Nhóm máu là một phần cơ thể nhưng không phải ai cũng biết rõ. Theo khảo sát, 35-50% người phương Tây thậm chí không biết nhóm máu của mình.
Dưới đây là một số sự thật thú vị về nhóm máu do Medical Daily liệt kê.
Nhiều hơn 2 yếu tố
Nói đến nhóm máu, chúng ta thường chỉ quan tâm xem đó là nhóm A, B, AB hay O và là loại cộng hay trừ. Tuy nhiên, nhóm máu chính xác của bạn phức tạp hơn thế nhiều.
Hồng cầu được bao phủ bởi các kháng nguyên. 600 loại đã được xác định chỉ chiếm 1/4 kháng nguyên hay gặp. Chúng được truyền từ cha mẹ sang con cái, chia thành 35 kiểu nhóm máu mà phổ biến nhất là ABO và Rhesus (Rh). Trong số 61 kháng nguyên Rh, kháng nguyên D là quan trọng nhất.
Khi truyền máu, chúng ta chỉ tiếp nhận hồng cầu tương ứng với kháng nguyên thuộc nhóm ABO và Rh. Người nhóm máu A, B, O sẽ sản xuất kháng thể chống lại kháng nguyên A hoặc B không có nguồn gốc từ cơ thể họ, nghĩa là người nhóm máu A không thể nhận nhóm máu B và ngược lại.
Người nhóm máu O thiếu kháng nguyên A, B nên sản xuất kháng thể chống lại cả hai; trong khi đó người nhóm máu AB không xuất hiện kháng thể.
Tương tự như vậy, người không mang kháng nguyên D không nhận nhóm máu chứa nó, còn người có kháng nguyên D sử dụng được cả máu D- lẫn D+.
Nói chung, nhóm máu O+ (nhóm máu O có kháng nguyên D hay Rh+) cho được nhiều nhất còn nhóm AB+ nhận được nhiều nhất.
Loại máu hiếm nhất
Chắc hẳn bạn từng nghe AB là nhóm máu hiếm nhất. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng nếu xét trên 8 tổ hợp A, B, O và D+ hoặc D-. Theo Trường Đại học Y Stanford, khoảng 0,6% dân số mang nhóm máu AB-.
Có vô vàn loại kháng nguyên khác nhau. Kết hợp tất cả yếu tố, ta tìm được những người với nhóm máu cực kỳ hiếm. Ví dụ, người đàn ông tên Thomas đặc biệt đến mức không sở hữu bất cứ kháng nguyên nào thuộc nhóm Rhesus.
Anh trở thành một trong 40 người trên thế giới không mang Rh và có thể hiến máu cho bất cứ ai thuộc nhóm Rh hiếm. Tuy nhiên, khi cần máu, Thomas chỉ nhận được máu không Rh. Ngoài anh ra, trên thế giới chỉ còn 5 người như vậy.
Vấn đề không tương thích
Không tương thích là một vấn đề phức tạp. Khác với hệ thống ABO, người không mang kháng nguyên D hoặc các kháng nguyên thuộc nhóm Rh không tự động từ chối máu chứa kháng nguyên.
Chỉ sau khi tiếp xúc với máu Rh+, cơ thể mới sản xuất kháng thể chống lại kháng nguyên. Như vậy, về mặt lý thuyết, người nhóm máu Rh- có thể ít nhất một lần nhận máu Rh+ mà không gặp vấn đề nào. Tuy nhiên, vì lý do an toàn, lựa chọn này hầu như không bao giờ được xem xét.
Trường hợp tương đối hay gặp là người mẹ Rh- sinh ra con có máu Rh+. Nếu là lần đầu, thai nhi sẽ ra đời an toàn nhưng từ lần thứ hai, cơ thể người mẹ nhiều khả năng hình thành các kháng nguyên đi qua nhau thai đến tấn công máu của em bé trong bụng dẫn đến bệnh tan máu.
Hiện tượng này cũng xảy ra khi thai nhi không tương thích với mẹ về nhóm ABO nhưng nhẹ và hiếm thấy hơn.
May mắn, vấn đề không tương thích Rh được giải quyết bằng thuốc hoặc các loại kháng thể có tác dụng ngăn chặn khả năng hình thành Rh của người mẹ.
Quy định tính cách con người
Ở Nhật, nhóm máu đặc biệt quan trọng. Khái niệm về hệ thống ABO được ra đưa lần đầu tiên vào thế kỷ 20. Ít lâu sau đó, vào năm 1927, giáo sư Takeji Furukawa ở Tokyo xuất bản các bài viết cho rằng nhóm máu dự đoán tính cách con người.
Lập luận của ông nhanh chóng bị lãng quên song được tác giả kiêm nhà báo Masahiko Nomi đề cập lại vào những năm 1970. Đến nay, người Nhật vẫn rất quan tâm đến nhóm máu, thậm chí dựa vào đó để đánh giá bạn trai, bạn gái liệu có hợp với mình. Tuy vậy, phần lớn các nghiên cứu về vấn đề này không đủ độ chính xác để tin cậy.
Chế độ dinh dưỡng
Năm 1996, tác giả người Mỹ Peter J. D"Adamo cho ra mắt cuốn sách Ăn đúng theo nhóm máu gây tiếng vang lớn. Theo ông, người nhóm máu O nên ăn các thực phẩm giàu protein như thịt đỏ, gia cầm, cá, còn người nhóm máu A thì nên làm ngược lại và tránh mọi loại thịt. Thế nhưng, những bằng chứng khoa học D"Adamo đưa ra còn thiếu thuyết phục hơn lập luận nhóm máu quy định tính cách con người.
Nguy cơ sức khỏe
Các nhà khoa học đã chứng minh nhóm máu ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Người không phải nhóm máu O có nhiều yếu tố đông máu hơn, từ đó dễ bị huyết khối tĩnh mạch hơn 2 lần so người nhóm máu khác.
Gần đây, một nghiên cứu chỉ ra các nhóm máu khác có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư cao hơn nhóm máu O.
