thù sử dụng", ông Semyonov nói.
Tướng Semyonov cho biết thêm rằng: "Lực lượng phòng không Nga đang "hợp tác chặt chẽ" với ngành công nghiệp quốc phòng để nâng cấp lực lượng phòng không của mình và phát triển thiết bị thực sự độc đáo vượt trội so với các thiết bị tương tự của phương Tây trong nhiều năm tới".
Phòng không Nga nhai nát mọi vũ khí NATO được sử dụng
"Kể từ ngày 24 tháng 2 năm 2022, các hệ thống phòng không trong khu vực tác chiến quân sự đặc biệt đã thực hiện nhiệm vụ đặc biệt là đẩy lùi các cuộc tấn công từ vũ khí hàng không vũ trụ.
Các hệ thống phòng không của chúng tôi có đặc quyền tiêu diệt và đẩy lùi các phương tiện tấn công hàng không hiện đại, bao gồm mọi thứ trong kho vũ khí của các nước NATO", ông Aytech Bizhev nói với TASS.
Vị tướng này cho biết thêm: "Các lực lượng phòng không đã thành công trong việc tiêu diệt tên lửa HIMARS, ATACMS và các loại vũ khí có độ chính xác cao khác mà phương Tây từng tuyên bố là có khả năng miễn nhiễm với các hệ thống phòng không của Nga".
Theo cựu chỉ huy, điều này có thể thực hiện được không chỉ nhờ vào các thiết bị công nghệ cao hiện có của lực lượng phòng không, mà còn nhờ vào cách tiếp cận đa tầng độc đáo, đa cấp độ trong chiến lược phòng không của Nga.
Bizhev lưu ý rằng khả năng và cách tiếp cận của lực lượng phòng không Nga và Ukraine là một trường hợp điển hình, đồng thời cho biết chiến lược mà mỗi bên theo đuổi sẽ đưa ra những kết luận quan trọng về khả năng tồn tại của mỗi bên.
"Tất cả các khu phức hợp của chúng tôi đều được tích hợp vào một hệ thống tự động duy nhất. Chúng được tích hợp và sử dụng một trường thông tin thống nhất, duy nhất, các khả năng chung và dưới sự lãnh đạo chung.
Trong trường hợp Ukraine, hệ thống phòng không chỉ giới hạn ở cấp địa phương. Trường radar thống nhất của họ đã bị mất hoàn toàn và hệ thống điều khiển tự động cũng bị mất.
Lực lượng phòng không của họ hoạt động cục bộ: họ nhìn thấy gì thì bắn hạ. Nghĩa là, ở đây không có sự lãnh đạo tập trung như chúng tôi có với một sở chỉ huy trung tâm", Bizhev giải thích.
Kinh nghiệm vô giá có từ Thế chiến thứ hai
Tướng Bizhev cho biết khả năng hiện đại của lực lượng phòng không Nga bắt nguồn từ kinh nghiệm lịch sử sâu rộng của đất nước, bắt đầu từ việc bảo vệ Moscow, Leningrad và các thành phố khác trong Thế chiến thứ hai, cũng như kiến thức sâu rộng về chiến thuật, chiến lược và kỹ thuật có được trong suốt cuộc chiến.
"Liên Xô đã hỗ trợ các nước anh em, bao gồm hỗ trợ quân sự và kỹ thuật cho các nước Ả Rập. Hệ thống phòng không của chúng tôi đã được các quốc gia này mua và sử dụng một cách hiệu quả.
Chúng tôi đã tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ ở Việt Nam và các cuộc xung đột ở Trung Đông, những nơi đã mang lại cho các kíp trắc thủ và chỉ huy phòng không của chúng tôi nhiều kinh nghiệm.
Thiết bị đã được thử nghiệm ở vùng khí hậu nóng ẩm của Trung Đông và vùng khí hậu ẩm ướt của Hàn Quốc, v.v. Trường phòng không của chúng tôi không giống bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.
Các nước phương Tây, trong đó có Mỹ, chưa bao giờ quan tâm nhiều đến phòng không như vậy. Tại sao? Bởi vì chúng nằm trên một lục địa riêng biệt ngoài biển và đại dương. Họ cho rằng quá khó để kẻ thù có thể tiếp cận họ ở khoảng cách 10.000 km", Bizhev nói.
