Một tàu khu trục hộ vệ tên lửa Type 054A lớp Jiangkai II của Hải quân Trung Quốc trên biển Địa Trung Hải (Ảnh: Chinesemilitaryreview)
Việc lượng hóa chi phí đóng tàu chiến của Trung Quốc sẽ giúp hiểu rõ hơn ngân sách quốc phòng của Bắc Kinh đã được chuyển thành năng lực quân sự như thế nào.
Tuy Trung Quốc không hề tiết lộ thông tin về chi phí đóng tàu ngầm hoặc tàu chiến của mình nhưng với mục đích tìm hiểu năng lực quân sự hiện tại của Trung Quốc, một số chuyên gia phân tích nước ngoài đã tổng hợp dữ liệu về vấn đề này.
Những phân tích sau đây tập trung vào tàu hộ vệ tên lửa Type 054A vì đây là lực lượng chiến đấu chủ lực trên mặt nước của Trung Quốc, đồng thời là nhóm tàu hiện đại và được đóng nhiều nhất nước này.
Phân bổ chi phí đóng tàu hộ vệ tên lửa Type 054A của Trung Quốc (Đồ họa: Diplomat/Hoài My)
Giá ước tính của tàu Type 054A hiện nay vào khoảng 348 triệu USD, đã bao gồm cả vũ khí, thiết bị.
Thiết bị điện tử: 102 triệu USD chiếm 29% tổng chi phí
Hệ thống dữ liệu chiến đấu ZKJ-4B/6 của tàu Type 054A được cho là dựa trên thiết bị Tavitac của Thompson CSF. Tavitac có giá thiết bị thấp hơn 5% tổng chi phí của tàu khu trục Lafayette mà Pháp bán cho Đài Loan năm 1992 với giá 466 triệu USD. Thiết bị ZKJ-4B/6 của Type 054A cũng có giá khoảng 20 triệu USD.
Radar tìm kiếm model 382 3D có thể có mức giá 15 triệu USD, tính dựa trên giá loại radar AMD mà hãng Saab bán cho Úc để trang bị cho tàu khu trục LHD lớp Canberra.
Hệ thống dò siêu âm của Type 054A sẽ có giá khoảng 20 triệu USD, tính dựa vào giá thiết bị tương đương Sonar 2087 của Hải quân Hoàng gia Úc.
Hệ thống kiểm soát máy móc của Type 054A có giá khoảng 15 triệu USD, tính dựa trên hợp đồng cung cấp thiết bị tương tự của Northrup Grumman cho tàu khu trục LHA-7. Tương tự, hệ thống kiểm soát vũ khí của Type 054A sẽ có giá khoảng 50,6 triệu USD.
Vũ khí trên tàu: 84 triệu USD – 24%
Phần đắt nhất trong gói thiết bị vũ khí của Type 054A là các bệ phóng tên lửa đứng. Một module 8 khoang phóng tên lửa của US Mk 41 VLS là hệ thống phổ biến nhất trên thế giới có giá khoảng 15 triệu USD. Type 054 có tổng cộng 32 khoang phóng tên lửa, vậy tổng cộng chi phí cho các thiết bị này của Type 054 khoảng 40 triệu USD.
Thiết bị đắt thứ hai trong gói vũ khí của Type 054A là 2 hệ thống vũ khí cận chiến 730 (CIWS) có giá khoảng 11 triệu USD. Một ụ pháo Phalanx Block 1B CIWS của Hải quân Mỹ có giá 5,6 triệu USD. Giá thiết bị của Trung Quốc gần tương đương của Mỹ vì dù súng 730 của Type 054A lớn hơn và cỡ nòng cũng lớn hơn, nhưng giá vật liệu và lắp ráp có thể thấp hơn.
Nhân công: 75 triệu USD – 22%
Nhân lực để đóng và thử nghiệm tàu khu trục có lượng giãn nước 3.000 đến 4.000 tấn cần khoảng từ 2,5 triệu (đối với Mỹ, tàu FFG-7) và 10,8 triệu giờ công lao động (với Ấn Độ, tàu lớp Godavari). Số giờ công lao động của Trung Quốc để hoàn thành đóng và thử nghiệm tàu Type 054A là khoảng 3,2 triệu giờ lao động. Giá nhân lực tham khảo được tính theo bảng chi phí của nhà máy đóng tàu hàng đầu của Trung Quốc là Jiangsu Rongsheng, có tính thêm mức tăng 25% do yêu cầu thợ lành nghề đảm bảo các thông số kỹ thuật tàu chiến.
Như vậy, chi phí nhân công để đóng và thử nghiệm Type 054A là khoảng 75 triệu USD, chiếm 22% tổng chi phí
Thân tàu và thiết bị: 45 triệu USD – 13%
Chi phí trên được tính dựa trên thực tế là khoảng 1/3 trọng ượng của các tàu cỡ tương đương như Type 054A là từ kim loại mà chủ yếu là thép, cùng với một lượng nhỏ hơn là nhôm cao cấp, các đường dây và ống. Với trọng lượng khoảng 1.200 tấn của tàu Type 054A nhân giá trung bình 2.000 USD/tấn thép chất lượng cao dùng đóng tàu chiến.
Các chi phí còn lại trong mục này là của những vật liệu có khả năng hấp thụ sóng radar và các vật liệu composite được tính dựa trên giá trung bình tại thị trường Trung Quốc.
Động cơ: 32 triệu – 9%
Phần lớn nhất trong chi phí cho động cơ của Type 054A là 4 động cơ đẩy diesel Pielstick/Shaanxi PA6. Có ít nhất một công ty thương mại đã chào bán động cơ Pielstick với đơn giá dao động từ 1 triệu đến 10 triệu USD. Vậy tính giá trung bình là 5 triệu USD cho một động cơ đẩy do yêu cầu chất lượng cao trong đóng tàu quân sự, và tổng cộng chi phí cho động cơ là 20 triệu USD.
Phần 12 triệu USD còn lại là chi phí đóng tàu cỡ tương đương cho hộp số, chuyển động, hướng lái...
Chi phí khác: 10 triệu USD – 3%
Mục này tất cả những chi phí khác có thể phát sinh khiến cho đánh giá ước lượng bị thấp hơn so với chi phí thực tế.
Suy luận chiến lược về chi tiêu quốc phòng
Như vậy, giá thành của một chiếc tàu khu trục hộ vệ tên lửa Type 054A là khoảng 348 triệu USD. Giá ước lượng này khá phù hợp với thực tế khi Trung Quốc chào bán cho Thái Lan tàu khu trục Type 054 vào đầu năm 2013 với mức 333 triệu USD. Giá thực tế khi giao cho phía Thái Lan có thể là khoảng từ 350 đến 375 triệu USD.
Chi mua sắm quân sự luôn phải tính đến chi phí cơ hội, kể cả với Trung Quốc là nước có ngân sách quốc phòng lớn. Với giá giả định là 365 triệu USD, chi phí Bắc Kinh dùng đóng 1 tàu khu trục hộ vệ tên lửa Type 054A là tương đương với:
- Tiền lương cả năm của tổng cộng 64.000 hạ sĩ quan Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA).
Hải quân mạnh là nhờ vào sức mạnh ngân khố quốc gia. Bắc Kinh khoe khoang có lực lượng hải quân mạnh cũng là nhờ tiềm lực kinh tế Trung Quốc lớn. Thêm nữa, chi phí tự đóng tàu của nước này cũng thấp hơn chi phí cùng loại của nhiều cường quốc biển khác trong khu vực châu Á - Thái Bình dương.
