Ông dùng chiếc que nhỏ bằng ngón tay quệt một ít dịch tiết ở miệng rồi đặt vào lọ dung dịch chỉ thị. Khoảng 20 phút sau, que hiển thị kết quả theo số vạch với độ chính xác từ 99 đến 100%.
Que thử này được các chuyên gia đánh giá là dụng cụ xét nghiệm HIV tiện lợi nhất hiện nay. Đó là một chiếc que màu trắng, mặt trước có chia vạch với 2 vùng chữ C và chữ T.
Chỉ cần dùng tăm bông lấy chút mẫu máu ở đầu ngón tay hay bất kỳ bộ phận nào trong cơ thể hoặc dịch tiết ở miệng rồi đặt vào dung dịch chỉ thị.
Chờ 20 phút cho ra kết quả với 3 trường hợp. Nếu vùng chữ C và T cùng xuất hiện vạch thì kết luận là có phản ứng với kháng thể HIV (nhiều khả năng nhiễm HIV).
Nếu cùng C xuất hiện vạch nhưng vùng T không xuất hiện thì cho kết quả là không phản ứng. Nếu vùng C không xuất hiện vạch, T dù có vạch hay không cũng không có giá trị.
 |
| Que thử HIV. Ảnh:Trần Ngoan. |
Đại sứ Ted Osius nhìn nhận hiện nay nhiều người thuộc nhóm nguy cơ nhiễm HIV nhưng có tâm lý e ngại, sợ bị kỳ thị, sợ thiếu tính bảo mật nên chần chừ đi xét nghiệm HIV.
Ông kỳ vọng phương pháp xét nghiệm mới này sẽ giúp tăng đáng kể tỷ lệ phát hiện HIV trong cộng đồng những người có nguy cơ lây nhiễm.
Dự kiến vào đầu năm sau, dụng cụ này sẽ được bán phổ biến tại các nhà thuốc trên toàn quốc. Khi đó, mọi người có thể tự xét nghiệm HIV dễ dàng như các xét nghiệm chẩn đoán nhanh dùng cho bệnh tiểu đường hay thử thai.
Ông Đại sứ lập lại khẩu hiệu của chương trình "Tôi đã xét nghiệm còn bạn thì sao?", kêu gọi cộng đồng cùng nâng cao ý thức phòng chống HIV nhằm bảo vệ sức khỏe cho chính mình và những người thân.
"Việc xét nghiệm HIV chưa bao giờ đơn giản, thuận tiện, nhanh mà hiệu quả và đảo bảo tính an toàn như phương pháp tự xét nghiệm hiện nay. Đây là một bước ngoặt tuyệt vời trong công tác dự phòng HIV tại Việt Nam nên tôi rất hoan nghênh", ông nói.
Tuy nhiên, ước tính hiện nay trong cộng đồng vẫn còn hàng vạn người nhiễm HIV mà không biết vì tâm lý ngại đi làm xét nghiệm ở các cơ sở y tế. Hơn nữa người bệnh sợ bị lộ danh tính, bị cộng đồng kỳ thị, phân biệt đối xử.
Gần đây Tổ chức Y tế Thế giới triển khai sáng kiến mới là tự xét nghiệm HIV. Kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc này được đánh giá là đơn giản, dễ thực hiện, độ chính xác cao (độ nhạy 99%, độ đặc hiệu 100%), cho kết quả nhanh, chi phí không lớn, đặc biệt là kín đáo, riêng tư. Người bệnh sẽ không lo bị xã hội kỳ thị và phân biệt đối xử.
Xét nghiệm này có thể áp dụng cho tất cả mọi người, đặc biệt phù hợp cho những người thuộc nhóm nguy cơ cao như tình dục đồng giới nam, nghiện chích ma tuý, phụ nữ bán dâm...
Tiến sĩ Long lưu ý: Không thực hiện lấy mẫu xét nghiệm ngay sau khi ăn, đánh răng hoặc xúc miệng bằng nước khử trùng. Tốt nhất nên chờ khoảng 30 phút sau mới tiến hành nhằm đảm bảo kết quả xét nghiệm được chính xác.
Với những người có kết quả xét nghiệm sàng lọc dương tính cần đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định lại mới kết luận chính xác có nhiễm HIV hay không.
Hiện nay kỹ thuật tự xét nghiệm HIV này đã được triển khai ở nhiều quốc gia như Anh, Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Malaysia, Philippines… Việt Nam đang trong quá trình thử nghiệm miễn phí ở một số tỉnh thành như TP HCM, Hà Nội, Điện Biên...
Dự tính sẽ phổ biến rộng rãi trong cả nước vào đầu năm sau. Nếu thí điểm thành công sẽ triển khai mở rộng để thực hiện mục tiêu 90% số người có H trong cộng đồng nhận biết đúng tình trạng bệnh của mình.
Bác sĩ Vũ Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Dự án Healthy Markets triển khai dịch vụ tự xét nghiệm HIV của tổ chức PATH cho biết, kết quả ban đầu ghi nhận chương trình thí điểm dịch vụ tự xét nghiệm HIV rất khả quan.
“Từ cuối tháng 5 đến nay đã có hơn 377 người tham gia tự xét nghiệm HIV, trong đó 7% có kết quả khẳng định dương tính với HIV và 100% số này đều đã tham gia điều trị", bác sĩ Bảo nói.