Theo đó, ngay cả với sự ra đời của hệ thống phòng thủ tên lửa chống ICBM, Mỹ chưa bao giờ đạt được khả năng kiểu Liên Xô/Nga về hệ thống phòng không đa lớp, tự động và có cấp bậc sâu, tầm bao phủ radar, v.v., nhà quan sát nhấn mạnh.
"Đất nước chúng tôi kế thừa Liên Xô trong lĩnh vực phòng không. Không quốc gia nào có đủ nguồn tài nguyên như chúng tôi có trong lĩnh vực này", Bizhev nói.
Nhưng một hệ thống phòng không sẽ chẳng là gì nếu không có những quả đạn có khả năng bắn hạ các mục tiêu trên không và tên lửa của đối phương.
Vì những mục đích này, Nga có một loạt hệ thống trong kho vũ khí của mình, bao gồm các thiết bị cũ của Liên Xô, thiết kế mới hơn và công cuộc hiện đại hóa sâu rộng để cải thiện các hệ thống hiện có, bao gồm:
- Tor - một loạt hệ thống tên lửa tầm ngắn, di động, được điều khiển, có tên lửa có tầm hoạt động lên tới 16 km và có thể phát hiện tới 48 mục tiêu và theo dõi 10 mục tiêu cùng lúc.
- Pantsir - hệ thống pháo phòng không và tên lửa phòng không kết hợp tầm ngắn đến tầm trung di động, tự hành, có tên lửa có thể tấn công mục tiêu ở cự ly lên tới hơn 40 km và phát hiện chúng ở khoảng cách lên tới 75 km.
- Buk – một loạt hệ thống SAM tầm trung tự hành, bánh xích khác có khả năng phát hiện máy bay địch ở cự ly lên tới 140 km và tấn công chúng ở khoảng cách lên tới 42 km.
Khả năng của Buk chống lại thiết bị của NATO đã được chứng minh ở Syria vào năm 2018, khi hệ thống này phá hủy hơn 85% tổng số tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ phóng vào nước này.
- S-300 – loạt hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa lần đầu tiên ra mắt vào cuối những năm 1970, nhưng được nâng cấp thường xuyên và được nhiều người đánh giá là một trong những hệ thống phòng không hiệu quả nhất thế giới hiện nay.
S-300 có thể được trang bị tên lửa có tầm bắn lên tới 400 km và có thể tấn công đồng thời 24 mục tiêu khác nhau. Một bản sửa đổi của hệ thống được gọi là S-350 Vityaz, được giới thiệu vào năm 2019, cung cấp phạm vi phòng thủ tầm trung lên tới 120 km đối với máy bay hoặc 30 km đối với tên lửa.
- S-400 và S-500, bản nâng cấp toàn diện cho dòng hệ thống phòng không tầm xa S-300, với phạm vi mục tiêu tối đa lần lượt lên tới 400 và 600 km, và trong trường hợp của S-500 còn có khả năng nhắm mục tiêu vào các vệ tinh trong không gian.
Bizhev cho biết: "Tất cả các kíp chiến đấu của lực lượng phòng không đều đã trải qua chiến dịch đặc biệt, từ tên lửa phòng không Pantsir đến tất cả các phương tiện tầm ngắn, trung bình và tầm xa hiện có".
Phòng không Á-Âu
Ngoài việc bảo vệ không phận của mình, lực lượng phòng không trên mặt đất của Nga còn hỗ trợ bảo vệ các nước láng giềng thông qua Hệ thống phòng không chung CIS, cùng với Nga bao gồm Belarus, Kazakhstan, Tajikistan, Kyrgyzstan và Armenia, đồng thời cung cấp cho khu vực Á-Âu hệ thống phòng thủ đáng tin cậy chống lại cuộc tấn công từ trên không.
"Hệ thống phòng không CIS đã được tạo ra cách đây hơn 30 năm. Nó đang hoạt động thành công, được cải tiến, vũ trang lại và hoạt động như một trường thông tin duy nhất, dưới sự chỉ huy thống nhất của Bộ chỉ huy trung tâm các lực lượng hàng không vũ trụ.
Các kíp chiến đấu được huấn luyện tại cơ sở huấn luyện của chúng tôi, các sĩ quan phòng không CIS tốt nghiệp từ các học viện, trường quân sự của chúng tôi. Chúng tôi tiến hành các cuộc tập trận chung.
Chúng tôi nói và học bằng cùng một ngôn ngữ, sử dụng cùng thiết bị và sách giáo khoa, trong cùng lớp học. Do đó, sự hiểu biết lẫn nhau đã đạt được hiệu quả tổng thể", Bizhev nói.
